Қызыл кітап және оған тіркелген буынаяқты жәндіктер




Презентация қосу
Тақырыбы:
Қызыл кітап және оған тіркелген буынаяқты жәндіктер

Б І Л І М Д І Л І Г І:
Қызыл кітап және оған тіркелген буынаяқты жәндіктер туралы білім
беру және ғылыми көзқарасын қалыптастыруда жетілдіру.

Д А М Ы Т У Ш Ы Л Ы Ғ Ы:
Жеңілден қиынға, қарапайымнан күрделігіне қарай сатылы
түрде орындалатын жұмыстар жүйесін ұсына отырып,
оқушыны ізденіске, шығармашылыққа баулу.

Т Ә Р Б И Е Л І Л І Г І:
Жүйелі түрде жұмыс істеуге, өз ойын дәл,
тиянақты айта білуге, өз бетімен білім алуға тәрбиелеу.

Т Ү Р І:
Жаңа сабақты меңгерту

К Ө Р Н Е К І Л І Г І:
Иинтерактивті тақта, мультимедия, электрондық оқулық,
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
Ұраны: «Білімді мыңды жығар»
Тікентерілер типіне жататын жәндіктердің негізгі ерекшеліктері

Соңғы ауызды жәндіктер

Тікентерілілердің түр саны

Тікентерілілердің сыртқы және ішкі қабаты

Тек тікентерілілерге ғана тән жүйе

Теңізқиярының тынысалу мүшесі

Тікентерілілердің қантарату жүйесі

Теңізқұндызының негізгі қорегі

Тағамға пайдаланылатын тікентерілілер
Теңіз жұлдыздарының корегін
аулауы туралы баянда
Теңіз жұлдыздары қалай
қозғалады?
Теңізкірпілерінің денесі
туралы баянда.
Теңізкірпілері қайда
тіршілік етеді?
Теңізқиярлар класы
туралы баянда
Тікентерілілер – сәулелі ............ , соңғы ............. ,
.................. теңіз жәндіктері. Әктелген ................
болады. Тікентерілілерге тән ерекшелігі - ……..
Теңізкірпілерінің аузында ………………..ерекше
мүше болады. Теңізқиярларының грекше атауы
....................... деп аталады. Тікентерілілердің
үзілген тармағы .......................... т үріне өзгереді.
ІІІ. Жаңа тақырып.
Қызыл кітап және оған тіркелген буынаяқты жәндіктер
Зиянды бунақденелі жәндіктермен күрес шаралары.

Қызыл кітап - жәндіктер мен жануарларды қорғауға арналған
мемлекеттік шара. Қазақстан Республикасы Қызыл кітабына тіркелген
жануарлар 5 санатқа бөлінеді.
I санат - жойылып бара жатқан түрлер мен түршелер;
ІІ санат - саны азайып бара жатқан түрлер мен
түршелер;
ІІІ санат - сирек кездесетін түрлер мен түршелер;
IV санат - белгісіз түрлер мен түршелер;
V санат - қалпына келтірілген түрлер мен түршелер.
Міндет - Қызыл кітапқа тіркелген түрлер мен түршелерді ғана қорғау
емес. Жергілікті жерлердегі белгісіз түрлерді тауып, зерттеу. Қызыл
кітаптан тұңғыш рет жәндіктердің (омыртқасыз жануарлардың 105 түрі
орын алды). Әсіресе бунақденелілердің (насекомые) ауыл
шаруашылығына зиян келтіретін түрлері көп. Дақылдарда ауруға душар
етеді, паразиттік жолмен өмір сүреді, түрлі аурулар таратады. Сондықтан
оларға қарсы күрес шараларын ұйымдастырып, әдістерін пайдалана білу
Республикамызда тек Сырдария
өзенінің Арал теңізіне таяу су
алабында тіршілік етеді.
Нәзікқұйрық инелік Ғылымға 1979 жылы ған белгілі
болды
Өзге инеліктерден ерекшелігі
қанатын жайған қалпында
қонбайды.

Көркемше- инелік
Бұл - күйенті тұқымдас инеліктердің
бір түрі. Қанаттары біркелкі қалыпта
болмайды, бірі ұзын, бірі қысқа
болып келеді.

Шолғыншы инелік
Ақтеңбіл дәуіт

Ақтеңбіл дәуіттің дернәсілі 85 күнде
147 жоңышқа бітесін, 41 жеміс шыбынын,
266 бөлме шыбынын қорек еткен.
Қазақстанда мекендейтін ең ірі денелі
шекшек. Қанаты жоқ. Ол шырылдамайды
және жыртқыш жәндік.Табиғатта
кергілердің аталықтры көп кездеспейді,
сол себепті олар партеногенезді жолмен
көбейеді.
Далалық кергі
Бұғықоңыз

Тұрқы 87мм шамасындағы ең ірі қоңыз.
Еменді ормндарда өмір сүреді.Қазақстанда
Жайық өзенінің жайылмасынан кездестіруге
болады. Ересек бұғықоңыз ұзақ өмір сүре
алмайды, 3-4 аптадан соң тіршілігін жояды.
Қазақстанда сирек және жойылып бара жатқан
омыртқасыздардың қанша түрлері мен түршесі
Қызыл кітапқа тіркелген? Бұл омыртқасыздарды
қорғауға қандай шаралар қолданылуда?

ҚР Қызыл кітабына тіркелген бунақденелілердің
қай түрлерін білесің? Олардың тіршілік әрекеті
туралы қандай деректер әйгілі?

Ақтеңбіл дәуіт пен далалық кергінің тіршілік
әрекеттерін салыстырыңдар. Көркемше –инеліктің
қандай ерекшеліктері бар? Қызыл кітаптың
маңызы туралы баянда.
1979 ж белгілі болған
Далалық кергі
буынаяқты жәндік.
Бұл жәндік өзінің
Нәзікқұйрық инелік
аталығын да жеп қояды

Қанатын құрсағынан жоғары
Ақтеңбіл дәуіт
жинастырып алады.
Дернәсілі шіріген емен
Шолғыншы инелік
ағашында дамиды.

Бұл жәндікке аталықсыз
Көркемше- инелік
ұрықтану тән

Құрсағының ұзындығы Бұғықоңыз
49-61мм жетеді
Қызыл кітапқа тіркелген бунақденелілер мен зиянды бунақденелілерге тән
белгілерді ажыртып жаз

Қызыл кітапқа тіркелген Зиянды
бунақденелілерге тән бунақденелілерге тән
белгілер белгілер

1. Аналығы қан сорады.
2. Картоп жапырағын жеп қоректенеді.
3. Дернәсілдері құрғақшылыққа төзімді, -20 градус С аязға шыдайды.
4. Аяқтарын жазып жіберіп, қорегін аңдып, қозғалмай ұзақ отырады.
5. Дернәсілі бөгелек деп аталады.
6. Дернәсілі 1кг 300г бунақденелілерді жойған.
7. Бқрітпе , сүзекті адамға таратушы.
8. Даму сатысында 8 рет түлейді.
• § 49
Ізденіс жұмыстары:
Өздері тұрған жерде қандай
омыртқасыздар
қорғауға алынғанын біліп алыңдар.
Ол жөнінде хабарлама дайындаңдар.

Ұқсас жұмыстар
Өзен шаяны
Қызыл кітап
Денесінде кенесі бар ауру малдар
Қызыл кітап және биологиялық алуан түрліліктіқорғаудағы ролі
Қызыл кітап беттері
Алматы қорығы
Қазақстанның Қызыл кітабына енген өсімдіктер
Қазақстан Республикасының Қызыл кiтабы
Жалпы буынаяқтылар
Қызыл кітабына енген өсімдіктер мен жануарлар
Пәндер