Тірек-қимыл жүйесіне (аппаратына)

Тірек-қимыл аппараты

8 сынып

Тірек-қимыл жүйесіне (аппаратына)

қаңқа мен

бұлшықеттер жатады.

Бір-бірімен дәнекер ұлпалар

(шеміршек пен сүйек) арқылы байланысқан

сүйектер қаңқа түзеді. Қаңқа (скелет)

ағзаның тірегі,

ал оның бұлшықеттері қимыл-қозғалысты

қамтамасыз етеді.

Тірек - қимыл

жүйесінің маңызы

Қорғаныштық

(Ми-бассүйек)

Қимыл-

қозғалыс

Зат алмасу

(Са, Р)

Тірек

болады

Қан түзілу

(сүйек кемігі)

Энергетикалық

(хим - механ)

Пішін беріп,

Пішінің сақтайды

Тірек-қимыл жүйесінің маңызы

Бассүйек

Тұлға

жамбас

Аяқ сүйектері

Қаңқа бөлімдері

Қол

сүйектері

Бас қаңқасы

Омыртқа жотасы (33-34 омыртқадан тұрады)

Мойын бөлімі

(7 омыртқа)

Арқа бөлімі

(12 омыртқа)

Бел бөлімі

(5 омыртқа)

Сегізкөз бөлімі (5)

Құйымшақ бөлімі (4-5)

Омыртқаның құрылысы

1 - денесі;

2 - доғасы;

3 - буындық қанаттары;

4 - арқа қанаты;

5 - бүйір қанаттары;

6 -омыртқа тесігі.

Кеуде қуысы

1 - қабырғалардың шеміршекті

шеттері;

2 - қабырғалар;

3 - төссүйек;

4 - омыртқа жотасы

Жамбас сүйектері

1-мықын;

2-шат;

3-шонданай;

4- сегізкөз

Иық белдеуі және қол сүйектері:

1 - бұғана; 2 - жауырын;

3 - тоқпан жілік;

4 - шынтақ сүйек;

5 - кәрі жілік;

6 - білезік сүйектері;

7 - алақан сүйектері;

8 - саусақ сүйектері

Алақан сүйектері

1-жамбас сүйегі;

2-ортан жілік;

3-асықты жілік;

4-шыбық (садақ) сүйек;

5-өкше сүйек;

6-толарсақ сүйектері;

7-табан сүйектері;

8-башпай сүйектері

Аяқ сүйектері

Аяқ-башпай сүйектері

Сүйек пішіні мен мөлшері

Ұзын сүйектер

(түтікті сүйектер)

Қысқа сүйектер

Жалпақ сүйектер

Сүйектердің байланысуы

қозғалмайтын

Жартылай

қозғалатын

Бассүйек Сегізкөз

Омыртқа жотасы

230 буындар бар

Сүйектің құрамында 50% су, 12, 5% нәруыз тектес органикалық зат оссеин (жұмсақ, серпінді органикалық зат) 21, 8% минералды заттар (кальций фосфаты), 15, 7% май болады. Оссеин заты сүйекке серпінді, иілгіштік қасиет береді.

Сүйектің құрамы