Жер қорының құрылымы, ауыл шаруашылықтағы орны және шөлейттену мәселесі: әлемдік және Қазақстандық тұрғысынан

Жер ресурстары

Орындаған:Қияқбаева Ә

Тексерген: Гаисина Қ

Жер- табиғаттың ең басты ресурстарының бірі, тіршіліктің негізі.

Адамзаттың жер ресурстарымен қамтамасыз етілуі әлемдік жер қоры мен анықталады. Әлемдік жер қоры 13, 1 млрд га- ға тең. Соның ішінде Қазақстан аса зор жер қорына ие. Егістікке жарамды жердің жалпы ауданы 2001 жылдың 1 қаңтарында 30, 2 га жуық болады. Жайылымдық және шабындық жерлер- 190млн га. Республикамызда жайылымдық жерлердің негізгі бөлігі шөл және шөлейт зоналарында жатыр.

Жер қоры

Адамзатқа қажетті тамақ өнімдерінің (егістік, бау-бақша, плантация) жер бедері және ол сонысымен де бағалы. Өңделетін жер ғаламшарымыздың орманды, орманды дала және дала зоналарынды шоғырланған. Жер қорының азаю әрекетінен өзгеріске түсуде. Ол процесс әсерінен жүзеге асуда. Біріншісі - адамзат мыңдаған жылдар бойы ауыл шаруашылығындағы пайдалануға болатын және тіршілік ету үшін пайдалы жердің көлемін үздіксіз ұлғайтуда. Бұл жағдай негізінен бұрынғы КСРО, АҚШ, Канада, Қытай, Бразилия елдерінде қарқынды жүруде. Ал жері аз, халық тығыз орналасқан елдер (Нидерланд, Жапония, т. б. ) теңіз жағалаулары есебіне жер қорын ұлғайтуда. Екіншіден - тұрақты түрде жердің құнарсыздануы, тақырлануы байқалуда.

Жердің ауыл шаруашылығындағы маңызы

Жекелеген елдерде ауыл шаруашылық жерінің меншікті үлес салмағы айтарлықтай жоғары. Мысалы: АҚШ-та бұл көрсеткіш - 53% - ға тең, Канадада - 7%, Бразилиада - 28%, Аргентинада - 65%, Қытайда - 40%, Жапониада - 16%, Үндістанда - 60%, Франциада - 63%, Ресейде - 35%- ға жетіп отыр.

Мемлекеттер бойынша меншікті үлес салмағы

Шөлейттенуді 4 дәрежеге бөліп қарастырады: әлсіз, орташа, күшті, аса күшті. Күшті шөлейтену Азияда, Африкада, Солтүстік және Оңтүстік Африкада, Аустралияда көрініс тапқан. Соған қарамастан күшті және аса күшті шөлейтенген аумақтарда, шамамен 80 млн адам тіршілік етеді.

Шөлейтену мәселесі