Зейнетақы нарығы

СӨЖ

Тақырыбы:Зейнетақы нарығы

Орындаған:Базарбаева А. Б

Тексерген: Нурмадиева Г. Д

Егер шет елдердің зейнетақы жүйесіне жүйелі түрде назар аударатын болсақ, олардың көпшілігінің зейнетақы жүйесін дер кезінде жаңғыртып отырғанын байқаймыз. Мәселен, АҚШ, Дания, Финляндия, Франция сияқты дамыған елдердегі зейнетақының жоғары болуы зейнетақы жинақтау жүйелерінің ұдайы жаңғыртылып отыруының нәтижесі екен, ал әлемдік тәжірибелерге көз жүгіртетін болсақ, жер планетасындағы тұрғындардың 40 пайыздайы дәл осы - зейнетақы жинақтау жүйесіне тұрақты түрде қатысатын көрінеді. Ал енді кейбір елдердегі бұл көрсеткіш бұдан да жоғары.

Мысалы, АҚШ пен Еуропада

бұл көрсеткіш 80 пайыздың шамасында болса,

Азия мен Африка елдерінде мүлде

керісінше - 5 пайыздың айналасында ғана.

Алпауыт Америкадағы

қарапайым зейнетақы

шамамен1200 АҚШ

доллары төңірегінде.

Дәлірек айтатын

болсақ, орташа айлық

еңбекақының 50 пайызы

мөлшерінде.

Осы жерде тағы бір ескере

кететінең бір өзекті мәселе,

жалдамалы жұмысшылар

мәселесі. АҚШ-тағы

жалдамалы жұмысшылар

зейнетақы қорына айлық

еңбекақысының 7, 5 пайызы

мөлшерінде жарна төлеп

отыратын болса, осынша

пайызды олардың жұмыс

берушілері де төлейді.

Ал жалдамалы

жұмысшылар

санатына жатпайтын

кәсіпкерлер, адвокат пен

суретші дегендер өздері

үшін толық жарна, яғни,

15 пайыз көлемінде

жарна аударып отырады.

Жапонияда зейнетақы

екі

бөлімнен тұрады

Базалық, яғни зейнет

жасына жеткендердің барлығына

берілуге кепілдік беретін

тиісті зейнетақыдан

Жұмысшылар мен

жұмыс берушілер

бірдей мөлшерде

жарна төлейтін

еңбек зейнетақысы

Бұл елдегі зейнетақы мөлшері айлық еңбекақының 60 пайызын құрайды.

Халқының саны сағат сайын емес, секунд сайын өсіп жатқан біздің күн шығыстағы көршіміз - Қытай Халық Республикасында зейнетақы мәселесі мүлде керісінше, өзекті мәселенің өзектісі болып саналады. Экономикалық тұрғыдан алып қарағанда, әлем елдерінің алдына шығып кеткен осынау бір жарым миллиард Қытай тұрғынын зейнетақымен қамтамасыз ету, шынында да, оңай емес көрінеді.

Бұл елде «зейнетақы» деген түсініктің өзі соңғы бірнеше жылдан бері ғана жергілікті халықтың санасына сіңіріліп, қалыптаса бастаған.

Сонымен бірге, бұл елдегі ауыл тұрғындары үшін «зейнетақы» деген ұғым - мүлде жат ұғым. Яғни, ауылдық жерлердегі елді мекендердің халқы зейнетақы алу дегенді мүлде білмейді.

Ашығын айтқанда, Шығыс Еуропаның кейбір елдеріндегі

зейнетақы мөлшері жаңа дамып келе жатқан

біздің еліміз үшін әжептәуір салиқалы болып

есептелгенмен (150-300 еуро төңірегінде), олардағы

өмір сүру қымбатшылығы

«мемлекеттік зейнетақыны» жұмырына жұқ қылмай,

жылдам «жеп қойып» отырады. Мәселен, Венгриядағы

зейнетақы мөлшері

айлық еңбекақының 40 пайызы шамасында болса,

бұл көрсеткіш Ресейде небәрі 27 пайыз деңгейінде ғана.

Шындығына келгенде, әлемнің барлық елдеріндегі Мемлекеттік зейнетақы жүйесі зейнет жасына жеткен азаматтардың қарапайым болса да, жап-жақсы өмір сүруіне мүмкіндік береді екен. Дамыған елдердегі мемлекеттік емес зейнетақы қорлары зейнетақы төлемдерінің орташа алғанда, 20 пайызын қамтамасыз ететін болса, Чехия, Польша, Венгрия, Словакия сияқты елдерде бұл көрсеткіш не бары 5 пайыздың төңірегінде ғана.