Қазақстаннан шетелге асырауға берілетін балалардың құқықтары мен демографиялық салдары

Қазақстаннан шетелге кеткен балалардың құқықтары қорғалуда ма?

Қазақстанда бала асырап алу қалай жүргізілетінін қарастырайық.

1999 жылдан бастап ел азаматтары 2мың 701, 2000 жылы -2 мың 209, 2001 жылы-2 мың 900, 2002 жылы-2 мың 578, 2003 жылы- 2 мың 793, 2004 жылы-2 мың 490, 2005 жылы-2 мың 449 бала асырап алса, шетелдіктер 2000 жылдан бастап жыл сайын 800-900 баладан асырап отырған.

Егер жыл сайын Қазақстанда 2 жарым мыңнан астам бала өз елінде асырап алынатын болса, онда қалған 800-900 балаға ие табылмайтындығы қалай? Неге шетелдіктерге бала беруден басқа жолды іздемеске? Осы салаға миллиардтаған қаржы құйылар болса және сәби асыраушыларды ынталандыратын болсақ, Қазақстанда жетімдер үй құрымақ түгілі, бала асыраушылардың өзі кезекке тұрар еді.

Білім және ғылым министрі Жансейіт Түймебаевтің мәліметіне сүйенсек, осыған дейін шетелдіктерге берілген қазақстандық балалардың басым көпшілігі АҚШ азаматтары асырап алған. Бельгияда-163, Ирландияда-126, Испанияда-152, Германияда- 59, Францияда- 45 қазақсатандық бала бар. Бұл жалпы асырап алынған балалар санының 22, 8 пайызын құрайды.

Шетелге асырауға бала беру еліміздің демографиялық ахуалына үлкен қауіп төндіріп тұр деп түсінуіміз керек. Өкінішке қарай, статистика шетелге кеткен балаларды біздің азазматтарымыз ретінде санап отыр. Бұл шындыққа сәйкес келмейді. Шын мәнісінде біз жылдан- жылға ұлт азаматтарын сыртқа беріп жатырмыз. Ирландия мен Израйл мемлекеттерін үлгі тұтуымыз керек. Бұл елдерде осы сала бойынша бала бермейді, өйткені сәбилерді өздерінің елдерінде, отбасыларға орналастырып материалдық жағынан ынталандырып отыр. Ал бұл елдерлің Гаага конвенциясын бекіту себебі, олар Қазақстаннан бала алады. Қазақстаннан кеткен балалар сол елдердің тіліне көшіп иуда, католик болып тәрбиеленеді.

Баланы шетелге асырауға берудің астында үлкен әлеуметтік кеселдің жатқаны айдан анық. Оларды шетелге сатып жатқандар бұны “ол балалар ауру, Қазақстанда емдей алмаймыз, сондықтан бала өмірін сақтап қалу үшін амалсыздан барып отырған қадам” деген сөзді желеу етеді. Бірақ сол балалар шынымен ауру ма, ауру болса, Қазақстанда емдеуге келе ме, келмей ме, тағы басқа толып жатқан мәселелерді қарап, тексеріп, анық қанығына жететін нақты жүйе жоқ.