ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ

Презентация қосу

ПСИХОЛОГИЯ
ҒЫЛЫМЫНЫҢ ДАМУ
ТАРИХЫ
Орындаған: Теміржан Д.С
Тобы: П-407
Тексерген: Оспанова Қ.Ш
Психология ғылымының даму
тарихы 2- кезеңге бөлінеді.
Оның біріншісі 2500 жылға
созылған, ежелгі гректің ғалымы
Аристотель есімімен байланысты.
2500 жылға созылған осы кезеңде
психология басқа ғылымдармен
(философия, медицина,
әдебиеттану, жаратылыстану т.б.)
аралас дамыды.
Оның 2-ші тарихы 1879 жылдан
басталады. Осы жылы неміс
ғалымы В.Вундт Лейпцигте
тұңғыш лаборатория
ұйымдастырып, дербес
18 ғасырдан бастап сананы зерттейтін «психикасыз психология»
ғылыми сахнаға шықты. Психологияның жеке ғылым ретінде
қалыптасқан уақытынан басталатын дамуы, ХІХ ғасырдың
екінші жартысындағы әр түрлі мақсаттағы зерттеулердің әр
түрлі әдістерін пайдаланатын өзара ауыспалы теориялардың
үздіксіз күресіне ұласты.
Сананың құрылымының, мазмұнының және белсенділік
деңгейінің әр түрлі сипатталуы – интероспективтік психология
шеңберіндегі теориялар арасындағы негізгі айырмашылық болып
саналады. Осы тұрғыдан идеалистік сана психологиясы өз
зерттеулеріне 5 бағытта алып барды:
сана элементтер теориясы, негізін салғандар В.Вундт
және Э.Титченер;
саналық әрекеттер психологиясы, Ф.Брентаноның
есімімен байланысты;
саналық ағым теориясы, У. Джемс негізін салған;
дербес құрылым психологиясы, гештальтпсихология;
Дительдің сипаттамалық психологиясы.
1879 жылы В.Вундт Лейпцигте алғашқы экспериментальдық
лабораторияны ұйымдастырды. Сана психологиясына эксперимент
қою мүмкіндігі ашылды. Диалектикалық материалазм көзқарасы
бойынша материя 1-ші кезекті субстрат (негіз), психиканың иесі
ретінде қаралады; психика, сана – бұл 2-ші обьективтік
шындықтың мида бейнеленуі. Сыртқы психикалық өмірсіз ішкі
психикалық өмір бола алмайды. Яғни, өзінен тәуелсіз әрі тысқары
обьективтік шындықты психика, сана бейнелейді, бұл ұғынылған
болмыс. Ақиқат болмаса, бейнелеу туралы айтудың мағынасы жоқ.
Бұл туралы ертедегі грек
ойшылдарының бірі Демокрит сол
кездің өзінде-ақ психикады
(психиканы) оттың атомдарындай
қозғалмалы қасиет деп
түсіндіреді. Ол психиканың мәңгі
еместігін, оның өсіп, өшіп
отыратындығын
айтып, материалистік тұжырым
жасады.Сол заманның екінші бір
ойшылы , идеалист Платон
керісінше «психика мәңгі өлмейді,
өшпейді».- деп тұжырымдады.
Психикалық әрекетті осылайша екі
түрлі көзқарас тұрғысынан түсіну,
орта ғасырлар заманынан бермен
қарай кең өріс ала бастады.
Психика дүниесінің сыры жайлы
дәйекті материалистік пікірлерді
қазақ ойшылдары да
айтқан.Мұндай ой-пікірдер
фольклорда, әсіресе, мақал-
мәтелдерде көптеп кездеседі.
Мысалы: «Тән ауырса, жан
ауырады», «Тәні саудың жаны
сау», «Тән өледі, демек жанда
өледі». Жан бар жерде қаза бар»
т.б. Ал, Асанқайғы, Шалкиіз,
Жиембет, Ақтамберді, Бұқар,
Шал, Дулат, Махамбет т.б. ақын-
жыраулар мен ойшылдардың
толғауларында ата-
бабаларымыздың жан дүниесінің
сырлары әр қырынан сөз болады.
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Жантану атауларының түсіндірме сөздігі. —
Алматы: "Сөздік-Словарь", 2006. - 384 бет.
«Қазақ энциклопедиясы», 7 том

Ұқсас жұмыстар

Дительдің сипаттамалық психологиясы

ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ЖАЛПЫ

Психология туралы жалпы түсінік

ПСИХОЛОГИЯ ТУРАЛЫ ІЛІМНІҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДАМУ ЖОЛДАРЫ

Психология ғылымы, даму тарихы

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ТАРИХЫ

Психологияның даму тарихы туралы ақпарат

Даму психологиясы

Кеңестік психология ғылымының даму бағыттары

Психология жан туралы ғылым

Пәндер