Аминқышқылдардың биотехнологиялық өндірісі

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Тақырыбы:

Аминқышқылдардың өндіру биотехнологиясы

Орындаған:Төкенқызы Аяулым Тексерген:Кабденова А. Т

Семей -2015

СӨЖ

Аминқышкылдар

Алу жолдары

α-аминқышқылдарын алу

β-аминқышқылдарын алу

Физикалық қасиеттері

Химиялық қасиеттері

Аминқышқылдар - молекуласында амин (~NH2) және карбоксил (-СООН) топтары бар органикалық қосылыстар:

H2N-CH2-COOH (аминсірке қышқылы (глицин) )

Амин қышқылдары құрылысы бойынша үш топқа бөлінеді:

Ациклді

2. Карбоциклді

3. Гетероциклді

Ациклді амин қышқылдары карбоксил- СООН және - NH2 топтарының санына қарай бөлінеді:

1. Моноаминкарбон қышқылдары: аланин СН3- СН(NH2) - СООН

2. Моноаминдикарбон қышқылдары: аспарагин қышқылы НООС- СН2- СН(NH2) - СООН

3. Диаминмонокарбон қышқылдары: Н2N (СН2) 4 СН(NH2) СООН

Аминқышкылдарын радикалындағы сутек атомдары амин тобына алмасқан карбон қышқылдарының туындылары ретінде қарастыруға болады. Кейбір аминқышқылдарының құрамында екі аминтобы, гидроксил тобы, тиол тобы - SH, екі карбоксил тобы болады.

Құрамында әр түрлі функционалды топтары болғандықтан, аминқышқылдары гетерофункционалды қосылыстарға жатады. Аминқышқылдары табиғатта көп таралған: ақуыздардың, пептидтердің және т. б. физиологиялық белсенді қосылыстардың кұрамына кіреді және бос күйінде де кездеседі. Тіршілік үшін аса маңызды қосылыс ақуыз молекуласы аминқышқылдар қалдықтарынан құралатындықтан, олардың маңызы өте зор. Белок биосинтезіне жиырма шақты а-аминқышқылдары қатысады. Олардың біразы алмаспайтын аминқышқылдары. Олар организмде синтезделмейді немесе өте аз мөлшерде синтезделеді, сондықтан олардың организмге қажеттілігі тек қана тағаммен қамтамасыз етіледі.

α-аминқышқылдарын алу

1. Хлоралмасқан қышқылдарға аммиакпен әсер етіп:

2. Альдегидтерге аммиак пен циан қышқылымен әрекет етіп (Штрекер реакциясы) :

3. Ақуыздардың гидролизі нәтижесінде 25 әр түрлі аминқышқылдары алынады.

NH3 + Сl - СН2СООН → НСl +NH2 - СН2СООН

Алу жолдары

β-аминқышқылдарын алу

1. Қанықпаған қышқылдарға аммиак қосып, катализатор қатысында:

2. Малон қышқылынан алу (В. М. Родионов реакциясы) :

СН3-СНО + СН2(СООН) 2 + NH3 → СН3 -СНNH2 - CН2 СOOH +Н2О+СО2

Физикалық қасиеттері: Аминдердің жеңіл өкілдері - газ тәрізді, аммиактың иісіндей иісі бар заттар. Суда жақсы ериді. Ал молекулалық массалары ауыр өкілдері сұйық немесе қатты күйде болады. Молекулалық массаларының артуымен бірге суда ерігіштіктері кемиді.

Химиялық қасиеттері: Көптеген химялық қасиеттері аммиакқа ұқсайды.

Ауада жануы:

4CH3 - NH2 + 9O24CO2 + 10 H2O + 2N2

2. Суда ерігенде ерітіндісіне лакмус тамызсақ, сілтіге тән реакцияны көрсетеді. Демек, аммоний гидроксиді тәрізді орынбасқан метил аммоний гидроксиді түзілетінін көреміз.

CH3 - NH2 + H2O  [ CH3NH3] +OH-

метиламин метиламмоний

гидрооксиді

3. Қышқылдармен әректтесіп, тұз түзеді (бейтараптану реакциясы) .

CH3NH2 + HCl  [CH3NH3] + Cl -

Сондықтан аминдерді органикалық негіздер деп атайды.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Беккер М. Е. Введение в биотехнологию. М. : «Пищевая промышленность». 1976г. 272с.

Егорова, Т. А. Основы биотехнологии: учебное пособие для высш. пед. учеб. заведений/ Т. А. Егорова, С. М. Клунова, Е. А. Живухина. - 2-е изд., стер. -М. : Академия, 2005. - 208 с.

Бегімқұлов Б. Молекулалық генетика және биотехнология негіздері. Алматы. Білім, 1996. 200б.

Ұқсас жұмыстар

Аминқышқылдардың биотехнологиялық өндірісі және биологиялық маңызы

Аминқышқылдардың биотехнологиялық өндірісі және празеодимий(III)-глицин, метионин мен шарап қышқылының әрлигандты координациялық комплекстерін синтездеу және құрылымдық зерттеуі

Аминқышқылдардың негізгі көздері мен декарбоксилденуі

Эритромицин өндіретін рекомбинантты штамм-продуценттерді алу әдістері және антибиотиктердің биотехнологиялық өндірісі

Sothys косметикасының биотехнологиялық өндірісі, тері күтіміндегі тиімділігі және нарықтағы орны

Аминқышқылдардың стереоизомериясы, жіктелуі және химиялық реакциялары

Аминқышқылдардың негізгі көздері және декарбоксилденуі

Глутамин қышқылы: биотехнологиялық өндірісі, фармакологиялық қасиеттері және клиникалық қолданылуы

Биотехнологиялық өнімдердің негізгі түрлері

Белоктардың және аминқышқылдардың құрылымы, қасиеттері және биохимиялық қызметтері