Ас қорыту жүйесінің патологиясы

Презентация қосу

Орындаған: Талапқанқызы
М
Тексерген: Нуркенова М.К
Ас қорыту жүйесі ( грекше: systema digestoria;
грекше: systema — бүтін, байланыс қан, ж үйе;
лат. digestoria — асқорыту) –   адам
мен жануарлар организмдеріндегі
азықты қабылдау,өндеу,қорыту, сіңіру және жын
қалдығын сыртқы ортаға шығару қызметтерін
атқаратын мүшелердің жүйесі. Асқорыту жүйесі
түтік тәрізді мүшелерден және ас қорыту
бездерінен тұрады. Филогенездік және
онтогенездік түрғыдан асқорыту жүйесін төрт
бөлімге бөледі: бас бөлімді — ауызжұтқынша қ
(аран), алдыңғы бөлімді - өңеш пен қарын
(асқазан), ортаңғы бөлімді — ащы ішектер (он екі
елі ішек, аш ішек, мықын ішек) мен ірі ас қорыту
бездері (ұйқы безі, бауыр), артқы бөлімді - жуан
ішектер (бүйен, тоқ ішек, тік ішек) құрайды.
Қойдың бауыры Адамның бауыры
Асқорыту сөлдерінің физиологиялық ерекшеліктері

Ас қорыту
Асқорыту бездерінен бферменттері
өлінетін сөлдің
құрамында күрделі
ағзалық заттарды қарапайым заттарға дейін ыдырататын ерекше заттар
болады. Оларды ферменттер деп атайды. Ферменттер химиялық құрамы
жөнінен нәруызтектес ағзалық заттарға жатады. Ферменттер тірі
жасушалардың барлығында кездеседі. Сондықтан да ферменттерді
кейде биологиялық өршіткі-катализаторлар деп те атайды. Ферменттерді ң
белсенді әсер етуіне қолайлы температура +37, 38°С.
Тәуліктік бөлінетін
Асқорыту сөлдері рН Құрамы
мәлшері
1. Сілекей 50-2 000 мл 5,6-7,6 Су және амилаза
Тұз қышқылы, су, липаза,
2. Қарын сөлі 2,0-3,0 л 1,49-1,8
лизоңим, пепсин
Су, амилаза, липаза,
фосфотаза, трипсин,
3. Панкреатин сөлі 600-700 мл 8,6-9,0
химотрипсин және т. б.
ферменттер
Су, билирубин, холестерин,
4. Өт 500-1200 мл 5,6-8,5 май, май кышкылы,
лецитин, холин және т. б.
Су, сахараза, лактаза, жуық
5. Аш ішек сөлі 1 000 мл 5,05-7,07 энтерокиназа, липаза,
рибонуклеаза және т.б.
6. Тоқ ішек сөлі 270-1 550 мл 6,1-7,31 Су
Физикалық өнделу Биологиялық өндеу Химиялық өндеу

Азықты ылғалдануы, микроорганизмдердің ферменттердін
қатысуымен өтеді.
ұсақталуы, жұтылуы Өндеудің осы әсіресе
қатысуымен жүреді.
және асқазан арқылы ауыл шаруашылығы
жылжуы малында кең орын алған
Ас қорыту мүшелерінің патологиясы

Ауыз қуысы, жұтқыншақ, өңеш, асқазан, ішек аурулар
Аурудың барысы. Жіті басалқы катаралды
стоматит түрі жеңіл өтеді 6-10 күнде жазылыпкетуі
мүмкін. Жіті қосалқы афтозды, везикулді және
жаралы стоматит түрінде ауыршандықпен жазылып
аурудың клиникалық кетуі 15-20 күнге созылуы мүмкін. Ең ауыр
белгілері. Стоматиттің барлық түрлерінде клегей қабықтары некроздық
өзгерістерге ұшырап, қабыну терең қабаттаса
формасында шайнау бұзылады. түседі.
Ауру малдың азықты Созылмалы стоматит көп уақытқа созылады,
қабылдағанда жеңіл азықты ауыздың клегейлі қабығындағы өзгерістер көп
таңдауға ұмтылады. Ақырын жағдайда қарау қорқынышты болады. Емі.
шайнайды, тоқтап аурудың Стоматиттердің барлық формаларында клегейлі
ауыр түрінде аузына азық түсіп қабықтың механикалық, физикалық және де басқа
жатады. да тітіркендіретін себептерін жою керек. Ауру малға
берілетін азық құрамына көңіл аудару керек.
Сақтандыру. Азықты дайында ған уақытта оныңқ ұ
Жануарларды таза сумен сақ екеніне мән беру
амтамасыз етеді.
керек жәнеде дұрыс дайындалғаның қадағалау.

Жануарлардың терісін өңдеген кезде және әртүрлі емдік сақтандыру заттарын
дайындалған ex tempore, өсімдік майын қолданбау керек, өйткені жануар оны
Диспепсия - асқазан-ішек жолдарының жұмысының, зат алмасуды ң
бұзылуымен, сонымен қатар ағзаның сусызданып, улануымен
сипатталатын ауру.
Өлекседегі өзгерістері.
Себептері мен дамуы.Жаңа Клиникалық белгілері. Өлексе өте арық,жүні
туған күшіктердің бұл Күшіктер әлсіз,активтілігі ұйпаланған, артқы тесік
ауруға шалдығу себебі төмен, әлсіз қыңсылаған маңайы нәжіспен
аналық малдың буаздық дыбыс шығарады. Үрпіні былғанған.Асқазанында
мерзімінде дұрыс сору рефлексі төмен. Нәжіс қоюланған сүт бар, ал
азықтанбауы,құнарсыз  және су сияқты, сарғыш ішегі бос. Асқазан мен
құрамында патогенді түсті,көпіршікті және ішектің кілегей
микроорганизмдері бар азық қортылмаған сүттің қою қабықтары ісінген,
бергеннен болады.Азық   ірімтіктері болады.Құрсақ жалқаяқпен қапталған.
құрамында витаминдердің бөлігін саусақпен сипаса Бауыры
жеткіліксіздігі, әсірісе А, Е, ауырсынады. босаңсыған,сарғыш
Д витаминдерінің,белоктың түсті.
амин қышқылдық Емдеу және алдын алу. Егер жаппай ауыратын жағдай
құрамының жеткіліксіздігі болса,аналықтардың азығын алмастырып,құнарсыз
іштөлге кері әсерін азықты алып тастаймыз.Жеке жағдайларда барлы қ
тигізіп,әлсіз төлдің тууы мен дүниеге мән береміз, аналықтың денсаулығы мен
асқазан-ішек жолдарының үйшіктегі тазалыққа да.
аурулары және басқа да
ауруларға шалдығу
мүмкіндігі жоғары болады.
Зәр бөлу жүйесінің патологиясы

Зәр шығару жүйесі, экскреторлық жүйе – адам мен жануарлар организміні ң
артық суды, тұздарды, зат алмасудан пайда болған қажетсіз заттарды сырт қа
шығаратын органдары. Теңізде тіршілік ететін қарапайымдарды ң организмінен
бөлініп шығатын өнімдер (несеп, тер, т.б.) сыртқы орта ға диффузия ар қылы
немесе жиырылғыш вакуольдар көмегімен шығады.
Зәр сары түсті сұйық зат. Дара тұяқтыларда көмір қышқылы кальций
қосылысы салдырынан зәр шырышты болды. малдың зәрі с ұйы қ және
тұнық болады. Жалпы зәрдің құрамы жеген азыққа, ішкен судың
мөлшеріне малдың физиологиялық жағдайына жыл мезгілі мен ауа
райына байланысты. Зәрдің осмостық қысым мөлшері 23-30 атм,
сыбағалы салмағы 1,050-1,060. Оның реакциясы малда сілтілі, ет
жейтіндердде – қышқыл, амфотерлік. Дене қызметі кезінде зәрдін рН
төмендейді.
Зәр кұрамының 96 проценті су, 4 проценті құрғақ заттар. Олар
органиқалық және емес зөаттардан құралған Органиқалық заттар ға
мочевина, зәр қышқылы, аммиак, аденин, ксантан мен сияқты пурин
негіздері, креатинин эфир күкірт қышқылдары жатады. Зәрдің сарғыш
түсі урохром, уробилин мен уроэтрин пигменттеріне байланысты болады.
Альбуминурияя кезінде: Гематурия кезінде: Немоглобинурия

Бүйрек қабынған кезде   Бүйрек пен зәр Жұқпалы мен ішқұрт
зәр арқылы белоктар жолдарывна қан ауруларында зәр арқылы
бөлінеді. құйылғнда,,зәр гемоглобин бөлінеді
құрамында қан бөлінеді

Сонымен, қалыпы зәрде белоктар, қанттар,
қан мен гемоглобиндер болмау керек. Қан мен
зәр құрамында, қан мен гемоглобиндер болмау
керек.
Қан мен зәр құрамын салыстыру кезде,
зәрдің құрамында қанға қарғанда мочевина
70 есе, аммиак 40 фосфаттар –іқ, зәр
қышқылы 25 есе көп.
                                              А теориясы
Фильтрациялық - реабсорбциялық теория. Мальпиги шумақтарында ғы
қан тамырларының қысым мөлшері сынап бағанасы бойынша 70-90 мм.
Шумақтарға келетін тамыр, шығатын тамырға қарағанда жуан болады.
Сол себептен шумақтарға біраз қан бөгеліп, онан соң сүзіліп,
провизорлық немесе алғашқы зәр пайда болады.
Зәрдің бұл түріне қандағы заттардың, белоктардаң бәрі кіреді. белктар
каллоидты заттар болғандықтан капиллярлар қабырғасының
саңылауынан өтмейді . Иреленденген өзекті жолдар мен Генле тұйық
тұзағынан микробүрлердің арқасында провизорлық зәрден
аминқышқылдары, глюкоза, су мен минерал тұздары қанға қайтадан
сінеді. Осы процестің нәтежесінде аңырқы немесе дефинитивтік зәр
пайда болады.
90 л провизолрық зәрден 1 л ақырғы зәр пайда болады. Бүйректе сүзу
мен қайтада сіңу құбыллыстарынан басқа түзілу процестері де болады.
Мысалы бензой қышқылы мен гликоколдан гиппур қышқылы түзіледі.
Құрамнан бөлінген амин қышқылдары мен АТФ- тен аммиак пайда
болады. Глютаминаза ферменті глутаминді, глутамин қышқылы мен
аммиаққа ыдыратады.
            В  теория
Людвигтің сүзу теориясы. Бүйректің
шумақтарында өте сұйық зәр
сүзіледі де, иреленденген өзекті
жолдарда қайтадан тек су сіңіп
өзінің қалыпты жағдайындай
қойылады. Сонымен, Боумен мен
Людвигтің  теориялары зәрдін пайда
болуын ғылымның дамуына сай
түсіндіре алмайды.
Зәрдің пайда болуын реттейтін орталық – сопақша мидың төртінші
өарыншасында орналасып, аралық мимен байланысқан. Бұл орталы қтан
бүйрекке кезеген нерв импельстары мен симпатиқалық нервтер ар қылы
жеткізіледі. Кезеген нервтің қозу бүйрек арқылы су бөлінуін күшейтіп,
азотты заттардың бөлінуін тежейді.
Ал, симпатикалық нервтер қозса зәрдің құрамына асс тұзатың бөлінуі
күшейеді. Бір жердің ауру, зәр пайда болуын күрт азайтады. Мұндай
құбылысты- рефлекторлық анурия дейді.
Зәр пайда болуының гуморальді реттеуші ретінде мочевинаны, пуриндік
негіздерді, минерал тұздарын айтқан жөн. Бүйрек қызметі шартты
рефлекстер пайда болуы арқылы да реттеледі. Бұл жа ғдайда иттерде з әр
пайда болу күшейеді. Біраздан соң метроном дауысы иттерді ң з әр пайда
болуын күшейтеді. Зәр пайда болуына әсер ететін гормондар: тироксин,
адреналин мен вазпресси
Тер мен қарын бездеріне қарағнда бүйрек тканьдері су мөлшерін арнайы
рефлекстер арқылы реттейді. Тканьдерде су көп болған жағдайда
вазопресссиннің бөліну! төмендеп, судың сіңуі азайып, бүйрек зәрді бөле
отырып,  организмді артық судан босатады.Әр миалда т әулігіне болатын з әр
мқлшері: жылқыда –2-5 л, бұқада-6-12 л, қой мен ешкіде 1,5-2 л, шо қада 2-
4 л, итте-0,5-1 л
Қортындылай келгенде ас қорыту жүйесіде адам мен жануарларды ң
тіршілігіне қажетті қоректік заттарды  азықтар  ар қылы алады.  Желінген
тамақ сол күйінде бойға сіңбейді. Сондықтан ол ас қорыту м үшелерінде
қорытылып, ыдырап, соның нәтижесінде гіайда болған заттардан
организм өзіне тән бейімделген заттарды құрады. Астың құрамындағы
заттар бірнеше сағаттың ішінде болшектеніп, қорытылып, ыдырауы тиіс.
Ал зәр шығару жүйесіне келетін болсақ адам мен жануарлар
организмінің артық суды, тұздарды, зат алмасудан пайда болған қажетсіз
заттарды сыртқа шығаратын органдары. Құрлықта тіршілік ететін
жануарлар организмінде (ылғалды үнемдеу үшін) тез еритін аммиак қиын
еритін гуанинге (өрмекші тәрізділерде) немесе несеп қышқылына
(көпаяқтыларда, жәндіктерде, бауырымен жорғалаушыларда, құстарда)
айналады. Хордалылар арасында қабықшалылар мен асцидияда з әр
арнайы қапшықта жиналады. Омыртқалы жануарларда целомодуктадан
бүйрек құралады. Бүйректе түзілген зәр несеп жолымен клоакаға немесе
қуыққа келеді.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Ас қорыту жүйесі мен зәр шығару жүйесінің патологиясы

Жарақатты ретикулит, ішек инвагинациясы және ішек странгуляциясы

Асқорыту жүйесінің ауруларымен ауыратын науқас балаларды аспаптық және зертханалық тексеру әдістері

Жасуша патологиясы

Асқорыту

Ас қорыту мүшелерінің құрылысы. Ас қорыту жүйесінің аурулары, олардың алдын алу

Торша цитоплазмасының патологиясы

Малдың бауырын клиникалық әдіспен зерттеу

Ішекте асқорытудың бұзылуы

Асқорыту жүйесінің қызметі

Пәндер