АҚША АЙНАЛЫСЫНЫҢ ЗАҢЫ ЖӘНЕ ОНЫ РЕТТЕЙТІН ИНСТИТУТТАР

Орындаған: Нұржанова С. Н.

Тобы: ВТ-405

Тексерген: Готман Л. А.

Ақша айналысы заңы - құн заңының айналыс аясындағы көрінісі.

Ол - тауар -ақша қатынастары болатын барлық қоғамдық формацияларға тән. Айналыстағы ақшаның саны К. Маркс ашқан айналысы заңмен реттеледі.

Стб

А мөлш. =

А жылд.

Ақша айналысының заңы - тауарлар айналысы үшін қажетті ақшалардың санын (Ата) анықтайды.

Ата = Тауар бағаларының сомасы /Ақша айналымының саныБұл жерде бір айта кететіні, ақшаның төлем құралы қызметін атхаруымен байланысты бұл формула да нақтылануды талап етуде.

Айналысқа қажетті ақша санын мынадай формуламен бейнелеуге болады:

Aқ = (Стб - Нтб + Мтс - Өтс) / Aoc

мұнда,

Ак - айналысқа қажетті ақша саны;

Стб - сатылатын тауарлар бағасының сомасы;

Нтб - несиеге сатылған тауарлар бағаларының сомасы;

Мтс - міндеттемелер бойынша төлемдер сомасы;

Өтс - өзара өтелетін төлемдер сомасы;

Аос - айналыс және төлем құралы ретіндегі ақша айналымының орташа саны.

Осындай жағдайларды, айналысқа қажетті ақша санына өндірістің дамуының шарттарына тәуелді болып келетін, әр алуан факторлар ықпал етеді. Оның біріне айналыстағы тауарлар санының өзгерісі жатады. Сондай-ақ шаруашылықтағы ақшаға деген қажеттілік тауарлар және көрсетілетін қызметтер бағаларының деңгейіне байланысты да анықталады.

Ақша айналысы заңының мәні

ақшаның айналыс құралы қызметін орындауы үшін қажетті ақша мөлшері сатылуға тиіс тауарлар бағасының қосындысын бір аттас ақша өлемінің айналым санына (айналым жылдамдығы) бөлгенге теңесуі керек.

қолма-қол ақша, яғни айналымдағы банкнота және майда монеталар;

банктік айналымдағы ақша формасы, яғни банктегі шоттарға жазылған сома.

Ақша айналысын реттеу

Ақша айналымын ретттейтін мемлекеттік орган - орталық банк, яғни айналыстағы ақша массасын реттейтін орталық банктің ақша -несие саясаты. Ақша - несиелік реттеуге: реттеу тәсілдері; реттеуші органның құқығы және міндеттері; реттеудің мақсаты және объектісі кіреді.

Ұлттық банк - заңды төлем құралын, яғни банкноталарды шығаруға эмиссиондық құқы бар жалғыз мемлекеттік орган. Олар Ұлттық банкінің эмиссияға шығаруы арқылы және банктерге сатып, қолма - қолсыз балама алу формасында болады.