Жылулық құбылыстар

Презентация қосу

Жылулық құбылыстар
Жылуөткізгіштік Сәулелен
у

Денеменжжұұмыс
Денемен мысістемей
істемейнемесе денеөөзізіжжұұмыс
немеседене істемейттұұррғғанда
мысістемей андағғыы
ішкі энергияныңңөөзгеру
ішкіэнергияны згерупроцесі.
процесі.

Сәулелену Жылуөткізгіштік
Ішкі энергияның өзгеру әдістері
Берілген мысалдардағы ішкі энергияның өзгерісін атандар

1 3

2 4
Жылу мөлшері

Жылу берілу кезінде ішкі энергияның өзгеруінің өлшемі

Q
Дененің қыздырғанда қажетті немесе ол
суығанда бөлінетін жылу мөлшері заттың
тегіне,массасына және оның
температурасының өзгеруіне тәуелді.

Q = cm(t2 – t1)
Заттың меншікті жылусыйымдылығы массасы1 кг заттың
температурасын 1 0С өзгерту үшін қажет жылу мөлшерін
көрсетеді.

Белгіленуі: С. Өлшем бірлігі: 1 Дж / кг 0С
Жылуөткізгіштік…
Энергияның дененің көбірек қ ыздырылғ ан
бөлігінен дененің басқ а азырақ қ ыздырылғ ан
бөлігіне тікелей немесе аралық денелер арқ ылы
берілу құбылысы
Ерекшеліктері:
1. Жылуөткізгіштік кезінде дененің өзі көбірек бөлігінен азырақ
қ ыздырылғ ан бөлігіне өтпейді. Жылу қ алай беріледі?
2. Салмақ сыздық кезінде жылу беріле ме?
3. Түрлі заттардың жылу өткізгіштігі түрліше болады. Неліктен?

Жылуөткізуші заттар:

нашар жақсы
Сұйықтар,газдар,ауа,жер… Металдар,олардың
қоспалары,қатты заттар ...
Неліктен аязда металл ҚҚайайшшәәйнекте
йнектесу
су
ағ аштан салқ ындау, ал тезққайнайды:
тез айнайды:
Ыстық су
қ ыздырғ анда ыссылау жаңңааәәлде
жа лдеескі,
ескі,
құйылғ ан
болып келеді? стакандағ ы ағ аш ққабыр
абырғғасында
асында
қ асық металл ққаағғыыбар?
бар?
(Шәәйнектер
(Ш йнектербірдей)
бірдей)
қ асыққ а
қ арағ анда
жылдам қ ызады.
Неге?

ҚҚыыста аяғы
ста аяғыммыыз қай е
з ай еттік ікттее тез тона
тааррббооллғғаанндда ма қ
т Неге Орта азия
а ма әәллддееккеен ботлеғз атонаддыы::
н болғаннддаа ма? тұрғ ындары ыстық
ТТүүссін
інддір
ір. . ма?
күні мақ тадан
жасалғ ан киімдер
киеді?
Отынның энергиясы
Отын жанғ анда (көмір,мұнай,газ) көміртектің бір атомы,
оттектің екі атомымен қ осылады . Нәтижеде өте мол
энергия бөлінеді.

Q =q*m
Меншікті жану жылуы
массасы11кг
массасы кготын толыққ жан
отынтолы жанғғанда
андаббөөлінетін
лінетінжылу
жылу
ммөөлшерін
лшерінккөөрсетеді.
рсетеді.
Белгіленуі:: q
Белгіленуі q
Өлшем
Ө лшембірлігі
бірлігі:: 11Дж
Дж//кг.
кг.
Балқу
заттың қатты күйден сұйық күйге өтуі.
1.Балқу кезінде дененің ішкі энергиясы қалай
Дене энергияны қабылдайды.
өзгереді?
2.Молекулалар энергиясы және олардың
орналасуы қалай өзгереді?
3.Дене қай уақытта балқи
бастайды?
4.Балқу кезінде дененің температурасы
өзгере ме?

Молекулалар жылдамдығ ы артады.
Дененің ішкі энергиясы артады. Дене балқ у
температурасына дейін қ ызғ анда оның кристалдық
торы бұзыла бастайды.
Қ ыздыру энергиясы тордың бұзылуына
жұмсалады.
Қатаю
…заттың сұйық сұйық күйден қатты күйге өту процесі
Сұйық эергияны береді
1. Дененің ішкі энергиясы қалай
өзгереді?
2.Молекулалар энергиясы және
олардың орналасуы қалай
өзгереді?

3.Дене қай уақытта қатая бастайды?
4.Қатаю кезінде дененің температурасы
өзгере ме?

5.Қатаю кезінде дененің
температурасы қалай өзгереді?
Меншікті булану жылуы- қайнау температурасында алынған 1 кг
сұйықта толығымен буға айналдыруға қажет жылу мөлшері.

Дж
Белгіленуі: Өлшем бірлігі:
кг
t, C
t3
Жұтылады Q Бөлінеді Q
Q m Q m
балқу қатаю
t2

са
лқ
ру

ы
ы

tмин
,

нд
зд

t1

ау
қы

t балқу= t қатаю
“Графикті оқимыз”

1. Қай уақытта дененнің балқуы басталады?
2.Қай уақытта дене қатаяды?
3. Дененің балқу температурасы қаншаға тең ,қатаюы ше?
4. Қанша уақытқа созылды:а)қатты дененің
қыздырылуы;
б)дененің балқуы;
с)сұйықтың қатаюы?
Есте сақта
1. Қайнау –бұл сұйықтың тек үстінгі бетінде емес,сонымен
қатар оның ішінде де бу көпіршіктерінің пайда болуымен
жүретін қарқынды кебуі .

2.Қайнау-бұл әрбір сұйықтың белгілі бір өзіндік тұрақты
температурада буға айналу процесі.

3. Қайнау процесінде жылу жұтылады.

3. Атмосфералық қысымның өзгеруімен қайнау
температурасы да өзгереді:қысым артқанда ,қайнау
температурасы да артады.
Булану
…заттың сұйық күйден газ күйіне өту процесі
1. Дененің ішкі энергиясы қалай өзгереді?

2.Молекулалар энергиясы және олардың
орналасуы қалай өзгереді?
3.Булану кезінде дененің
молекулалары
4.қБулану кезінде дененің температурасы
алай өзгереді?
өзгере ме?

Кебу- сұйықтың бетінен бөлшектер( молекулалар, атомдар)
ұшып шығатын процесс.
Сұйықтың кебу жылдамдығы:
1)заттын тегіне; 2)бетінің ауданына; 3)сұйық темепературасына;
4)сұйық бетінен будың жойылу жылдамдығына тәуелді
Конденсация
…заттын газ күйінен сұйық күйге өту процесі
1.Конденсация кезінде дененің ішкі
энергиясы қалай өзгереді?
2.Молекулалар энергиясы және
олардың орналасуы қалай
өзгереді?
3.Конденсация кезінде дененің
молекулалары өзгере ме?
Булану үшін қажет және конденсациялану
кезінде бөлінетін жылу мөлшерін анықтайтын
формула : Q=L*m ,
L –меншікті булану жылуы.

Егер булану процесі жүрсе, онда сұйыққа белгілі мөлшерде жылу
мөлшерін беру керек.
Түсіндір.

1.Егер сұйыққа жел үрсе,
булану процесі қалай жүреді?

2.Неліктен тәрелкедегі су табақтағы судан жылдамырақ буланады?
Түсіндір.

1. Неліктен тастабақтағы 2.Неліктен таразылардың
су жылдам буланып тепе-теңдігі бұзылады?
кетті ?

3.Неліктен бірнеше күннен кейін әр түрлі
сұйықтың деңгейі түрліше болып
келеді?
Есте сақта …
1. Заттың қатаю кезінде кристал торы пайда
болып,бөлшектің потенциялы кемиді.
2. Булану-заттың сұйық күйден газ күйіне өтуі..
3. Булану жылдамдығы әр түрлі заттарда бірдей емес.
4. Конденсация –бұл бу молекуларының сұйыққа өту
процесі.
5. Конденсация пара связана с понижением температуры
окружающего воздуха.
Формулаларды еске түсірейік.
сірейік
Формула: Процесс:

Q
Q m
m балқу
Q
Q cc
mm
tt қыздыру
Q
Q qq m
m жану
Q
Q LL mm қайнау
Q
Q cc
mm
tt салқындау
Q
Q LL m
m Конденсация
Q m Қатаю
Q m
Назар аударғаныңызға рахмет.

Ұқсас жұмыстар

Ішкі энергияны өзгерту тәсілдері Жылулық құбылыстар - температураның өзгеруімен байланысты құбылыстар

Жылулық қозғалыс

Жылу алмасу

Қайсысы физикалық дене

Физика нені оқытады?

Беттік құбылыстың термодинамикасы

Термодинамика анықтамалары және сыныптамасы

Дисперсті жүйелер

Қара дененің сәуле шығару заңдары

Электр өрісі - электрмагниттік өрістің дербес бір түрі

Пәндер