Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Семей қаласы

2015 жыл

Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп

Бухгалтерлік есеп

Екі жақты жазу

Мазмұны:

1. Оперативтік есеп.

2. Статистикалық есеп.

3. Бухгалтерлік есеп.

Түгендеу - іс жүзіндегі

мүліктің бухгалтерлік

есеп мәліметтерімен

сәйкестігін тексерудің

тәсілі

Бухгалтерлік баланс -

қасіпорының мүлкі

туралы ақпаратты

жинақтау және

топтау тәсілі.

Шоттар жүйесі және екі

Жақты жазу - бухгалтерлік

есепте шаруашылық

операциялар счеттар көмегімен

қосарлы жазу әдісімен

жүргізіледі.

Бағалау - кәсіпорын

мүлкін және олардың

қайнар көздерін

ақшалай өлшеу тәсілі.

Калькуляция - өзіндік құнды анықтау

мен шығындарды топтау тәсілі.

Өнімнің өзіндік құнын есептеу - өнімнің

бір өлшеміне кеткен шығындарды

ақшалай формада көрсету.

Есеп берушілік - белгіленген

кезеңде (ай, квартал, жыл)

кәсіпорынның, өндірістік -

шаруашылық, қаржылық қызметін

сипаттайтын көрсеткіштер жүйесі.

Бухгалтерлік есеп туралы түсінікті келесі сызба түрінде көрсетуге болады:

Бухгалтерлік есеп ұйымның қаржылық жағдайын, ақпараттарын өлшейтін, өңдейтін, есептейтін және оны қажет етушілерге жеткізіп отыратын жүйе болып табылады. Өзінің тарихи дамуында шаруашылық есеп есептің үш түрінен тұратын жүйе ретінде қалыптасты. Бухгалтерлік есеп ғылым ретінде зерттеу объектілерінен тұрады, объектілерді есепке алудың әдісі және оның элементтері бар. Әлемде бухгалтерлік есептің әр түрлі экономикалық және саяси факторлардың әсерінен көптеген үлгілері қалыптасуда.

Активті шоттарында (латын тілінен - қызметтік) кәсіпорын активтері, яғни табыс әкелуге бейімді құралдар туралы ақпарат көрінеді.

Пассивті шоттарында (латын тілінен - қызметтік емес) меншік капиталы мен міндеттемелер көрсетілген. Шоттың екі жағы бар. Шоттың сол жағын дебет, ал оң - кредит деп атайды.

Активті шоттарда дебет өсуді, кредит - төмендеуді білдіреді, ал пасивттікте - керісінше.

Дебет немес кредит шоты бойынша бөлінетін сомалар қорытындысы - бұл айналым, ал шот бойынша соңғы қалдық - сальдо.

Активтік шот бойынша сальдо дебет бойынша көрінетін бастапқы қалдық сияқты анықталады. Шот дебеттік айналымда қосылады және шот бойынша кредиттікте есептеледі. Ай соңына сальдо активтік шот бойынша дебетке жазылады. Кредиттік шот сальдосы кредит бойынша көрсетеді. Бухгалтерлік шоттағы шаруашылық операцияларының көрінісі екі жазба көмегімен жүзеге асырылады.