Антикалық психология

Презентация қосу

Орындаған: Тоқтағунова
Ш.М
Топ:ПХ-415
Тексерген:Едігенова А.Ж
Анимизм.Гилозоизм.Догматизм.
Эллизм туралы түсінік.
Аристотельдің “Жан”туралы
трактаты
Бірінші кезең-VII-VIб.д.д ғасырлардан
б.д.д IIIғ.
Екінші классикалық кезең-Платон мен
Аристотель тұжырымдамаларымен
сәйкестенеді.
Үшінші кезең-Эллинизм кезеңі(грек
мәдениеті және ғылымы)Александр
Македонскийдің жорығымен бүкіл
әлемге жайылды.
Анимизм-латының
анима(жан,рух)деген сөзінен
шыққан.Анимизмнің
танымдық негізіне жабайы
адамдардың түс көру,өлім
сияқты күрделі рухани
құбылыстарды өзінше
түсіндіруге
тырысқандығының
нәтижесінде:адамдарда оның
денесінен басқа «жан»,
«рух», «аруақ» деген
ұғымдар бар екендігі
пайымдалған.Жалпы алғанда,
мифология да,тотемизм
де,анимизм де,кейінірек пайда
болған діни дүниетанымның
алғашқы шарттары сиқты
және оның танымдық негізін
құрайды.
Егер орыс халқы «жан»(душа) демек,тыныс
алумен(дыхание)байланыстырылса,қазақтар-
дың ұғымында адам өлгенде денесінен ұшып
кететін шыбын тәріздес,бірақ бейзаттық рухани
құбылыс ретінде байқалған.Сонымен қатар,
«тән рухы»деген де ұғым бар.Ол адам ұйқыға
кеткенде,денесінен бөлініп шығып,уақытша
болса да,дербес тіршілік етуі мүмкін.Осыдан
келіп,түс көру құбылысын түсіндіруге талпыну
орын алды.Жаман мінез-құлықты адамдарды
аруақ атады,«өлі риза болмай,тірі байымайды»
деген ұғымдар жоғарыда айтылған жәйттармен
тығыз байланысты екенін көреміз.
Гилозоизм(грек тілінен hale және
zol-зат және өмір)-материяның
әмбебап тіршілігі туралы
философиялық ілім.Бұл ілім
бойынша түйсіну мен ойлау қабілеті
материяның барлық формаларына
теңелгені.Шындығында түйсік
жоғары дамыған органикалық
материяға ғаана тән қасиеттерге
ие.Анимизмнің орнына келген
«гилозоизм» ілімі-бүкіл әлем рухқа
толы деп санаған.Бұл ілім бойынша
табиғат-ол мазмұнды біртұтас өмір.
Гераклит(VIғ.аяғы-б.д Vғғ.басы)ғарышты- «мәңгілік
тірі от»,ал «жан»(психия) оның ұшқыны деп
елестеткен.Философ жанды табиғаттың жалпы
заңдылықтарына бағынышты деп,ол ғарыш іспеттес
«логос» заңдылығымен дамиды деп ойлаған.Гераклиттің
материализмі мен диалектикалық ойлары оның атағын
бүкіл Грекияға жайды.Милет мектебінің материалистері
сияқты Гераклит те жаратылытанумен
айналысты.Бірақ,ол дүниенің түп негізін жалын-оттан
іздеді.Табиғат құбылыстары оттан жаралған, кез
келгенде олардың бәрі отқа айналады.
Гераклит сананы психия(рух)деп атады.Оның пікіріше
рух-материалдық сипатта болады және ол оттың
ауыспалы жүйелерінің бірі.Одан әрі Гераклит таным
теориясын дамытуға талпынады.Танымның
мақсаты:табиғатты зерттеп,сырын ашу.Танымдық
үрдісте шешуші рөл атқаратын-сезім мен ақыл-ой.Оның
ілімі айқын түрінде бір өзенге екі рет түсуге,шомылуға
болмайды деген тұжырымынан көрінеді.
Догматизм(грек тілінен dogma-
пікір,ілім,шешім)-тұрақты ұғымдарға,тәжірибе
мен ғылымның жаңа деректеріне орын мен
уақыттың нақты жағдайлары ескерілмейтін
формаларға сүйенетін,яғни шығармашылық
даму мен ақиқаттың нақты қағидасын елемейтін
ойлау әдісі.Догматизмнің пайда болуы діни
түсініктердің,діни догматтардың
өзгермейтін,сынауға болмайтын және барлық
діндарлар үшін міндетті ақақаттар деп
көрсететін наным,талаптарының дамуымен
байланысты.Саясатта догматизм
сектанттықа,шығармашылық марксизмен бас
тартуға, субьективизмге,тәжірибеден қол үзуге
апарып соғады.
Эллинизм.Александр
Патшаның тәсілінен кейін өте ірі,көне монархия пайда
болды.Оның кейінгі ыдырауы тарихтың көне әлемінде
жаңа кезең ашты-ол эллинистикалық.Оған Грекия мен
Шығыс елдерінің мәдени элементтерінің синтезі тән.
Тұлғаның қоғамдағы жағдайы түп- төркінімен
өзгереді. «Эллинизм»аталымы гректердің
«hallenizo»деген сөзінен шыққан және грекше сөйлеу
,грекшк жазу деген мағына береді.Эллинизімнің жарқын
беттерінің бірі-Эпикур шығармашылығы мен б.з.д 6
ғасырдың соңыңда ол негізін қалаған «бақ» мектебі
өкілдерінің филосифиясы болды.Оның ілімде каноника
да ,физика да бар,алайда олар этиканың қызметі арқылы
ғана жүзеге асады.Яғни бұл-адамның мақсаты туралы
ілім,бақыт және оған жетудің тәсілдеріне негізделеді.
Анаксиман (585-525
ж.) дүниенің негізі
ауа деп есептеді.
Ауаның
қоюлануымен
сұйықталуынан су,
жер, тас, от пайда
болды деп
топшылады .
Аристотель(б.д.д384-322ж)Грецияның әйгілі ұлы
ғұламалардың бірі.Оның “Жан туралы” трактаты
ең алғашқы психологиялық монография болып
саналады.Аристотель ең алдмымен Платонның
жан туралы құбылысын қарастырды.Оның
көзқарасынша ,жан мен тән бір –бірімен
бөлінбейді.Осы құбылысты анықтай
отырып,Аристотель былай дейді:Егер біз жанның
қайнар көзін тапқымыз келсе,онда ол көру
сияқты болар еді,яғни жан оның пайда болу
мақсатын көрсететін,қазіргі пәннің маңызы
ретінде белгіленер еді.Жансыз материя таза
потенция,ол ештеңе емес еріген металл
сияқты.Егер оны қылыш немесе пышақ сияқты
құйса,онда оны бірден анықтауға мүмкіндік
туындар еді.Сондықтан да,жан шынында да,тәнсіз
өмір сүре алмайды,өйткені ол әрқашанда
бірдененің формасы.
Өсімдік
Жануарлық
Ақылдық
Анаксимандр(610-547
ж.) оның пікірінше
дүние негізі афион
деген. Дүние пайда
болып жойылып
жатады. Мәңгі
жойылмайтын,
өзгермейтін афион.
Анаксимандор әлемнің
түрлері көп болатынын
болжады. Ол қалада да
ең алғаш әлем
картасын сызды. Глобус
жасап, күн сағатын
шығарды .
Т.Марцинковская “История психологии”2008ж
Ждан А. Н. «История психологии: от
античности к современности.» - 1999 ж
Ярошевский М. Г. «История психологии». - М.,
1996ж

Ұқсас жұмыстар

Философияның қалыптасуы

Семинар жоспары

Қайта өрлеу кезеңінде психологияның дамуы

Қазақстанда психология ғылымының даму кезеңдері

Философияның қалыптасуының негізгі кезеңдері

ӘЛЕУМЕТТАНУ НЕГІЗДЕРІ

Психика және сана

Әлеуметтанудың дамуының негізгі кезеңдері

Орта ғасыр философиясы

Ежелгі мәдениет, антикалық және ортағасыр мәдениеттері

Пәндер