Аминқышқылдар

ҚАЗАҚСТАН РЕСПҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Тақырыбы:

Аминқышқылдар.

Жоспар:

Аминқышқылдардың жалпы сипаттамасы

Аминқышқылдардың табиғатта таралуы.

Аминқышқылдардың атаулары, изомерлері және бөлінуі.

Аминқышқылдардың қасиеттері

Аминқышқылдар

Аминқышқылдар - молекуласында амин (~NH2) және карбоксил (-СООН) топтары бар органикалық қосылыстар: H2N-CH2-COOH (аминсірке қышқылы (глицин) ) Аминқышкылдарын радикалындағы сутек атомдары амин тобына алмасқан карбон қышқылдарының туындылары ретінде қарастыруға болады. Кейбір аминқышқылдарының құрамында екі аминтобы, гидроксил тобы, тиол тобы - SH, екі карбоксил тобы болады. Құрамында әр түрлі функционалды топтары болғандықтан, аминқышқылдары гетерофункционалды қосылыстарға жатады.

Аминқышқылдарының табиғатта таралуы

Аминқышқылдары табиғатта көп таралған: белоктардың, пептидтердің және т. б. физиологиялық белсенді қосылыстардың кұрамына кіреді және бос күйінде де кездеседі. Тіршілік үшін аса маңызды қосылыс белок молекуласы аминқышқылдар қалдықтарынан құралатындықтан, олардың маңызы өте зор. Белок биосинтезіне жиырма шақты а-аминқышқылдары қатысады. Олардың біразы алмаспайтын аминқышқылдары. Олар организмде синтезделмейді немесе өте аз мөлшерде синтезделеді, сондықтан олардың организмге қажеттілігі тек қана тағаммен қамтамасыз етіледі. Табиғатта аминқышқылдардың 150-ден астам түрі бар. Олардың 20-сына жуығы ақуыздар түзілісінде аса маңызды қызмет атқаратын мономер блок-топшалар. (А. миқышқылдардың белок құрамыиа енгізілуі тәртібін тектік код есептейді) . Аминқышқылдары барлық ағзалардың зат алмасу процесіне қатысып гормондар витаминдер мидиаторлар пуринді және пиримидинді азоттық негіздердің алқолоидтердің т. б. гормондар биосинтезінің негізгі қосылыстарын түзу қызметін атқарады. Микроапалардың көпшілігі өздеріне керекті аминқышқылдарын синтездейді. Адам мен барлық жануарлар аминқышқышқылдарын өздері түзіле алмағандықтан оларды дайын түрінде ішіп-жейтін қорегіне алады.

Атаулары және изомерлері

Аминқышқылының қарапайым өкілі - аминсірке қышқылы NH2-СН2-СООН. Аминқышқылдарын көбіне қалыптасып кеткен тривиальді атаумен, мысалы, аминсірке қышқылын глицинлеи атайды. Аминқышқылдарының изомерленуі көміртек тізбегінің изомерленуімен және амин тобының орналасуы бойынша анықталады. Атау үшін карбоксил тобы бар көміртек атомынан бастап нөмірлейді Халықаралық номенклатурадан басқа көміртек атомдарын грек алфавиті әріптерімен белгілеп атау да қолданылады. Бұл жағдайда белгілеу карбоксил тобынан кейінгі көміртек атомынан басталады.

Аминқышқылдар қышқылдық тобының түріне байланысты бөлінеді:

аминокарбон - H2N(CH2) 5COOH,

аминосульфон - H2N(CH2) 2SO3H,

аминофосфон - H2NCH[Р(О) (ОН) 2] 2,

аминоарсин - H2NC6H4AsO3H2.

Аминокарбон қышқылдар -

гетерофункционалды қосылыстар,

молекулаларының құрамына - .

NH 2- және СООН-тобы кіреді.

Аминқышқылдарды NH 2-топтың

СООН-тобына қарай орналасуына

тәуелді бөледі:

- α- аминқышқылдар,

- β- аминқышқылдар,

- γ- аминқышқылдар.

Тірі ағзаларда α - аминқышқылдар манызды қызмет атқарады:

ақуыздардың компонентері,

белсенді пептідтердің компонентері.

α-аминопропион

қышқылы

β-аминопропион

қышқылы

γ-аминомай

қышқылы

Табиғи аминқышқылдар - α-аминқышқылдар.

Табиғатта 300 түрлі - аминқышқылдар кездеседі,

20 -аминқышқылы - ең кең таралған.

β-аминқышқылдар сірек кездеседі,

Биологиялық белсенді пептидтердің құрамында.

Карнозин - β-аланил- L-гистидин,

ансерин - β-аланил-N-метил- L-гистидин

СН2-CH2-COOH

NH2

β-аланин

α-Аминқышқылдар радикалдың құрылымына байланысты 6 топқа бөлінеді:

Монокарбон алифатты аминқышқылдар

Монокарбон ароматты аминқышқылдар

Дикарбон аминқышқылдар

Оксиаминқышқылдар

Тиоаминқышқылдар

Диаминқышқылдар

Монокарбон алифатты аминқышқылдары

Бүйірлік тобы алифатты көмірсутек.

Монокарбон ароматты аминқышқылдары

Бүйірлік тобы ароматты көмірсутек:

Гетероциклді аминқышқылдар

Бүйірлік тобының құрамына гетероцикл кіреді

Дикарбонды аминоқышқылдары

Бүйірлік тобының құрамында карбоксил тобы немесе карбосил топтың амид

туындысы бар:

аспарагин

глутамин

Аспарагин қышқылы

Глутамин қышқылы

Оксиаминқышқылдар

Бүйірлік радикалдың құрамында гидроксил тобы бар:

Тиоаминқышқылдар

Бүйірлік радикалдың құрамында күкірт атомы бар

Диаминқышқылдар

Бүйірлік радикалдың құрамына аминотобы кіреді

Аминқышқылдардың қасиеттері

Қышқылдық-негіздік қасиеттері.

Аминқышқылдарға қышқылдық және негіздік қасиеттері тән,

молекулаларының құрамында қышқылдық (СООН) және негіздік (Н2) топтары бар.

Қышқылдық пен негіздік қасиеттері бар заттар - амфотерлі қосылыстар.

Әдетте аминқышқылдар бейтарап молекула түрінде болмайды.

Аминқышқылдар су ертіндіде ортаның рН мағынасына байланысты үш түрлі

иондар түрінде: катион, биполярлы ион (цвиттер-ион), анион болады.

Н3+-CH-СOOH ⇆ Н3+-CH-СOO- ⇆ Н2-CH-СOO-

  

R R R

Катион биполярлы ион (цвиттер-ион) анион

рН 1, 0 рН 7, 0 рН 11

күшті бейтарап орта күшті сілті орта

қышқыл орта

Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Аминқышқылдардың өндіру биотехнологиясы туралы ақпарат

Нәруыздардың құрылымдық деңгейлері мен құрылысы

НЕГЕ БЕЛОКТАР ТІРШІЛІКТІҢ МАҢЫЗДЫ ҚҰРАМБӨЛІГІ

Аминқышқылдарға жалпы сипаттама

Аминқышқылдардың өндіру биотехнологиясы

Ақуыз молекуласы пішіні

АСПАРАГИН ҚЫШҚЫЛЫ

Аминқышқылдардың стереоизомериясы, жіктелуі, реакциялары

Альфа аминқышқылдары

Аминқышқылдар және оларды өндіру технологиясы

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz