Музыкалық қабылдау - әлеумет - мәдениеттік және психологиялық-педагогикалық мәселесі. Музыкалық қабылдаудың түрлері

Презентация қосу

Cемей қаласының шәкәрім
атындағы мемлекеттік үниверситет

Педагогикатфакултеті

Пән: Әдістеме

Тақырып: Музыкалық қабылдау - әлеумет - мәдениеттік және
психологиялық-педагогикалық мәселесі Музыкалық
қабылдаудың түрлері презентция рақыл түсіндіру

Орындаған: Өндірқан Амангүл

Тексерген: Педагогика ғылымдарының кондидаты,
Датцент,қауымдастырылған профессор Сүлтанова Н.К
Музыкалық қабылдау музыкалық
мәдениетте көп қырлы да маңызды:

1 — ншіден, композитордың, орындаушының музыка
қабылдауының қорытынды мақсаты;

2 — ншіден, композициялық тәсілдердің, стилистикалық
ізденістері мен жаңашылдықты бекітуі және
таңдау құралдары тыңдармандардың сезінушілік қабылдауы
және музыкалық мәдениетінің бір бөлігі ретінде өзінің
жанасуы;

3 — ншіден музыкалық қабылдау – оқушының музыкада
алғашқы қадамынан композитор болу деңгейінің
музыкалық әрекеті түрлерінің бірлігі: қандай да музыкант өз-
өзінің тыңдаушысы.
Оқырманға, көрерменге, тыңдаушыға қазіргі мәдениеттің
шыңы көпқырлы мәдениет
«өнімінен» айырмашылығы бар. Көпқырлылығы әсіресе
музыкада байқалады, тыңдаушыны өзіне бәсекеге тарту үшін
жай ғана музыка жанрлары мен стилі, оның түрлері де жатады:
классика, джаз, эстрада және рок-музыка.

Классикалық музыканың осындай «бәсекеде» жағдайы өте
нашар. Бір жағынан ғасырлар бойы қалыптасқан классикалық
музыка
, атақты композитор-тұлғалар, дарынды музыканттар –
композитор, орындаушы, дирижер, хормейстер т.б. халық
компазиторлары.
Бір жағынан бұл — мәдени мұра, жоғарғы рух, тарих,
музыкалық сұлулықтың деңгейі, орындаушылық
мүмкіншілігі (мемлекеттің қолдауы — концерттер
, филармония, хор-оркестр, мекемеде симфониялық оркестрді ң
бары, академиялық хордың барысы т.с.). Бірақ мынандай
жағдайды бәсеке деп айтуға болмайды,шамамен тыңдаушыны
өзіне тарту, тыңдаушыны әсемдікті сезіне білуге, тәрбиелеуі.
Ал енді классикалық музыканың басқа музыкадан
кейін қалуы – ол өзімізге байланысты.
Әліде де музыкаға демеушілік керек, тыңдаушыны,
музыка сүйер адамды бала жастан тәрбиелеу – бұл
қоғамның міндеті.
Сондықтан, классикалық музыкаға кең мағынадағы
аудитория керек. Жоғары музыка әлеміне кіру үшін
адамды музыкалық мәдениетке оқыту, тәрбиелеу.
Ол деген: оқушыларды музыканы қабылдауына
үйретуден бас тартпай, үлкен кісіні де тыс
қалдырмай тыңдау мәдениетіне үйрету.
«Дәл, парапар қабылдау» (В.Мендушевский) деген
ұғым пайда болды. Парапар қабылдау – музыкалық
тіл, жанр, стиль және рухани-құндылық мәдениет
принципі. Бұл – берілген шығарманы көркем мәдениеті
тәжірибесінде қабылдау өнегелігі, үлгісі.
Музыкалық қабылдау
Музыкалық қабылдау адамның алдына бір-бірімен
байланыстылық мақсатты қойып отыр:
— парапар қабылдауының шарты бойынша музыкалық тіл
жетіктігін меңгеру;
— түрлі музыкалық сауаттылығын меңгеру кезінде есту
қабілетіне биіктік-ырғақтық қатынасының ұйымдастыру;

— музыканың тақырыптық дамуын байқауы, нұсқауы және
қорытынды бөлімдерін экспозициядан айыруы;
— музыкадағы өзгерістерді білу — тақырыптық ұқсастығы,
айырмашылығы, бағыттылығы және өзінің санасында
тыңдалған музыканың бейнесі.
Ағылшын психологы Вернон ЛИ: …
музыканы қабылдауда адамдардың
екі түрі болады:

«тыңдаушы» және «тыңдай
алатындар».
«Тыңдаушы», ол деген, адамның өзінде қабылдағаны
бір нәрсе сияқты жылжиды, өзгереді,қүрделі рухы мен
интелектуалды әрекетінің процесі.
Ал, «тыңдай алатындар» керісінше, өңде елестету,
зейіні музыкадан алыс кетуі.
Баланың музыка қабылдау зейіні екпініне,
динамикасына, бояуына, артикуляцияға, фразаларға …
қысқасы — орындаушылық құралдарға көп көңіл
бөлінеді. Ал, үлкен кісілер музыкалық дамуда ашық,
көрнекті бейнеге,
музыкалық тақырыпқа, динамикалық және бояу
кезеңдеріне көп көңіл бөледі.
Үлкен кісіге қарағанда балалардың музыканы қабылдауы
келесі ерекшеліктерде:
— есту сезімі музыка бейнесінде биіктік-ырғақтық
қатынасынан ерекше емес құралдардың басымдылығы;

— бейнелік сипатының синкреттік бөлінбегені, әуеннің
барлық аспектісі сана — сезімде тұрақтанып,
бір нәрседе қалыптасады (мысалы: музыканың бояуында; не
екпін — ырғақтық жағы);

— үзінділік (бөлімділік) – музыка жүйелі бүтіндей
қабылданады, бірақ жеке үзінділердің (бөлімдердің)
бірлестік ретінде;

— қысқа фразаларды қайталауға құштарлығы, ол
музыкалық ойдың бастысы және танымайтын шығармадан
қорыққаны.
Бұның бәрі, баланың музыка қабылдау қабілеттігінің кейбір
психологиялық — педагогикалық мәселесінің қалыптасуы.
Қорытынды
Музыканы тыңдап, қабылдауды үйрету, сабақтардың
түрлері мен әдістемелік амалдардың дұрыс
қолданылуын үнемі дамытып, жетілдіріп отыру
ұстаздың тәжірибенің үлесіне тиеді. Сонымен
музыка пәні мұғалімнің шығармашылық - кәсіби
сауаттылығы – бұл әрқашан тек өзінің жеке ойы,
жеке қатынасы, материалды топтастыру мен оларды
бағалауы. Жиналған материалдарды еңдіру бағыты,
өзіндік жаңа идеялардың пайда болуымен жаңа
сұрақтардың қорытындысы ретінде болады. Себебі
шығармашылық жұмыс – әрқашанда ізденіс.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Қабылдаудың түрлері

Музыкалық қабылдаудың түрлері

Анықтама сөздік. Музыкалық білім беруде педагогиканың психологиямен және философиямен байланыс

Музыканы тыңдау әдістемесі

Музыканың емдік күші

Музыкалық сабақтардың мазмұны, құрылымын жоспарлау және өткізу жолдары

Бастауыш мектептегі музыка сабағының типтік бағдарламасы мен әдістемелік кешені

Музыканы қабылдаудың төрт кезеңі

Оқу-әдістемелік құжаттар: типтік бағдарлама, оқулық, әдістемелік нұсқау, жылдық күнтізбелік жоспар, сабақ жоспары, сабақ жоспарының конспектісі, сабаққа арналған дидактикалық материалдар үлгілерін слайд арқылы презантциядан түсіндіру

Иіс түйсіктері

Пәндер