Оқыту әдістері

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігінің Семей қаласында ғы
Шәкәрім атындағы университеті Информатика кафедрасы

СӨЖ №2
Тақырыбы: Оқыту әдістері және
құрал жабдықтары

Орындаған: Сакиева Меруерт
Тексерген: Тұрғанбаева Б.Ш.
Топ: Т-441
2015 жыл
Оқу әдістері мен құрал-
жабды
Оқу, əдіс, қтары
тəсіл жəне.
ережелері түсінігі мен мəні
Оқу əдістерін топтастыру
Оқу құрал-жабдықтары
Оқу əдістері мен құралдарын
іріктеу
Бала оқытуды
жақсы білейін деген
адам әуелі балаға
үйрететін
нәрселерін өзі
жақсы білуі керек
Әдіс – оқу-тәрбие жұмыстарының алдында тұрған міндеттерді дұрыс орындау
үшін мұғалім мен оқушылардың бірлесіп жұмыс істеу үшін қолданатын тәсілдері.
Әдіс арқылы мақсатқа жету үшін істелетін жұмыстар ретке келтіріледі. Оқыту
әдістері танымға қызығушылық туғызып, оқушының ақыл-ойын дамытады,
ізденуге, жаңа білімді түсінуге ықпал етеді. Оқытуда ең басты нәрсе –
оқушылардың танымдық жұмыстары. Оқыту әдістері ең анық фактілерді білуді
қамтамасыз етеді, теория мен тәжірибенің арасын жақындатады.
Тәсіл – оқыту әдісінің элементі. Жоспарды хабарлау, оқушылардың зейінін
сабаққа аудару, оқушылардың мұғалім көрсеткен іс-қимылдарды қайталауы,
ақыл-ой жұмыстары тәсілге жатады. Тәсіл оқу материалын түсінуге үлес қосады.
Оқыту тәсілдерінің түрлері:
• ой, зейін, ес, қабылдау, қиялды жақсарту тәсілдері;
• мәселелі жағдаят тудыруға көмектесетін тәсілдер;
• оқушылардың сезімдеріне әсер ететін тәсілдер;
• жеке оқушылар арасындағы қарым-қатынасты басқару
тәсілдері.
Мақсатты көздеген əдістер тобына
енетіндер:
- білім жинақтау əдісі;

- ептілік жəне дағды қалыптастыру əдісі;

- білімді қолдану ептілік пайдалану əдісі

дағдыларды бекіту мен тексеру (бақылау) əдістері
2. Оқыту әдістері және оларды жіктеу мәселесі. Әдістер белгілі бір негіз бойынша
топтарға бөлінеді.

XIX ғасырдың 20-30 жылдарында Б.Е.Райков, К.П.Ягодовский т үсіндіру, т әжірибелік,
зерттеу, зертханалық әдістерін жетілдірді.
Оқушылар сөзден, кітаптан, көрнекіліктен, т әжірибелік ж ұмыстардан білім алады. Осыны
ескеріп 20-30 жылдарда Н.М.Верзилин, Е.Я. Голант с өздік, т әжірибелік, к өрнекілік
әдістерін ұсынады. Қазір компьютерлік жүйелер ар қылы білім алу м үмкіндігі бар.
М.А.Данилов (1899-1973), Б.П.Есипов (1899-1967) дидактикалы қ ма қсат қа жету үшін
қолданылатын әдістерді топтастырды. Олар: білім алу, іскерлік ж әне да ғдыларды
қалыптастыру, білімді қолдану, шығармашылық іс- әрекет, бекіту, білім, іскерлік,
дағдыларды тексеру. Аталған авторлардың пікірлері бойынша о қыту әдісі - дидактикалы қ
мақсатқа жету үшін оқушылардың іс-әрекетін реттеп, ұйымдастыру т әсілдері. Б ұл
саралауда әдістер оқытудың алдында т ұрған міндеттермен с әйкестендірілген.
И.Я.Лернер, М.Н.Скаткин оқыту әдістерін о қушыларды ң танымды қ ж ұмыстарыны ң
түріне қарай топтастырған. Авторлар балалар ға а қыл-ой ж ұмысыны ң, өз бетімен білім
алудың жолдарын көрсетеді.
Тəжірибеде негізгі үш білім көзі
нақты танылған:
Сөз

іс-əрекеттік
көрнекілік (практика).
Осыған орай ажырататынымыз: сөздік əдістер (білім к өзі ретінде ауызша не
жазба сөз қызмет етеді); көрнекі əдістер (білім к өзі- ба қылау ға т үскен заттар,
құбылыстар, көрнекі құралдар) ж əне іс-əрекеттік əдістер (білім ж əне
ептіліктер ойын, оқу, қарапайым еңбектік істер процесінде қалыптасады).
Сабақтарда қолданылатын әдістер
Түртіп алу әдісі
Зерттеу әдісі
Кейс әдісі
Сын тұрғысынан ойлау әдісі
Жалқылау жалпылау әдісі
Ұжымдық оқыту әдісі
Салыстыру әдісі
Ой толғау әдісі
Модульдік әдіс
Диалогтік әдіс
Рөлдік ойын әдісі
Проблемалық әдіс
Түсіндірме – көрнекілі əдістің мəні – оқытушы əрқилы құрал-жабдықтар
көмегімен дайын ақпаратты хабарлайды, ал оқушылар оны қабылдайды,
түсінеді жəне есте қалдырады. Оқушылардың танымдық іс-əрекеті дайын
білімдерді есте қалдыруымен еленеді, бірақ бұл бейсаналық деңгейде де
болып, ақыл-ой белсенділігіне ешқандайда əсер етпеуі ықтимал. Осыдан
түсіндірме, яғни ақпаратты- іштей түсіну əдісі əрдайым тиімді бола
бермейді.
Қайта жасау (репродуктивті) əдісте оқытушы ақпаратты дайын күйінде
хабарлап, түсіндіреді, ал оқушылар оны меңгеріп, ұстаз тапсырмасымен
сол күйінде қайталап айтып береді. Білім өзгеріске түспейді, оқушыдан
шығармашыл белсенділік талап етілмейді.
Қайта жасау əдісінің, ақпараттық іштей түйсіну əдісіндегідей басты
тиімділігі- уақыт, күш қуат үнемділігі. Бұл əдіс қысқа уақытта, көп күш
жұмсамай ауқымды көлемдегі білім қоры мен ептіліктерді түсіндіріп
жеткізуге мүмкіндік береді. Сабақ барысындағы көп қайталаудан білім
бекімі бірқанша жоғары болады. Бірақ бұл əдіс те оқушылардың ой
белсенділігін көтеруде өзінің тиімсіздігімен байқалады.
Танымдық процестің біршама жоғары деңгейде танылғаны - бұл
бөлшектеп ізденіс (эвристикалық) əдісі. Бұл əдіске байланысты оқушылар
күрделі оқу проблемасын толықтай бастан-аяқ шешпестен, проблеманы

Т үсіну.
Тақырып бойынша қажетті лексиканы
жаңғырту (білімдерін анықтау).
Тыңдап түсіну (мәтінді оқу немесе ауызша
баяндау).
Оқу құрал – жабдықтары
Оқу əдістері белгілі оқу ( дидактика) құрал - жабдықтарымен іске
асырылады. Оқу құрал-жабдықтары - бұл білім алу, ептіліктер
қалыптастыру көздері. «Оқу құрал –жабдықтары» түсінігі кең жəне тар
мағынада қолданылады. Тар мағынада бұл түсінік оқу жəне көрнекі
құралдары, көрсетпе жабдықтар, техникалық саймандар жəне т.б.
байланысты. Ал кең мағынада оқу құрал-жабдықтары деп білім мақсатын
іске асыруға жəрдемші жағдаяттардың бəрін түсінеміз, яғни оқу əдісі,
формасы, мазмұны, сонымен бірге оқудың арнайы бұйымдарының бəрі
осы оқу жабдықтарын құрайды. Оқу құралдарының көмегімен дүниені
тікелей де жанама тануды жеңілдетеміз. Олар, əдістер сияқты оқу,
тəрбиелеу жəне дамыту қызметтерін атқарып, оқушыларды
ынталандыруға, оқу-танымдық іс-əрекетті басқару мен бақылауға
пайдаланылады. Дидактикалық құралдар төмендегідей тіркеледі:
- көру (визуалды) құралдары -кестелер, карталар, табиғи объекттер
ж.т.б.;
- есіту(аудио)құралдары-радио, магнитафон, əн-күй аспаптары ж.т.б.;
- есіту-көру құралдары-дыбысты фильмдер, теледидар ж.т.б.;
- сөздік құралдар - оқулықтар, мəтіндер;
- оқу процесін авмоматтастырушы құралдар – тіл кабинеттері,
компьютерлер, ақпараттық жүйелер, телебайланыс- қатынас тораптары;
- сөз, сөйлеу, ым-ишара, дене қозғалыстары.
Өз бетінше, дербес ізденуге жол ашады.
Шығармашылық жұмыстарға баулиды.
Қиялын, ойын ұштайды.
Ойлау.
Біріктіру (жаңа сөздер алдымен тұтас
қабылданады).
Талдау (сонан соң талданады).
Біріктіру (одан кейін қайтадан тұтас қабылданады).
Ассоциация әдісі.
Қызықтыруды ояту үшін, ой
тудыруды күшейту үшін
қолданылады.
Ұжымдық оқыту әдісі.
Білімді саналы меңгереді, біреуге үйрету, біреуден
үйрену арқылы логикалық ойлау, сөйлеу,
салыстыру, дәлелдеу дағдыларды қалыптастырады.

Ұжымдық оқыту әдісін ұйымдастыруда төрт түрлі
тәсілдерді қолдануға болады:
• Жекелей жұмыс
• Жұптық
• Топтық
• Ұжымдық
Кубизм әдісі.
Мағынасы терең және қызықты стратегияның бірі.
Тақырыпты жан-жақты қамтуға мүмкіндік туғызады.
Алты қыры бар:
• Сипаттаңыз
• Салыстырыңыз
• Зерттеңіз
• Талдау жасаңыз
• Қолданыңыз
• Дәлелдеңіз
Кубик қырлары бойынша жұмыс ауызша, жазбаша, аралас
түрде жүруі мүмкін.
Талдау әдісі.
Ойлау мен ауызша сөйлесу
дағдысын қалыптастыру.
Сөздік қорларын байыту.
Проблемалық әдіс.
Өз беттерімен әрекеттеніп проблема
шешу жолдарын іздестіреді.

Ойлау қабілеттерін дамыта отырып
коммуникацияға шақырады.
Т үртіп алу ә дісі
Өз ойын білдіреді.
INSERT .
Білмегенін сұрақ-жауап арқылы
біледі.
Түсінгендерін өз сөздерімен жеткізіп,
өз ойларын нақтылайды.
Бұл әдісте үлестірмелі карточка
қолданылады.
Білемін Жаңа ақпарат Мен ойлаймын Сұрағым бар
Білдім ойламаймын

v + - -
Ынталандыру әдісі
Оқыту процесінде баланың оқу іс-әрекетіне о ң к өз қарасын ту ғызу керек. Оқылып
отырған материалдың оқушыны тебірентуі, қуаныш қа б өлеуі, та ң қалдыруы,
аяушылық сезімін тудыруы сабақтың мақсатына жетуді тездетеді.
Педагог ақын М.Жұмабаев ақыл көріністері әсерленуден пайда болады, әсерленуді ң
күшті болуы, жалғасып дамуы ұғымның дұрыс болуыны ң кепілі деп к өрсетеді.
Жаңашыл мұғалім Е.Н.Ильин әдеби шығармалардың адамгершілік туралы жаз ған
жерлерін оқушыларға талдатады. Қызықты мысалдар, т әжірибе ж үргізу, бір-біріне
кереғар келетін айғақтар о қушының түрлі сезімдерін ту ғызып, оны о қу ға
ынталандырады. "Тұрмыстағы физика", "Ертегілердегі физика" деген та қырып қа
мысалдар жинату да пайдалы ж ұмыс.
Атақты ғалымдардың және қоғам қайраткерлерінің өмірі мен қызметі туралы кештер,
көркем әдебиеттен үзінділер о қу танымдық қызы ғушылы қты арттырады.
Мұғалімнің сөйлеу мәдениеті де оқушы сезіміне әсер етеді. О қулы қ
тақырыптарының мазмұны - оқу іс-әрекетіне қызы қтыратын негізгі құрал.
Оқуға қызықтырудың өте жақсы әдісі - танымдық ойындар. Пікірсайыстар да
оқушыны оқуға қызықтырады. Үлгерімі төмен оқушыларды жеткен жетістігіне қуанту
да олардың оқуға ықыласын арттырады.
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі:
Педагогика. С.Әбенбаев, Ж.Әбиев
(Астана,2009)
Педагогика. Бейсенбаева А.А 1.3

(Алматы, 2003)
Педагогика. Ж. Қоянбаев, Р.

Қоянбаев. (Астана, 1998.)
Әбенбаев С.Ш, Құдиярова А.М,

Әбиева Ж.Ә «Педогогика», Астана
2003ж

Ұқсас жұмыстар

Оқыту формалары,әдістері,құралдары ТПҮ қозғаушы күші ретінде

Оқытудың белсенді әдістері

Оқыту формалары, әдістері мен құралдары

Оқыту әдістері ( СӨЖ )

Оқыту - қоғамдық қүбылыс

Оқытудың әдіснамалық және психологиялық негіздері мен атқаратын қызметтері

МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ

Оқыту әдістерінің мәні

Оқыту әдістері мен құралдары

Педагогикалық ғылым жүйесіндегі дидактика

Пәндер