Минералды тыңайтқыштар мен пестицидтерді қолдану және олардың зардаптары

Қ. А. ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

ШЫМКЕНТ ИНСТИТУТЫ

Жаратылыстану факультеті

Биология кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Минералды тыңайтқыштар мен пестицидтерді қолдану және олардың зардаптары

Орындаған:

Ғылыми жетекшісі:

Шымкент-201

№

Азот тыңайтқыштары

Фосфор тыңайтқыштары

аммиак селитрасы-NH4NO3

фосфорит- Ca5(PO4)

аммоний сульфаты- (NH4) 2SO4

суперфосфат- Ca(H2PO4) 2 H2O

мочевина немесе карбамид- CO(NH2) 2

ќоссуперфосфат- Ca(H2PO4) 2

кальций цианамидi- Ca(CN) 2

с±йыќ аммиак (NH3)

Минералды тыңайтқыштардың түрлері

Тыңайтқыштардың түрлері

Пайдалы әсері

Зиянды әсері

Азот тыңайтқыштары

Дәндегі ақуыздың мөлшерін арттырады. Дәннің сапасын жақсартады.

Көп мөлшерде және уақытын дұрыс пайдаланбағанда өсімдіктердің ауруға қарсы тұру қабілетін төмендетеді. Хлорлы аммоний хлордың жиналуына әкеледі. негізгі азот тыңайтқыштарының қалдықтары көп жиналатын дақылдарға- көкөністер, жүгері, сұлы, темекі жатады.

Фосфор тыңайтқыштары

Аз мөлшерде болса азоттың зиянды әсерін төмендетеді, өсімдіктердің ауруларға қарсы тұру қабілетін арттырады.

Көп мөлшерде берілсе өсімдіктің улануына әкеледі. Негізінен құрамындағы ауыр металдар-кадмий, мышьяк, селен және фтор арқылы зиянды әсер етеді. Негізгі фосфор жинаушы дақылдар-петрушка, пияз.

Калий тыңайтқыштары

Негізінен хлорлы калийді енгізгенде өсімдікте хлордың, калийдің Негізкі қалий жинаушы дақылдар: картофель, жүзім, қарақұмық және теплицада өсетін көкөністер.

Минералдық тыңайтқыштардың өсімдіктерге әсері

Тыңайтқыштардың түрлері

Негізгі әсері

Азот тыңайтқыштары

(нитраттар)

Нитраттар (судағы мөлшері 10мг/л, азық-түлік өнімдерінде 1 адамға тәулігіне 50мг) ағзада нитриттерге дейін тотықсызданады. Ал нитриттер зат алмасуды бұзады, иммундық қабілетін төмендетеді, ұлпаларда оттегінің жетіспеуіне әкеледі. Асқазанда аминдермен әрекеттесіп, қауіпті канцерогендер- нитрозоаминдерді түзеді. Балаларда тахикардия, кірпіктердің түсуі, альвеолдардың үзілуін туғызады.

Жануарларда авитоминоз, сүтте мочевинаның жиналуы, көбею қабілетінің төмендеуі, ағзаның әлсідігіне әкеледі.

Фосфор тыңайтқыштары

(сеперфосфат)

Ауыз суда көп болуы (2мг/л -ден артса) адамның тісінің эмалінің зақымдануына, қан тамырларының қабырғасының созылғыштының азаюына, остеохондроз ауруын тудырады.

Калий тыңайтқыштары

(Хлорлы калий)

Судың құрамында 50мг/л хлордан артса адам мен жануарларды уландырады.

Минералдық тыңайтқыштардың жануарлар

мен адам организміне әсері