Үндестік заңы мен дыбыстық ықпалдар: қазақ тілінің грамматикасы және ҰБТ-ға дайындық

Скачать

Тақырыптық - кеңестік бөлімнің жұмысы

Тақырыбы:

Грамматика саласынан фонетика мен сөздердің лексикалық мағыналары

Үндестік заңы

Буын үндестігі

Дыбыс үндестігі

1. а) Егер сөздің алдыңғы буыны жуан болса,

келесі буында жуан болады.

Жуан + жуан

ба + ла, қа + ғаз

ә) Жуан + жуан

бала+лар / лер/, қағаз+ды

2. а) Егер сөздің алдыңғы буыны жіңішке болса,

келесі буын да жіңішке болады.

Жіңішке + жіңішке

те + ре + зе, ең + бек

ә) Жіңішке + жіңішке

терезе + ге, еңбек + тің / тың /

Буын үндестігі

3. Х әрпіне біткен сөздерге жалғанатын қосымша әр уақытта жуан болады.

. . . х + жуан

цех + та, цех +қа

4. Соңғы ог, уг, рк, на, нг, кс, кг, ск, лк, нкт, кль, брь, бль сияқты дыбыстар тіркесіне біткен сөздерге жалғанатын қосымша әр уақытта жіңішке болады

Ог + жіңішке, нкт + жіңішке

педагог + ті, пункт + ке

1. Дауысты + ұяң бала + ға

Үнді + үнді қол + ды

2. Ұяң + ұяң

қыз + дар

3. Қатаң + қатаң

Дос + тар

4. дауысты дауысты

ұяң + қ, к = ұяң + ғ, г

үнді үнді

а) Біріккен сөздер аралығында:

Қара + көз = Қара + гөз

ә) Сөз тіркесі сыңарлары аралығында.

Күз келді = күз гелді

Ілгерінді ықпал

5. ш + с . . . = . . . ш + ш

қаш +са = қаш +ша

6. қатаң + б . . . = қатаң + п

а) Біріккен сөздер аралығында:

Айт + бай = Айт + пай

ә) Сөз тіркесі сыңарлары аралығында:

Әкеп бер = әкеп пер

1. а) Түбір мен қосымша аралығында:

жүрек + і = жүрег + і

ә) Сөз бен сөз аралығында:

ақ + ешкі = ағ ешкі

2. п + ып, іп = уып, уіп

тап +ып = тау + ып

3. н + /б, в, п/ = мб, мв, мп

а) Түбір мен қосымша аралығында:

сен + беді = сем + беді

ә) Сөз бен сөз аралығында:

Бөген + бай = Бөгем + бай.

4. н + қ, к, ғ, г = ң + қ, к, ғ, г

а) Түбір мен қосымша аралығында:

сән + қой = сәң + қой

ә) Сөз бен сөз аралығында:

он ғасыр = оң ғасыр

Кейінді ықпал

5. з + с = с + с, с+ш = ш + ш, з +ш = ш+ш

а) Түбір мен қосымша аралығында.

жаз + са = жас + са, ас +шы = аш+шы,

жаз +шы = жаш+шы

ә) Сөз бен сөз аралығында.

Көз салу = көс салу

6. з + ж = ж + ж

а) Түбір мен қосымша аралығында.

Боз +жігіт = Бож + жігіт

ә) Сөз бен сөз аралығында.

жүз жыл = жүж жыл

н + қ = ң+ ғ

Қазан + қап = Қазаң +ғап

н + к = ң + г

Есен + келді = Есең + гелді

2. с + ж = ш + ш

Қос +жан = Қош +шан

Тоғыспалы ықпал

ҰБТ сынама нәтижелері бойынша қорытынды мен кепілдемелер бойынша атқарылатын жұмыстар:

морфологиялық, синтаксистік құрылымын, стилистикалық ерекшеліктерін танып білу;

тестілеуде жіберген қателерін талдау;

түзету жұмыстарын жүргізу;

оқушыларды саралап оқыту;

оқушылардың тест тапсырмаларын орындауда жауапкершілікпен қарауға ынталандыру;

оқушыларды ҰБТ-ға сапалы дайындауда оқытудың әдістері мен түрлерін кеңінен пайдалану;

тақырыптық тест тапсырмалары бойынша жұмыс жүргізу

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс