Дін

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Дін

Орындаған: Көбегенова Қ. А. Е - 419 топ
Тексерген: Жакпарова Г.А.
Адамзат қоғамындағы
аса күрделі де
Дін маңызды әлеуметтік -
мәдени сана.

Дінні ң басты ма қ саты –
адамны ң ру хани жетілуі
ж ә не оны ң
Ж аратушы Құ дай ғ а сенімі.
Діни р ә міздер
Ислам философиясыны ң
т ү сіндіруінше

д і н д е ге н і м і з – ә ле м д і
байланыстыратын
к ү ш А л л а н ы ң б а рл ы ғ ы н а с е н і м .
ИСЛАМ ДІНІ
әлемдік монотеисттік -
и б р а һ и м д і к д і н . Х р и с т и а н д ы қта н к е й і н д үн и ед е г і е ң
к ө п та р ал ғ а н д і н б ол ы п та б ы л а д ы . « И с л а м » с өз і
« б е й б і т ш і л і к » , ( А л л а һ т ы ң з а ң д а р ы н а ) « м о й ы н с ы н у,
бағыну» болып табылады.
А л ш а р и ғ а т т е рм и н ол о г и я с ы н д а « и с л а м » — тол ы қ
м о й ы н с ы н у, А л л а һ т ы ң а л д ы н д а п а р ы з д а р д ы о р ы н д а у,
о д а н б а с қ а құ д а й л а р ғ а т а б ы н б а у б о л ы п е с е п т е л е д і .
Ислам дінін ұстанушы жан м ұсылман деп аталады.
М ұ с ы л м а н д а р д ы ң н е г і з г і д і н и к і т а б ы Құ р а н К ә р і м
( а р а б . : ‫ ا ل ك ر يم‬ ‫ ) ا ل ق ر آ ن‬ — к л а с с и к а л ы қ ә д е б и а р а б
т і л і н д е ( а р а б . : ‫ ) ا ل ف ص حى‬ А л л а һ т а р а п ы н а н т ү с і р і л г е н .
Қағба - Ислам дінінде Құбыла, б үгінгі
к ү н г і С ау д А р а б и я с ы н ы ң М е к к е қ а л а с ы н д а
о р н а л а с қ а н . Ә л е м н і ң ә р ел і н е н
ж и н а л ғ а н м ұ с ы л м а н д а р А л л а һқ а б і р і г і п
қ ұ л ш ы л ы қ е ту д е .
Медине қаласындағы
Мұхаммед пайғамбардың
( А л л а һ т ы ң о ғ а н с а л ау а т ы
м е н с ә л е м і б ол с ы н ) м е ш і т і .
Бес парыз

1. Екі куәлікті (шаһадат) «Лә иләһә илл-
Аллаһ Мухаммад расулу-Ллаһ» айту;
2. Бес уақыт парыз намазды орындау;
3. Рамазан айында ораза тұту;
4. Мал-мүлкі белгілі мөлшерден асқан адамға
одан зекет беру;
5. Өмірінде бір рет қажылыққа бару.
«Лә иләһә илл - Аллаһ (Аллаһтан басқа
құлшылыққа лайықты нәрсе жоқ)»
куәлігінің талап ететін шарттары:
1. Білімсіздікті жоятын білім;
2. Күманды жоятын нық сенім;
3. Жоққа шығарудың терісі болған
қабылдау;
4. Бағынбаудың терісі бағыныштылық;
5. Ширктің терісі ықылас;
6. Екіжүзділіктің терісі шыншылдық;
7. Жек көрудің терісі махаббат;
8. Аллаһтан басқа құлшылық
объектілерін жоққа шығарып, олардан
аластау;
Мұхаммед пайғамбардың елшілігін
мойындаудың шарттары:
1. Пайғамбардан айтқан заттарға күмансыз сену;
2. Пайғамбар әмір еткен нәрселерге бағыну;
3. Пайғамбар тиым салған нәрселерден сақтану;
4. Ешбір адамның сөзін оныкінен артық қоймау;
5. Дінге ол бұйырмаған нәрселерді кіргізбеу, мейлі ол
сөз, іс немесе сенім тұрғысынан болсын;
6. Пайғамбарға қатысты тек қана ол рұқсат берген
нәрселерді орындау (мыс.: оның есімі аталғанда
салауат айту);
7. Пайғамбарды Аллаһқа ғана тиесілі болған
нәрселерге ие деп санамау, одан тілек тілемеу, көмек
сұрамау және т.б.
8. Пайғамбардың сөздерін құрметтеп, оның
хадистеріне құрметпен қарау.
Намаз - араб тілінде «дұға» мағынасын
береді. Шариғатта: Тәкбирден («Аллаһу әкбар» сөзі)
басталып, тәслиммен («әс-сәләму ғалейкум» сөзі)
аяқталатын белгілі амалдар мен сөздер жиынтығы. Намаз
екі куәліктен кейінгі Исламның ең маңызды тірегі. Аллаһ
Тағала намазды Мұхаммед пайғамбарға Миғраж түнінде
жеті аспанның үстінен парыз еткен.

Ораза - тілдік мағынасы: «бір нәрседен ұстану».
Шариғатта: оразаға ниет етіп таң намазының
уақытынан бастап күн батқанға шейін ішіп-жеуден, басқа
да оразаны бұзатын нәрселерден тыйылу. Оразаның екі
негізі бар:
Таң намазының уақытынан күн батқанға шейін ораза
бұзатын нәрселерден сақтану;
Бұл оразамен Аллаһқа құлшылықты ниет ету;
Зекет - тілдік мағынасы: «артық зат», «өсу (егіннің)».
Шариғатта: белгілі адамдардың тобының белгілі
мөлшерге жеткен дүние-мүлкінен алынатын ақысы. Бұл
Аллаһтың құлының жаны үшін тазарыну саналды. Және
зекет беру мұсылман жамағатының арасын
жақындастырудың, махаббат пен бірліктің себебі.

Қажылық - тілдік мағынасы: «ниеттену, мақсат, қалау,
жөнелу». Шариғатта: Сүннетке сәйкес белгіленген жерде
белгілі уақытта діни рәсімдерді орындау. Қажылық Ислам
дінінің тірегі саналады, және мұсылман ғалымдары
қажылықты өмірінде бір рет орындау парыз екеніне бір
ауыздан келіскен.
Шариғат амалдары:
1.Парыз
2.Уәжіп
3.Сүннет
4.Мұстахаб
5.Мубах
6.Харам
7.Мәкрүһ
8.Муфсид
Парыз – анық, бұлтартпас дәлелдермен әмір етілген
діни іс-әрекеттер мен міндеттер. Мәселен, дәрет алу,
намаз оқу, ораза ұстау, зекет беру.

Уәжіп – орындалуы дәл парыз секілді талап етілмеген,
бірақ қуатты дәлелдермен анықталған іс-әрекет пен
амалдар. Мысалы, құрбан шалу, үтір және айт намазын
оқу, т.б.

Сүннет – парыз бен уәжіптен бөлек, Мұхаммед
пайғамбардың (Аллаһтың оған салауаты мен сәлемі
болсын) жасаған және «жасаңдар» деген әрі жасалуына
ризалығын білдірген іс-әрекеттер.
Мубах — жасалуы мен жасалмауында діни жағынан
ешқандай тосқауыл болмаған, яғни жауапкердің
еркіндегі іс-әрекеттер. Мәселен, тамақ ішу, ұйықтау,
т.б.
Мұстахаб – таңдаулы, ең көркем амал. Діни терминде
Мұхаммед пайғамбардың кейде жасап, кейде
жасамаған іс-әрекеттері. Сәске намазы секілді кейбір
нәпіл намаз бен оразалар осыған жатады. Сонымен
қатар таң намазын айналаға жарық түскенде оқу,
жаздың шілдесінде бесін намазын салқын түскенге
дейін кешіктіріп оқу, ақшам намазын кірісімен оқу –
мұстахап. Мұның үкімін жасағанға – сауап,
жасамағанға күнә жоқ. Ибн Абидин мәндуб, мұстахаб,
нәпіл терминдерінің бір мағына беретінін айтқан.

Харам — жасалуы мен пайдалануы Исламдық
тұрғыдан қатаң тыйым салынған нәрселер. Ішімдік
ішу, құмар ойындар ойнау, зина жасау, адам өлтіру,
ғайбаттау, жала жабу, т.б. іс-әрекеттер осыған
жатады.
Мәкрүһ — сөздікте жағымсыз, ұнамсыз, жек көрілген
нәрсе деген мағынаны білдіреді. Діни терминге
салсақ, дін тұрғысынан ұнамсыз, жаман іс-әрекет.
Дәрет пен ғұсыл алғанда суды ысырап ету секілді іс-
әрекеттер осы мәкрүһке жатады.
Мәкрүһ екіге бөлінеді:
1. Харамға жақын мәкрүһ (Тахримән мәкрүһ).
Мысалға: дәрет алғанда суды ысырап ету, т.б.
2. Халалға жақын мәкрүһ (Тәнзиһән мәкрүһ).
Мысалға: мұрынды оң қолмен шаю, т.б.

Муфсид — басталған ғибадатты бұзатын нәрсе.
Муфсидтің әдейі жасалуы күнә тудырады. Қателесіп
жасаса, күнә мен азап жоқ. Намазда өз-өзін ұстай
алмай күлу секілді іс-әрекеттер осыған жатады.
Құ ран
Құран — «Фатиха» сүресінен басталып, «Нас»
сүресінен бітетін ақырғы пайғамбар Аллаһтың
елшісі Мұхаммедке түсірілген Аллаһтың сөзі.
Құранда 114 сүре, 6236 аят бар. Құран әдеби араб
тілінде түсіріліп, Ислам шариғатының негізі боп
табылады. Аллаһ Тағала Құранды өзгертулер мен
қосымшалардан сақтауға уәде берген. Оның ішінде
наным-сенім, ғибадат, адамдардың ара-қатынасы
және т.б. мәселелердің үкімдері жалпы және жекеше
түрде баяндалған.
Құран үзік-үзік болып 23 жыл бойы түсірілген. Бұл
уақыттың көп бөлігін Мұхаммед пайғамбар Меккеде
өткізген. Сондықтан ғалымдар аяттарды «меккелік»
және «мединелік» деп екіге бөледі:
Меккелік аяттар — меккелік Исламға қарсы
мұшриктерге арналғандықтан қатал стилді және
қысқа да нұсқа болып келеді. Сонымен қатар меккелік
аяттар көбінесе таухид, иман, Ақырет күніне сену
мәселелерін қозғайды;
Мединелік аяттар — бұл кезде мұсылмандар
көбейгесін көбінесе жұмсақ түрде, мұсылмандарға
қатысты шариғат үкімдерін баяндайды. Сонымен
қатар джиһад заңдастырылғандықтан және
мұнафықтардың екіжүзділігі көрінгендіктен джиһад
пен екіжүзділер туралы аяттар түсе баятады.
Ы Ң Ы ЗҒ А
АЗА РЛ А Р
Н ! !!
Р А Х М Е Т

Ұқсас жұмыстар

ДІН ТАРИХЫ ДІН

Діннің анықтамасы

Дін социологиясы

Дін әлеуметтік институ ретінде

Дін туралы түсінік

Дін жайлы түсінік

Адамның діни сеніміне құрмет. Оның таңдауына құрмет ретінде

Дін – рухани мәдениеттің бөлігі ретінде

ӘСЕРІ ДІН

Дін анықтамалары

Пәндер