Былғары және үлбір шикізаттарын консервілеу әдістері. Ылғалды тұздау

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті

ТАҚЫРЫБЫ:
Былғары және үлбір шикізаттарын
консервілеу әдістері. Ылғалды тұздау.

Орындаған: Әшім Е.
Топ: ТК-421
Тексерген: Бауыржанова А.З.
ЖОСПАР
•
1. Былғары және үлбір
шикізаттарын өңдеу. Реттеу,
жөндеу, консервілеу.
2. Ылғалды тұздау.
3. Ылғалды азайту.
4. Қортынды.
5. Пайдаланылған әдебиеттер.
Тері-мал терілерін
химиялық және
механикалық
әдістермен өңдеу
арқылы алынатын
материал. Одан аяқ
киім, сырт киім,
айыл-тұрман,
галантерея,
техникалық
бұйымдар т.б.
1. Былғары және үлбір шикізаттарын өңдеу.
Реттеу, жөндеу, консервілеу.
Былғары және үлбір шикізаттарын өңдеуде 1-2
сағат ішінде өңдеуге кipice алмасаңыз, оны мiндeттi
түрде консервілеу керек. Әйтпесе, жас терілерде
шіріткiш бактериялар көбейіп кетеді. Tеpiні кон
майды қолмен, тупикпен тазартады. Реттеуден кейін
енді бip гигиеналық операция - тepiні жуу. Сонымен
қатар, еритін белоктар да жуылып, консервілеуді
жеңілдетеді. ІҚМ терісінің қылшығын арнайы
тазартқышпен тазалайды.лмен, тупикпен тазартады.
Осыдан кейін тазартқыштың тегіс жағынан 30-40
минуттан суы сорғу үшін іліп қояды.
Нәтижесінде жуған терінің ылғалы, жас тepi
ылғалымен бірдей болады. Жөндегіштерді шайыры
жоқ ағаштардан алынған құрғақ таяқшалардан
жасайды. Ағаш өте құрғатылған болуы керек,
әйтпесе тepi жөндеген соң кішірейіп кетеді.
Tepiлерді жөндегенде жөндегіштің сырты мен
жонарқа бөлігін жөндегіштің бip жағына бауыр
тepiciн бipкeлкi қылып жапсырады. Жөндеуге тepiні
жуғаннан кейін әбден құрғаған соң бipaқ кіріседі.
Енді біз консервілеуге
кipice аламыз.
Консервілеуді «барлық
фермент, шіріткіш
бактериялар, яғни
микроптардың тоқтауы»
деген сөз деп ұғу керек.
Tepiдe 40% ылғал болуы
микроорганизмдер үшін
қолайлы. Консервілеуде
барлық құрғату әдіcтерi
тepiнi сорғытудан тұрады.
Негізгі конcepвілeyшi зат -
кәдімгі құрғақ ас тұзы.
Консервілеу дегеніміз – теріден ылғалдың
белгілі бір мөлшерін жою.

1. Ылғалды 2. Құрғақ
тұздау. тұздау.

3. Кептіру. 4. Мұздату.
2. Ылғалды
тұБздау.
Ылғалды тұздау. ұл әдістің кереметі тepi
тінінің сапасы, ал кемшілігі – көп тұз шығыны. 1
кг тepiгe 400 г тұз алынады, кальциленген сода
1/400 қатынастағы консервілeyшi тұзбен ІКМ,
бұзау, тана терілері тұздалады. Қоспаны жақсылап
араластырып, қолдануға бір күн бұрын
дайындайды. Жүн жағын жоғары қаратып, бетон
және тегіс ағаш бетіне теріні жазып қояды. Терінің
бахтарма, яғни, ет жағына тұз себе отырып,
қолмен нығыздап жағады. Бip күннен соң
қайтадан тұздайды, оны «пакет» дейді. Басынан
бастап төрт бөлікке, алдымен оң қолы мен сол
қолын iшкe қарай, одан кейін жотасын бүктейді.
Осы оралған тepiнi құйыршығымен және жіппен
байлайды.
Үш күннен кейін тұздалған теріні тексеру
керек: егер қатты тұздар болса, онда
барлығы дұрыс, ал егер орындарын
қалтырып, тұз ciніп кетсе, онда кайтадан
тұздаған дұрыс. Бес күннен кейін белок
пен ылғалды тұздық аға бастайды.
Жақсы тұздалған тepi берік және тығыз
келеді. Шел жағы құрғақ, ақшыл түсті
келеді, тек пышақ тигізгеннен соң
сұрғылт тартады. Дұрыс тұздалған тepi
жақсы сақталады, ал нашар тұздалған
тері көп бөгеттер жасайды. Қатты
тұздалған терінің
қылшықтары
түсіп қалады, ол
мехтік және тepi
өндірісінде қолдануға болмайды.
Консервлеудің
тұздай құрғату тәсілі.
Бұл тәсіл негізінен
қаракөл елтірілерін
консервлеуде
қолданылады. Теріге
тұзды сеуіп қаттап
жайып қояды да, 10
күннен соң кептіреді.
Бұл тәсіл ылғалды тұздау мен құрғату
тәсілдерінің қосындысы.Оңтүстіктің ыстық
ауасына байланысты ылғалда тұздалған
терілер қызып кетсе құрғатылған терілердің
жүніне күйе түседі, сондықтан да тұздай
құрғату тәсілі өте тиімді.
Консервлеудің қышқылды – тұздау
тәсілі. Бұл тәсіл өңдеудің кейбір түрлеріне
жатады және аз қолданылады. Тәсілді
орындауда ас тұзы (85%) аллюминий
ашудасы (7,5%) және аммоний хлориді
(7,5%) араластырыптеріге себеді. Қаттап
жиып 7 күн сақтайды. Қышқылды – тұздау
тәсілі қой терілерінің жүнін әрлеуді
қиындатады.
Ашытқымен өңдеп консервлеу.
Бұл тәсіл тек қаракөл елтірілерінде
ғана қолданылады. Терінің құрамына
арпа немесе сұлы ұны және ас
тұзының қою ерітіндісін жағады.
Ашытқымен консервлеуді жүргізу өте
қиын процесс болғандықтан тек
білікті мамандар ғана жүргізе алады
жүргізілу ретінің сәл ғана бұзылуы
жүннің босап, түсіп қалуына әкеліп
соғады.
ЫЛҒАЛДЫ АЗАЙТУ
Мех өнеркәсібінде ылғалды кетіру /азайту/тәсілдері Гидропресстің қысқаша техникалық сипаттамасы
технологиялық талаптарға байланысты. Өнерк әсіпте Еңбек өнімділігі/тәулігінде
негізінен центрифуналарда,гидравликалы қ немесе білекті
престерде сығып ылғалды кетіру ж әне кептіру тәсілдері өңделетін терілер саны,мың дана/ 32
қолданылады. Бір мезгілде салынатын терілер саны,дана 1000
Центрифугада сығу Сығу ұзақтығы,мин. 5-
Өңдеу кезінде мех жартылай фабрикаты бойына 10
өте көп мөлшерде ылғал сіңіреді.Кей жа ғдайларда
сіңірілген ылғал мөлшері 80% -ке дейін жетеді.Келесі Білікті/валды/ машиналарда сығу
процестерді жүргізу үшін ылғалдылықты төмендету Мехтық қой терілерін сығуға білікті
қажет,сондықтан да жартылай фабрикат центрифугада /валды/машиналарды жиі қолданылады. Б ұл кезде
сығылады.Центрифуга өз-өзінде айналатын ұза қ тесікті сығумен бірге терілер керіледі.Білікті машиналарды ң
цилиндр формалы барабан.Барабан айнал ған кезде оны ң жұмыс істеу негізі ММ2-47 шелдеу машиналарына
ішіне салынған терілер орталы қтан тепкіш к үш әсерінен ұқсас.Білікті машина (14- сурет)пышақты біліктен
цилиндрдің сыртқы тесікті қабырғаға қысылып су -1,жоғарғы -2 және төменгі -3 сыққыш біліктермен
сығылады.Центрифуганың көмегімен ылғалдылы қты итеріліп қысатын қысқыш -5 біліктен
50%-ке дейін төмендетуге болады. тұрады.Өңделетін тері -4 төменгі сы қықш білікке ж үні
Гидравликалық прессте сығу бетіне /жоғары/ қарап салынады.
Қоян терілерін сығу үшін роторлы гидравликалық Машинаны іске қосқан кезде төменгі сыққыш
престер қолданылады.Центрифугамен салыстыр ғанда және қысқыш біліктер көмегімен айналып тұрған
,салып-түсіруге кететін жұмыс күші мен уа қыты пышақты білікке қысылып ылғалы сығылады.
қысқарылып еңбек өнімділігі 8-10 есе Пышақты біліктің пышақтары винт сияқты
артады.Гидравликалық пресс қолданғанда сығу орналасқандықтан мех кері тартылады.
жәрежесін бақылау мүмкіндігі болады.
Қорытынды
Қазақ халқы ежелден ат үстінде өскен халық
болғандықтан жан-жануарларға ерекше
ықыласпен қарады десекте болады. Өйткені,
ертеден-ақ кез-келген малдың терісін пайдасына
жаратып, киім-кешек, ыдыс-аяқ, тұрмысқа
қажетті бұйымдарды жасауды білген. Терінің
қандай төзімді шикізат екенін бүгінгі күнге
дейін қалыптастырған. Сондықтан әр
жануардың терісін пайдаға жаратпас бұрын
оның құрылысын білу аса қажетті құндылық
болып саналады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. «Былғары және мех
технологиясы» Б.Қ. Әсенова,
Г.Н. Нұрымхан,
А.Н.Нұрғазезова. Семей
2008.

2. «Былғары және үлбір
бұйымдарының
технологиясы»
С.Е.Мунасипов. Тараз 2006.
14-25 бет.

3. Google.ru

Ұқсас жұмыстар

Былғары-тері шикізаттар микробиологиясы

Былғары шикізатының ақаулары

Бағалы аң терісін сұрыптау, сақтау және сату

БЫЛҒАРЫ ШИКІЗАТЫ

Терінің топографиясы, құрылысы және химиялық құрамы. Малдың терісіне әсер ететін факторлар. Теріні консервілеу және сақтау

Былғары шикізатының негізгі түрлері

Балық консервілері жоғары құнды өнімдер

БЫЛҒАРЫ ЖӘНЕ ҮЛБІРДІҢ НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІНІҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ЖІКТЕЛУІ

Терінің топографиясы, құрылысы және химиялық құрамы. Малдың терісіне әсер ететін факторлар

Тері топографиясы құрылысы және химиялық құрамы

Пәндер