Қазақстан Республикасындағы жекешелендіру: мәні, кезеңдері, түрлері, артықшылықтары және әдістері

Экономика

СӨЖ ТАҚЫРЫБЫ:

Жекешелендіру кезеңдері

және оны жүргізу әдістері.

Қазақстан Республикасының

жекешелендіру мәні

Жоспары

Қазақстандағы мемлекет иелігінен алу

Қазақстан Республикасының жекешелендіру мәні

Жекешелендіру артықшылықтары

Жекешелендіру кезеңдері

Түрлері мен жүргізу әдістері.

Кіріспе:

КСРО ыдырағаннан кейін Қазақстан Республикасының әміршіл-әкімшіл жүйеден нарықтық экономикалық жүйеге көшуі меншік қатынастарын өзгертудің заңды қажеттілігін туындатады. Бұл үдеріс мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру үдерісінің басталуы - мемлекеттік меншіктің үлесін азайтуға, оның монополиялық үстемдігін жоюға бағытталады.

Қазақстандағы мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру бағыттары

Мемлекет иелігінен алу- бұл мемлекеттік кәсіпорындарды тікелей шаруашылық жүргізуші субъектілерге шаруашылық жүргізу және оларға сәйкес өкілеттіліктерді беру арқылы түрлендіру.

Жекешелендіру- бұл заңды және жеке тұлғалардың мемлекеттен мемлекеттік меншік объектілерін, сонымен қатвар мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың өзгертілуі арғылы құрылған акционерлік қоғамдардың акциялар үлесін алуы.

Жекешелендірудің артықшылықтары

1. Микроэкономикалық артықшылықтары:

-капиталды инвестициялау;

-өзіндік құнды төмендету және тиімділікті көтеру;

-жаңа басшылық;

-жаңа технологиялар.

2. Макроэкономикалық артықшылықтары:

-басекелестік күшеюі;

-қаржылық тұоақтылық;

-капитал нарығының дамуы;

-әлеуметтік бағдарламалар;

-тікелей шетел инвестицияларын тарту.

3. Шетелдік инвесторлар үшін пайдалы болуы:

-жаңа нарықтар,

-тәуекелдің төмендеуі;

-нарыққа кірудегі ең төменгі тосқауылдардың болуы;

-тұтынушылар үшін пайдалылығы.

Жекешелендірудің түрлері

Кіші жекешелендіру- жұмысшылар саны 200 адамға дейінгі мемлекеттік меншіктің шағын объектілерін жекешелендіру.

Жаппай жекешелендіру- жұмысшылар саны 200 адамнан асатын орта кәсіпорындарды жекешелендіру. Басқаша, бұл купондық жекешелендіру деп аталады.

Жеке жобалар жекешелендіру -жұмысшылар саны 5000 адамнан асатын ірі стратегиялық маңызы бар мемлекеттік меншік объектілерін жекешелендіру.

Жекеше жекшелендіру- мемлекеттік меншік объектілерін жекелеген бөліктерге бөліп жекешелендіру.

Қарапайым кездейсоқ жекешелендіру- мемлекет тарапынан бақылау орын алмайтын жекешелендірудің түрі.

Жекешелендіру әдістері

Аукциондар, бұлар конкурстар жариялау арқылы қандай да бір мүлікті сату және тәсілдерін қарастыру. Бұл жерде үміткерлер қатысатын ашық сауда коммерциялық конкурс арқылы жүргізіледі.

Акцияларды сату, яғни кәсіпорын капиталындағы үлестерді сату. Бұл жерде тендерлер жарияланып, үміткерлер қатысатын жабық сауда инвестициялық конкурс арқылы жүргізіледі.

Жалға берілген кәсіпорындардың мүлкін сатып алу. Бұл жерде кәсіпорындарды сату аукциондар арқылы ашық саудатәсілдерімен жүргізіледі және сатып алушыға максималды баға қоюдың талабы ұсынылады.