Оқыту әдістері мен құрал жабдықтары

Презентация қосу

Т-413 Математика
Молдабаева Азиза
Әдіс – оқу-тәрбие жұмыстарының алдында
тұрған міндеттерді дұрыс орындау үшін
мұғалім мен оқушылардың бірлесіп жұмыс
істеу үшін қолданатын тәсілдері.

Әдіс – (грек Оқыту әдістері – бұл оқушылар
тіл. ) тәсілі мен мұғалімдердің оқыту
әрекеті,
қызметі:
процесінде көрсететін әдістер мен
мақсатқа жету тәсілдердің жиынтығы .
жолы
Әдіс арқылы мақсатқа жету үшін істелетін
жұмыстар ретке келтіріледі.
Оқыту әдістері танымға қызығушылық
туғызып, оқушының ақыл-ойын дамытады,
ізденуге, жаңа білімді түсінуге ықпал етеді.
Оқытуда ең басты нәрсе – оқушылардың
танымдық жұмыстары.
Оқыту әдістері ең анық фактілерді білуді
қамтамасыз етеді, теория мен тәжірибенің
арасын жақындатады.
Оқу ережелері (дидиактикалық ережелер)
– оқу процесінің қалыпты педагогикалық
жағдайларында қандай жəне қайтіп
əрекет жасау қажеттігін көрсететін нақты
ұсыныс.
(по ( Юрий Константин Бабанский)

1) әдістері ұйымдастыру және жүзеге асыру оқу-
танымдық қызметі;

2) ынталандыру әдістері және оқу қызметінің
мотивациясы;

3) бақылау әдістері және өзін-өзі бақылау, тиімді
оқу-танымдық қызметі.
1. Оқу əдістерін дидактикалық 2. Оқу əдістерін білім көзі бойынша
мақсаттарға орай топтастыру.
топтастыру.
Тəжірибеде негізгі үш білім көзі
Мұндай топтастыруға нақты танылған: сөз, көрнекілік, іс-
байланысты əдістерді бөлу əрекеттік (практика). Осыған орай
ең алдымен оқу мақсатын ажырататынымыз: сөздік əдістер
назарға алады. Бұл жағдайда (білім көзі ретінде ауызша не жазба
оқу мақсатына қол жеткізуге сөз қызмет етеді); көрнекі əдістер
бағытталған мұғалім (білім көзі- бақылауға түскен заттар,
əрекетіне көп көңіл құбылыстар, көрнекі құралдар) жəне
бөлінеді. Мақсатты көздеген іс-əрекеттік əдістер (білім жəне
əдістер тобына енетіндер: ептіліктер ойын, оқу, қарапайым
- білім жинақтау əдісі; еңбектік істер процесінде
- ептілік жəне дағды қалыптасады).
қалыптастыру əдісі; Оқу əдістері жүйесінде басты орын
- білімді қолдану, пайдалану сөздік əдістерге беріледі. Олар-
əдісі; əңгімелеу, түсіндіру, сұхбат, сөз-
- білім, ептілік, дағдыларды жарыс, пікір-талас, дəрісбаян
бекіту мен тексеру (бақылау) (лекция), кітаппен жұмыс.
əдістері.
Əңгімелеу – оқу материалын тыңдарманға сипаттама не
баян формасында монологты, бірізді сөйлеп жеткізу.

Түсіндіру – бұл игеруге қажет обьект, құбылыс, кейбір
ұғымдар заңдылықтары мен мəнді қасиеттерін талқы,
талдау, мысал келтіру жолымен дəлелдеп, оқушы санасына
енгізу. Сұхбат – оқудың диалогтық əдісі: педагог бірізді
сұрақтар қоя отырып, оқушыны жаңа материалды түсіну,
ұғу деңгейіне көтереді не ұсынылған материалдың
қаншалықты меңгерілгенін тексереді.

Дəрісбаян (лекция) - көлемді материалды монологтық жолмен
баяндау. Дəрісбаянның басқа сөздік əдістерден өзгешелігі – қатаң
құрылымды, мол ақпаратты, баяндалуы қисынды, білім мəнін ашу
жүйелікке негізделеді.
Дəрісбаян ғылыми-көпшілік жəне академиялық болып
ажыралады. Өткен материалды қорытындылауға, қайталауға шолу
дəрісбаяндары қолданылады.
Қазіргі кезеңде дəрісбаян əдісін қолданудың көкейкестілігі ірі
бөлімдер мен жеке тақырыптарды игеруде оқу материалын топтап
ұсыну (блок) тəсілін пайдалану қажетттігінен туындап отыр.
Педагогикадағы әңгімелесу —
оқушылардың ойы мен тілін дамыту
үшін қолданылатын оқыту әдісінің
бір түрі. Әңгімелесу кезінде оқушы
мұғалімнің қойған сұрақтарына
жауап беру арқылы оқу материалын
пысықтап, ой қорытады. Әңгімелесу
әдісі — оқушыларға эмоциялық,
эстетикалық әсер ететін тиімді
әдістердің бірі. Оның сапасы
оқытушының тәжірибесіне,
әдістемелік шеберлігіне байланысты.
Оқу сөз-жарысы (дискуссия) əдіс ретінде нақты проблема бойынша
пікір алмасуға, жекеленген көзқарастар білдіруге негізделеді. С өз-
жарыс барысындағы оқушының ой-пікірі өзінің меншікті шешімі не
басқа тұлғалардың ғылыми –теориялық ұсыныстары болуы мүмкін.
Оқу сөз –жарысының басты қызметі –шəкірттердің танымдық
ұмтылыстарына дем беру.
Сөз жарыс жəрдемімен оған қатысушылар жаңа білімдерді игереді, өз
пікірлерінің дұрыстығына не қателігіне көзін жеткізеді, өз
көзқарастарын қорғап қалуға үйренеді, басқалар ой топшылауларымен
есептесу қажеттігін түсінеді.

Кітаппен (оқулықпен) жұмыс – кітап оқу сөздік əдісінің аса маңызды
түрлерінің бірі. Бұл əдістің тиімділігі –оқушы өзіне қолайлы
жағдайда, өз түсініміне орай оқу материалын қалауынша қайталап
игеруге мүмкіндік алады.

Оқудың практикалық əдістері - оқушының іс-əрекетіне, оқу
қызметтеріне негізделеді. Бұлардың басты міндеті –т əжірибелік
ептіліктер мен дағдылар қалыптастыру. Мұндай топтастыруда
жаттығу, лабораториялық жəне тəжірибелік əдістері бірігеді.
Сөздік әдіс
Сөздік әдісте оқытушы сөз арқылы оқу
материалын түсіндіріп баяндайды ,ал
оқып-үйренушілер тыңдау арқылы есте
сақтап белсенді қабылдайды және
меңгереді.

5-10%
Вербальді Оқулықта
әдіс рды
Тыңдау меңгеру
арнасы арқылы
Ойын оқыту

Ойын туралы қазіргі көзқарастар оның
көптеген қызметін анықтап отыр. Ол
баланың қажеттіліктерін,
қызығушылықтарын қанағаттандырып,
оның өмірге бейімделуін жеңілдетеді
(Д.Б.Эльконин), болмысты тануға
көмектеседі. Ойын арқылы бала білім
алады, тәрбиеленеді, қоғамды
құрметтеуге үйренеді, ынтымақтасып
жұмыс істеуге дағдыланып, ұтылуға емес,
ұтуға тырысады.
Оқытудың белсенді әдістерін
жандандырушы Я. А. Коменский, Ж.-
Ж. Руссо, И. Г. Песталоцци, Г. Гегель,
Ф. Фрёбель, А. Дистервег, Дж. Дьюи,
К. Д. Ушинский және басқалары.
Проблемді оқу әдісі Проблемді оқу əдісі - оқу процесіндегі орындаушылық қызметтен
шығармашыл іс-əрекетке өту құралы ретінде танылады. Бұл əдістің
мəні – оқытушы мəселе ұсына отырып, оның шешімін береді,
таным процесіндегі ой өрісінің даму жолын көрсетеді.Мұндай
əдісті қолдану барысында оқушылар таным процесінің тікелей
қатысушысы болмағанымен, мұғалімнің ой топшылауларына зер
сала отырып, өздеріде проблема шешуге үйреніп барады.

Танымдық процестің біршама жоғары деңгейде танылғаны - бұл
бөлшектеп ізденіс (эвристикалық) əдісі. Бұл əдіске байланысты
Бөлшектеп ізденіс әдісі оқушылар күрделі оқу проблемасын толықтай бастан-аяқ
шешпестен, проблеманы бөлшектерге келтіріп, оларды бірінің
ізімен екіншісіне жауап тауып отырады.
Оқытушы мұндайда оқушының ізденіс əрекетіндегі əр
қадамына назар сала отырып, оған бағыт-бағдар сілтейді. .

Оқудың зерттеу əдісі – оқушының білім игерудегі
шығармашылдық ізденісіне басты назар аударады. Бұл əдісті
Оқудың зерттеу әдісі қолданудағы басты мақсат- оқушының білім игерудегі
саналылығын көтеру, құбылыстар мен оқиғаларды нақты
күйінде қабылдамай, олардың мəн-мағынасына тереңдей
ұғынуға үйрету, қорытындылар жасауға баулып, игерген білім,
ептілік жəне дағдыларын тұрмыста қолдануға жаттықтыру.
Оқудың белсенді əдістері – оқушы іс-əрекетіне өнімділік, шығ армашыл-
жасампаздық жəне ізденісті - зерттеу сипатын беретін жол-жобалар тобы. Оқу
танымдық процесте шəкірт белсенділігін көтеруге дидактикалық ойындар, нақты
ситуатцияларды талдау, іскерлік ойындар, проблемді мəселелерді шешу, алгоритм
бойынша оқу, ақыл шабуылы (“мазговая атака”), жеке ұғ ымдармен жұмыс істеу.

Жедел əдістер – қысқа уақыт аралығ ында оқу сеанстарына ұзақтай
ендіру жолымен көзделген іс-əрекетке үйретуде қолданылады (шомдыру
əдісі). Бұл əдістер бизнес, маркетинг, шет ел тілдерін, практикалық
психология мен педагогиканы оқытуда кең қолданылуда.

Қазіргі уақыттары жалпы педагогикада теориялық негізін тауып, оқу-тəрбие процесіне
еніп жатқан бұрын соңды естімеген əдістер тобын келтіруге болады: суггестопедия -
иландыру жолымен оқыту; гипнопедия –ұйқыда оқыту; фармакопедия - дəрі-дəрмек
қолданып оқыту. Бұл əдістердің бəрі адамның табиғ атындағ ы, ішкі мүмкіндіктеріне
қозғ ау салып оқытуғ а бағ ытталғ ан.
Сонымен, əдіс көп, оның топтастырылуы да сан қилы, əрқайсысы өз алдына тиімді де,
кемшілігі де жоқ емес.Осынысына көз жібере отырып, зерделі ұстаз оқу мақсатына,
мазмұнына, алдындағ ы оқу субъектіне сай келетін нақты əдіс таңдайды, оны
қолданудың жолдарына мəн береді.
Оқу құрал-жабдықтары - бұл
білім алу, ептіліктер қалыптастыру
көздері. оқу құрал-жабдықтары деп
білім мақсатын іске асыруға
жəрдемші жағдаяттардың бəрін
түсінеміз, яғни оқу əдісі, формасы,
мазмұны, сонымен бірге оқудың
арнайы бұйымдарының бəрі осы оқу
жабдықтарын құрайды.
- көру (визуалды) құралдары -кестелер, карталар,
табиғи объекттер ж.т.б.;
- есіту(аудио)құралдары-радио, магнитафон, əн-күй
аспаптары ж.т.б.;
- есіту-көру құралдары-дыбысты фильмдер,
теледидар ж.т.б.;
- сөздік құралдар - оқулықтар, мəтіндер;
- оқу процесін авмоматтастырушы құралдар – тіл
кабинеттері, компьютерлер, ақпараттық жүйелер,
телебайланыс- қатынас тораптары;
- сөз, сөйлеу, ым-ишара, дене қозғалыстары.
Оқу əдістері мен құралдарын іріктеу
Педагогикалық қызмет əдістері мен жабдықтарын таңдау көптеген объектив жəне
субъектив себептерге тəуелді, атап айтатын болсақ, олар:
- оқу заңдылықтары жəне оларғ а негізделген принциптер;
- адамның оқу, тəрбие жəне дамуына байланысты жалпы мақсаттар;
- нақты білімдену –тəрбие міндеттері;
- оқуғ а болғ ан ынта деңгейі;
- нақты оқу пəнінің əдістемелік ерекшеліктері;
- материал мазмұны;
- материал игеруге бөлінген уақыт;
- оқу материалының саны мен күрделілігі;
- оқушылардың дайындық деңгейі;
- шəкірттердің оқу дағ дыларының қалыптасу дəрежесі;
- дəріс түрі мен құрылымы;
- оқушылар саны;
- балалар қызығ улары мен ықыласы;
- оқу еңбегі процесінде қалыптасқан ұстаз бен шəкірт арасындағ ы қарым-қатынас
(қызметтестік не əміршіл - əкімшіл);
- материалды – техникалық қамсыздандырылуы;
- педагогтың тұлғ алық ерекшеліктері мен біліктілік деңгей- дəрежесі.
Аталғ ан жағ дайлар мен шарттарды ескере отырып, оқытушы нақты əдіс пен құрал –
жабдықты іріктеу, таңдау жөнінде шешім қабылдайды немесе дəріс өткізудің
жағ дайына орай бірнеше əрқилы əдіс не құралды біріктіре пайдалануды көздейді.
Лабораториялық практика

Лабораториялық практика (физика)

Лабораториялық практика
(химии)
Компьютер -Интернет

Интерактивті тақта

Ноутбук-электронды оқулық

Интерактивті бақылау Интерактивті карта
Интерактивті планшет
Математика- барлық ғылымдардың логикалық негізі, демек, математика –
оқушының дұрыс ойлау мәдениетін қалыптастырады, дамытады, оны
шыңдай түседі және әлемде болып жатқан жаңалықтарды дұрыс
қабылдауға көмек береді. Математика сабағында оқытудың әр түрлі әдіс-
тәсілдерін қолдана отырып, оқушылардың шығармашылық ізденістерін, өз
бетінше жұмыс істеу белсенділіктерін арттыру барысында теориялық
білімдерін кеңейтіп, логикалық ойлау қабілеттерін дамытуға болады.
С.Б.Бабаев.,
Ж.К.Оңалбаек

Жалпы педагогика.-2011ж.-98-107 б

Ұқсас жұмыстар

Оқу әдістері мен құралдарын іріктеу

Оқыту әдістері

Оқыту әдістері мен құралжабдықтары

Оқу әдістері және құралжабдықтары

Оқу әдістері және құрал жабдықтары туралы ақпарат

Оқу әдістері жәні құралжабдықтары

Дене тәрбиесінің әдістері

Мультимедиа технологиялары

Көлем сөзі

КӨРНЕКІ ҚҰРАЛДАР

Пәндер