Жыраулар поэзиясы туралы ақпарат

Презентация қосу

Сабақтың тақырыбы:
“Жыраулар поэзиясы ”

Ашық сабақтар
Білуі керек :
Шешендік өнер туралы мағлұматты білу;
сөздің лексикалық мағына-
сын;
Мәтіннің мазмұнын талдай
отырып, негізгі тақырыбы
мен идеясын ашу.
Игеру керек :
Мәтінді оқи отырып,сөйлеу тілін дамыту,сұрақ
қоя білуге,жауап бере білу;
Өз ойын жеткізе білу ;
Мәтіннің мазмұнын ашып, талдау білу;
“Зымыран сұрақтар”
• Шешендік сөз дегеніміз не ?
• Шешендік сөздерге не жатады?
• Қазақтың шешендерін атаңдар .
• Төле би кім ?
• Төле би қай кезде өмір сүрген ?
• «Не тәтті ?» әңгімесін кім
мазмұндайды ?

Ашық сабақтар
Атақты қазақ билерін
атаңдаршы ?

Ашық сабақтар
Ой қозғау :
• Олар қай ғасырда өмір сүрген?
• Балалар, биыл қай жыл?
• Біз қай ғасырда өмір сүрудеміз?
• Біз қай ғасыр әдебиетін оқып
жатырмыз?

Ашық сабақтар
Түсініктеме :
Толғау дегеніміз – қазақ әдебиетінде
ақындар шығармашылығында ,
әсіресе жыраулар поэзиясында жиі
орын алған жанр . Толғауда ақын
өмір , қоғам, адам тіршілігі ,
жақсылық, жамандық т.б жайлы
ақыл-өсиет, насихаттық тұрғыда ой
қозғайды .

Ашық сабақтар
“Сөз –мерген” (сөздік
жұмысы):
• ақылғой даналар- • насихаттау-агитировать ,
мудрые советчики воспевать
• елеулі уақиғалар- • жырға қосқан- воспевали
важные события • орда –ханская ставка
• ел басына күн туған • бүліншік шыққанда –
кез- в трудные дни для когда смута, неурядица,
народа столкновение
• абыржымауға • ақыл-нақыл-назидание
шақырып-зовет не
• адамгершілік қасиет-
суетиться
человеческие качества
Ашық сабақтар
Ашық сабақтар
«Жыр»-(көне түркі тілінде
«иыр») деген сөзінен шыққан
Жыраулар өз шығармаларын
ақыл-нақыл, өсиет түрінде
айтқан.

Ашық сабақтар
Толғауларының тақырыптары

Туған жерді,елді сүю Адамгершілік қасиеттерді
насихаттау

Отанды қорғау, елді Ел мен жерге еңбегі
бірлікке шақыру өткен батырлар, хандар
т.б. жайлы
Ашық сабақтар
Жырау әдебиетінің негізгі өкілдері :
Асан Қайғы ,Қазтуған, Доспамбет, Шалкиіз,
Жиембет, Марқасқа, Қазыбек, Ақтамберді,
Бұқар және т.б

Ашық сабақтар
.
• Шалкиіз жырау - қазақ әдебиеті
тарихындағы жыраулық поэзияның
атасы болып саналады

Ашық сабақтар
Ел билеушілердің
кең есшісі, уә зірі,
Халық поэзиясын биі Кемел ойлы
жасаған
ақындар
ақылғой даналар

Шалкиіз жырау
-жыраулық Жыраулар XV-XVIII ғасыр
-поэзияның атасы.

шығармаларын
ақыл-нақыл, өсиет Бұқар жырау,
түрінде айтқан Шешендік, Асан Қайғы ,
даналық сөздер Ақтамберді жырау,
авторы

Ашық сабақтар
САУАЛ:

Осы жыраулардың Абай,
Жамбыл, сияқты ақындардан
қандай ерекшелігі бар ?

Ашық сабақтар
“Поэзия ” стартегиясы
Жабағылы жас тайлақ,
Жардай атан болған жер.
Жатып қалған бір тоқты,
Жайылып мың қой болған жер.
(Қазтуған жырау)

Ашық сабақтар
“Поэзия”кезеңі:
Еңсегей бойлы ер Есім,
Есім сені есірткен,
Есіл менің кеңесім,
Ес білгеннен, Есім хан,
Қолыңа болдым сүйесін.
(Жиембет жырау)

Ашық сабақтар
Егер сендер XXI ғасыр
жыраулары
болғандарыңда не
жайлы жырлар едіңдер?

Ашық сабақтар
Қосымша материалмен жұмыс:
Жыраулар Өмірдерек Еңбектері Тақырыптары

1. Асан қайғының 1361 жылы Еділ бойында «Құйрығы жоқ Адамгершілік
шын аты – туған. Әкесі Сәбит – жалы жоқ», «Еділ қасиеттері, елдің
Хасан саятшы. Керей және бол да, Жайық бол», бірлігі, татулығы.
Сәбитұлы, ірі Жәнібек хандарды «Ай, хан», «Таза Халықтың ерлігі,
жырау, би, жақтаған. 1485-1470 жылы мінсіз асыл тас», бірлігі, адамгершілік
«Желмая түйесі Сарыарқа Ұлытауда «Бұл заманда не қасиеттері.
болған. қайтыс болған. ғаріп».

2.Қазтуған 1420 жылдары Еділ «Мадақ жыры», Халықтың ерлігі,
Сүйіншіұлы. бойында, Астрахань «Алаң да,алаң, алаң бірлігі, адамгершілік
Қол бастаған облысында дүниеге келген. жұрт», «Қайран қасиеттері.
батыр, ел 1460-1480 жылы Қазақ менің Еділім».
басқарған би. Ордасы құрамына енеді.
Жыраудың бұдан соңғы
өмірі туралы дерек
сақталмаған.

3.Бұқар жырау 1668 жылы Павлодар «Тілек», «Жиырма Елін, жерін
облысының Баянауыл деген», «Ай, қорғаған батырлар,
ауданында туған. Әкесі Абылай,Абылай», ел басқарған хандар
Қалқаман батыр 1781 жыл «Кәрілік туралы», туралы.
Баянауылда Долба тауында «Жар басына
дүние салған. қонбаңыз».
Ашық сабақтар
Тест сұрақтарына жауап
беру:
Бағалау
10 - 9 ұпай = “5”
8 - 7 ұпай = “4”
6 – 5 ұпай = “3”
4 - 0 ұпай = “2”

Ашық сабақтар
Ханға кім ақылшы болған?
“Жырау” деген атау қандай сөзден
шыққан?
Қандай жырауларды білесің?
Жыраулар поэзиясының тақырыптарын
атаңдар.
Жыраулар поэзиясының атасы кім?
Жыраулар поэзиясы туралы түсінгені ңді
әңгімеле.
Ұлы Асан қайғы Желмаясын
адамдардың мініп, кең байтақ қазақ
сөздерінен: жерін түгел аралаған.
«Жерұйық» жерді
іздеген, ну орман мен
шалғынды жерге
халықты қоныстырсам
деп армандаған.
Сондықтан Шоқан
Уәлиханов оны
«Көшпенділер философы»
деп атаған.
Ашық сабақтар
Қазтуған өз жырларында
халықты ерлікке,
бірлікке, адамгершілікке
шақырып, ақыл
айтқан, батыр, ел
басқарған би болған.
Адамгершілігі күшті
үлкендердің айтқанын
тыңдасақ, бізден
батыр да, би де
шығады деп сенемін.

Ашық сабақтар
«Ұрпақтарым, атаң
мен әжеңді сыйла!
Өзіңе дейінгіне
құрметтесең, өзіңнен
кейінгілер сені
құрметтейді» деп
Бұқар жырау
айтқандай ата-ананы,
әже-атаны
сыйлаңдар,үлкендерді
құрметтеп, кішіге
қамқор болайық.

Ашық сабақтар
Үй жұмысы:
Жыраулар туралы мәлімет дайындау
23-бет ,4- тапсырма (жазбаша)
21-22 бет , оқу
Сабақ аяқталды.
Сау болыңдар!

Ұқсас жұмыстар

Жыраулар поэзиясы жайлы

Жыраулар поэзиясы туралы

Жыраулар поэзиясының тақырыптары

Жыраулар поэзиясы

ҚАЗАҚ МӘДЕНИЕТІ НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА

Шығарманы ұлттық құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу

КОРЕЙ ЖӘНЕ ҚАЗАҚ ПОЭЗИЯСЫ

Ақберен жүйрік жырау- Қашаған Күржіманұлы

Зымыран сұрақтар

Дулат өлеңдерінің ерекшелігі

Пәндер