Эндокриндік мүшенің қатерлі және қатерсіз ісіктер

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік
университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Эндокриндік мүшенің қатерлі және
қатерсіз ісіктер
Орындаған:Халелова Жансая
ВС-303
Тексерген:
Нуркенова М.К
Семей 2015ж
Ісік туралы жалпы мағлұмат
Ісіктің құрылысы мен ісік клеткасының қасиеттері
Қатерлі және қатерсіз ісіктер
Ісіктердің классификациясы мен морфологиясы
Экзо- және эндокриндік бездер мен жамылғылық эпителийлерді ң
ісіктері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Ісік туралы жалпы мағлұмат
Ісік,жаңадан қалыптасу, бластома( грекше – blasto-
бүршік, өскін) клеткалардың тоқтаусыз көбеюімен
сипатталатын патологиялық процесс.Дербестік те
ретсіз өсу – ісіктердің негізгі қасиетінің бірі
болып табылады. Ісік барлық тканьдермен
органдарда дами алады.Ісіктердің 90 проценті
сырт орта факторлардың әсерінен дамиды.
Ісіктерді зерттеумен онкология ( грекше: onkos -
ісік ) деп аталатын арнайы пән
айналысады.Потологиялық анатомия – ісіктердің
құрылысын, олардың шығу тегін, гистогенезі мен
морфогенезін зерттейді.
Ісіктің құрылысы мен ісік клеткасының қасиеттері
Ісіктің сырты пішіні түйін сияқты, саңырауқұла ққа немесе
капустаға ұқсас келеді. Ал беткейі тегіс, кедір – бұдыр бүртікті болып
келеді. Ісікте ойық жара жиі қалыптасады. Ісік кесіндісінің беткейі,
әдетте біркелкі ақшыл-боз немесе бозғылт-қызылдау болады. Ткані
балық етіне ұқсайды. Кейде талшықты жолақтардан түзіледі.
Ісіктердің көлемі олардың өсу жылдамдығына, шығу тегі мен болу
орнына қарай әралуан. Қатты – жұмсақтығы паренхимасы мен
стромасының арақатынасыан байланысты. Паренхима басым болса –
жұмсақ, стромасы көбірек болса – қатты болады. Шеміршек пен
сүйектен өскен ісіктердің қатты – жұмсақтығы үнемі қатты.Ісіктердің
көбінің құрылысы органға ұқсас, яғни паренхимасымен түрлі
дәрежеде қалыптасқан стромасы болады. Бұндай ісіктер органоидты қ
ісіктер деп аталады. Стромасы нашар дамып, іргелері ж ұқа
тамырлармен каплярлардан ғана түзіледі. Бұл – гистоидты қ ісіктер.
Олар жылдам өсіп, некрозға тез ұшырайды. Құрылысы өзі дамы ған
органның құрылысына сәйкес ісіктер гомологиялы қ ісік деп аталады.
Клеткалық құрамы дамыған органның құрылысынан ерекше ісіктер
гетерологиялық ісіктер деп аталады.
Морфологиялық атипизмді тканьдік және клеткалық деп жіктеуге болады.
Тканьдік атипизм осы органға тән тканьдердің өзара қатынасының
өзгеруімен сипатталады, яғни органотиптік және гистотиптік жіктеле жетілуді ң
бұзылғандығын көрсетеді. Тканьдік атипизм жетілген қатерсіз ісіктерге жатады.
Клеткалық атипизм ісік өсу процесінің клетка де ңгейіндегі к өрінісі ретінде
цитотиптік жіктеле жетілудің бұзылғандығын бейнелейді. Клеткалы қ атипизм
жетілмеген қатерлі ісіктерге тән.
Ісік клеткаларының тканьдік және органдық ерекшеліктерін бейнелейтін
өз қызметін атқару қасиеттері морфологиялық (гистохимиялық) катаплазияның
даму деңгейіне байланысты. Белгілі де ңгейде жіктеле жетілген ісіктер өздері
енген тканьдердің қызметін атқара береді.
Шала жіктеле жетілген және жіктеле жетілмеген ісік клеткалары өзі енген
тканіне тән қызметті атқару ға қабілетін жоғалтады. Ісік клеткаларыны ң тіршілігі
өзгеріп, олардың реттеусіз шексіз өсуге қабілеттілігі негізгі т үйіннен б өлінгенде
де өсіп өнуге қабілеттілігін сақтауы, пісіп жетілуге бейімділігіні ң жо қты ғы,
тканьдерді ыдыратып, инфильтрациялау ға рі имплантацияланып, бас қа жерге
егілуге қабілеттілігі оларда тұқымқуалай бекитін жа ңа қасиеттер
қалыптасатындығын дәлелдейді. Ісіктің өзі де организмге әсер етеді. Сонды қтан
ісікті дербес құрылым деуге болмайды.
Қатерлі және қатерсіз ісіктер
Клиникалық тұрғыдан ісіктердің мән-маңызы бірдей емес. Сондықтан оларды 3ке
жіктеуге болады :

Қатерсіз ісіктер – жетілмеген ісіктер жіктеле жетілу деңгейі олар өңген
тканьді көбінесе тап басып анықтауға мүмкіндік беретін клеткалардан құрылады
(гистотиптік ісіктер). Олардың органтиптік және гистотиптік жіктеле жетілуі
бұзылады.Қатерсіз ісік кейде оның дамыған жерінің ерекшелігімен байланысты
ғана қауіп туғыза алады.
Қатерлі ісіктер – жетілмеген ісіктер шамалы немесе мүлде жетіле
жетілмеген клеткалардан құрылып, өзі өнген тканьмен ұқсастығын жоғалтады
(гетерологиялық ісіктер). Олардың органтиптік және гистотиптік қана емес,
цитотиптік жіктеле жетілуі де ауытқыған. Қатерлі ісіктер бүкіл организмге
әсер етеді.
Өскен жерін деструкциялайтын ісіктерден қатерсіз ж әне қатерлі
ісіктерге тән өзгерістерді көруге болады: олар инфильтрациялай өсуге бейім
болады да метастаз бермейді.
Ісіктердің классификациясы мен морфологиясы
Ісіктердің бүгінгі замандағы классификациясы, олардың
морфологиялық құрылысын, дамыған орнын, жеке органдардағы
құрылыстық ерекшеліктерін, қатерсіз немесе қатерлілігін ескеріп,
гистогенездік принципке негізделе құрылған. Классификацияда
ісіктер 200 –ден астам атауларды қамтитын жеті топқа жіктелген.

І. Спецификалық даму орны жоқ эпителийлік ісіктер
ІІ. Экзо- және эндокриндік бездердің, жамылғы
эпителийдің ісіктері
ІІІ. Мезенхималық ісіктер
IV. Меланин түзетін тканьнің ісіктері
V. Нерв жүйесі мен ми қабықтарының ісіктері
VI. Қан жүйесінің ісіктері
VII. Тератомалар
Спецификалық даму орны жоқ эпителийлік
(органспецификасыз) ісіктер
Даму көзі Қатерсіз ісіктер Қатерлі ісіктер

Жалпақ және өтпелі Папиллома “Орнындағы рак”.
эпителий Аденокарцинома;
Жалпыклеткалық рак:
қасаңданған және
қасаңданбаған
Призмалық және безді Аденома: ацинарлық “Орнындағы рак”.
эпителий тубулярлық, Аденокарцинома;
трабекулярлық, бүртікті, кілегейлі (коллоидты) рак
фибраденома, аденомалы
полип
Түбірлік клеткалар мен Рак: солидтық,
эпителийдің ізашарлары ұсақклеткалық,
медуллярлық
Экзо- және эндокриндік бездер мен эпителийлік
жамылғылардың (органспецификалық) ісіктер

Органспецификалық ісіктер белгілі бір органның клеткаларынан дамып қана
қоймай, сонымен бірге кейде осы органға тән морфологиялық әрі қызметтік
белгілерді сақтайтындығымен сипатталады.

Эндокриндік бездердің ісіктері

Аналық бездер
Аталық бездер
Қалқанша без
Қалқанша маңы бездері
Бүйрек бездері
Тимус
Ұйқы безі
Қарын-ішек жолы
Гипофиз
Эпифиз
Эндокриндік бездердің органспецификалық ісіктері
Даму көзі Қатерсіз ісіктер Қатерлі ісіктер
Аналық бездер Ұйымалы цистаденома; муцинді Ұйымалы цистаденокарцинома;
Жатыр түтігінің эпителийі цистаденома псевдомуцинді цисткарцинома
Жыныс жолағының стромасы Текома Қатерлі текома
Гранулезаклеткалық ісіктер Қатерлі гранулезаклеткалық ісіктер
Аталық без бастамының клеткалары Дисгерминома

Аталық бездер Семинома
Жынысклеткалары
Қалқанша без Фолликулярлық рак; папиллярлық рак;
А және В клеткалар Фолликулярлық аденома жіктеле жетілмеген рак
С клеткалар Солидтық аденома Стромасы амилоидозды солидтық рак
Қалқанша маңы безі
Негізгі клеткалар Аденома Рак

Бүйрек бездері
Қыртыс қабатының клеткалары Адренокартикальдық аденома Адренокартикальдық рак
Ми тәрізді қабатының клеткалары Феохромоцитома Қатерлі феохромоцитома

Айыршық без
Тимоциттер Лимфоидтық тимома Қатерлі лимфоидтық тимома

Эпителий ткані Эпителий тимомасы Лимфоэпителий тимомасы қатерлі эпит,
тимомасы
Ұйқы безі Қатерлі инсулома
Қарын-ішек жолы қатерлі карциноид
Энтерохромаффиндік клеткалар карциноид
Гипофиз Аденома: хромофобтық, Рак
эозинофильдік, базофильдік
Эпифиз Пинеалома
Қорытынды
Ісіктің морфогенезінің даму механизмін ісікалдылық, ісіктің қалыптасу және
ісіктің өсу сатыларына жіктеуге болады. Ісіктер өзінің даму барысында міндетті түрде
ісікалдық өзгерістер сатысынан өтеді. Бұл өзгерістерді анықтаудың теориялық қана емес,
практикалық маңызы да зор. Оларды анықтау арқылы белгілі бір органдарда ісік даму
қаупі жоғарырақ топтарды айқындап, ол ісіктердің алдын алып, диагнозін ертерек қоюға
мүмкіндік туады.
Ісіктің гистогенезі мен мен ісіктің гистологиялық құрылысы деген ұғымдардың
мәні бірдей емес. Ісіктің құрылысы белгілі бір тканьге ұқсағанымен, оның гистогенезі
басқа тканьмен байланысты болуы ықтимал. Бұны клеткалардың морфологиялық
катаплазиясын бейнелеп, онтогенезде тіпті айқын байқалатын өзгергіштігі ар қылы
түсіндіреді.
Ісіктер прогрессиясы теориясы бойынша әр сатыдан өту мерзімі, қатерлі ісікті
сипаттайтын нақты белгілері едәуір құбыла өзгеріп, бірі екіншісімен байланыссыз, яғни
тәуелсіздікте, түрліше қисындасып қалыптаса алады. Бір типті ісіктердің қалыптасуының
өзі бірізді емес: кейбіреулері бірден ісікке айналса (тікелей жолмен), басқалары бірқатар
сатылардан өтеді (жанама жолмен) – прогрессия альтернативтік (таңдамалы) жолмен дамып
жүзеге асырылады. Бірақта ісіктің даму прогрессиясы толық аяқталды деп еш уақытта
айтуға болмайды.
Қолданылған әдебиеттер

www.google.ru
www.pat.anatomya.ru
В.В.Серов “Патологиялық анатомия”, 1998 ж.
А.И.Струков “Патологиялық анатомия”, ІІ том, 1998
ж.

Ұқсас жұмыстар

Қатерсіз ісіктер

Аналық безінің ісіктері

Қатерлі ісік

Қатерлі ісіктің клиникасы

Зілді ісіктерді анықтау және емдеудің заманауй әдіс тәсілдер

ПАТОЛОГИЯЛЫҚ АНАТОМИЯ

Сүт безінің ісіктері

Ісіктің түрлері

Қатерлі ісіктер. Қатерсіз ісіктер

Мезенхиманың қатерлі ісіктері

Пәндер