Ежелгі Мысыр, Қытай және т.б. елдерде әктас пен гипс өндірісі мен қолдануының дамуы. Италлия, Англия, Россияда гидравликалық байланыстырушы материалдардың дамуы мен қолдануы. Байланыстырушы заттардың заманауи күйі және болашақта дамуы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ

БӨЖ № 1

Тақырыбы: Ежелгі Мысыр, Қытай және т.б. елдерде
әктас пен гипс өндірісі мен қолдануының дамуы.
Италлия, Англия, Россияда гидравликалық
байланыстырушы материалдардың дамуы мен
қолдануы. Байланыстырушы заттардың заманауи
күйі және болашақта дамуы.

Орындаған: Шалқарова Ж.Ш
Оқу тобы: ХН-221
Тексерген: Лебаева Ж. Т
Семей 2015
Әктастар — шөгінді тау
жыныстары; негізінен,
кальциттен СаСO3 тұрады.
Барлық шөгінді тау
жыныстарының 20%-ін
құрайды. Әктастар жоғары
температураның әсерінен
қайтадан кристалданып,
мәрмәрға айналады. Олар
көбінесе теңіз түбінде
түзіледі. Металлургияда,
құрылыста, химия
өнеркәсібінде
пайдаланылады.
Әктас – кальциттен, кейде арагониттен тұратын кең таралған шөгінді
тау жынысы. Құрамында қоспа ретінде сазды минералдар, халцедон,
кварц, глауконит, пирит, гипс, ангидрит, т.б. кездеседі. Әктастар
негізінен саяз теңіздер мен қолтықтарда, кейде тұщы көлдерде
қалыптасады. Жаратылысы жағынан әктастар органогенді, хемогенді
(химиялық), кесекті және криптогенді болып түзіледі. Органогенді
әктастар жәндіктер мен өсімдіктердің қалдықтарынан қалыптасады.
Жәндік қалдықтарынан тұратынын зоогенді, ал өсімдіктен
тұратынын фитогенді әктастар дейді. Хемогенді әктастар қалыңдығы
тұрақты қабаттар, конкрециялар құрайды. Олардың түстері әр түрлі
(ақ, күңгірт сұр, қара, т.б.) болып келеді. Химиялық әктастар саяз
теңіздерде, көлдерде қалыптасады. Кесекті әктастар әр түрлі өлшемді
карбонатты кесектер мен үгінділерден тұрады. Криптогенді әктастарға
жаратылысы белгісіз, өзгерген әктастар жатады. Олар кристалл
түйірлі болады. Әктас – негізгі құрылыс материалдарының бірі. Ол
қара металлургияда флюс ретінде, химия өнеркәсібінде (сода, карбид,
минералдық тыңайтқыштар өндіру үшін), қант, шыны, цемент
өндірістерінде қолданылады. Әктастың Қазақстанда көптеген кен
орындары (Саяқ, Ақтас, Керегетас, Ақжар, т. б.) бар.
Өзінің қалыптасу тегіне
орай бірнеше түрлерге
болінеді Т
Б Ү
И Й
К І
О Р Р
Х
Т И Т
Е
Е М
С П
Т
К О А
Е
Т Т Л
К
Е Т
І Д
І
К А
Т Н
І Ғ
А
Н
Кенорын Алматы облысы, Ескелді ауданында Құсақ көлінің сол жағында
Төленгент ауыл жерінен батысқа қарай 18 км Текелі қаласынан 1000- 1130 м
биіктікте теңіз деңгейі үстінде орналасқан. Ең жақын елді мекен Екпенді
ауылы болып табылады. Кенорыннан 3 км солтүстікте Талдықорған- Текелі
көлік жолы бойынша әктасты қант зауыттарына жеткізеді. Кенорыннан
Екпенді ауылы жағынан бастап асфальт салынған.
Кен шығаратын орынның әктас жоспарлы өнімділігі 1 жылда 675 мың т
шығарады. Әктас кенорындары қант өндірісі үшін пайданылады.
Республикалық стандартқа сәйкес РСТ 316- 82 қант зауыттарында әктас сүті
мен көмірқышқыл газды алу диффузиялық суларды тазалау үшін
қолданылады.
Кенорын Жоңғар Алатаудың батыс жағында геологиялық тізбекте Селлур
кешен тау жынысы және төрттік түзілімдер кіреді. Кенорын үлкен линза
сияқты көрсетілген, ендік бағытта созылған және жер бетіне шоқы түрінде
абсолюттік бағамен шығыста 1440 м, солтүстікте +950 м орналасқан.
Әктас арасында ұсақ денелер,
порфирит сығылмалары, құм-
саздар тақтатастар және
құмтастар жиі кездеседі.
Кенорын сұр- ақшыл, сұр, сұр-
қара әктастар ұсынылады.
1958-1959 жылдары және
барлауға дейін 1988- 1989
жылдары геологиялық барлау
жұмыстарын жүргізу кезінде тау
жүргізілімдері және су ұнғыма
горизонттары ашылған емес.
Кенорыннан солтүстікке 0,5 км
қарай эксплуатациялық
ұнғыма бұрғыланған, ол кен
шығару орнына суды
қамтамасыз етеді.
Кен шығару орында жұмыс істеу уақыты бір айналым
жылға бір ауысым (260 жұмыс күні) өндіру жұмыстары
және тау аршылымдардың жоғалуы, жұмсақ аршылым
жұмыстарында - маусымдық ( 140 жұмыс күні) жұмыстары
жүргізіледі. Тау жыныстарының технологиялық сұхбаты
келесі этаптардан тұрады:
1. Бульдозер тау жыныстарында жұмыс істеу және
тасмалдау;
2. Аршылым тау жыныстарында тура экскавация
жұмыстарын жүргізу және тасмалдау;
3. Әктасты өндіру және Уату - сұрыптау цехына тасмалдау.
Пайдалы қазбаларды дайындау бұрғылау жарылыс
жұмыстарымен жүзеге асырылады.
4. Бульдозерді қосымша жұмыстарында қолдану.
" Әктас "шығарындылардың құрамындағы
ластауыш заттар
Ингредиенттің Құрамы мг/м Шығарындыла
аты рдың
қуаттылығы
г/сек

Әк- жандыру Органикалық 1 327,58 2,44
пеші емес шаң SiO2
сода
20-70%

Ангидрид 53,08 0,0977

Оксид көміртегі 985,35 1,81
Гипс (грекше gypsos — бор, ок)
минерал — өз құрамына екі су
молекуласын кіріктіретін
кальций сульфаты; негізінен
гипс минералынан тұратын
тұнба (шөгінді) тау жынысы;
ғаныш – сульфаттар класының
минералы.
Химиялық формуласы CaSO4Һ2H2O. Моноклиндік
сингонияда кристалданады. Гипстің жеке кристалдары
қалақша, баған, призма пішінді, ал минерал агрегаттары
ұсақ түйіршік (алебастр) немесе талшық (селенит) масса
түрінде кездеседі. Гипс ақ, мөлдір кейде қоспаларына
байланысты түрлі түсті, шыныша жылтыр; қаттылығы 1,5,
меншікті салмағы 2,3 г/см3, балқу температурасы 32 – 410С.
Құрғап келе жатқан тұзды көл мен теңіздерде шөгеді,
басқа сульфаттармен бірге мұнай және күкірт кендерінде
түзіледі, шөгінділер арасында ангидриттің гидратталуынан
тұз кендерінің бұзылу-тозу қабаттарында суға ерімейтін
үгінді түрінде шоғырланады. Гипс құрылыста, хирургияда,
металлургияда, қағаз, бояу, цемент өнеркәсібінде, мүсін
өнерінде, оптикада және ауыл шаруашылығында
(тыңайтқыш) қолданылады. Гипстің ірі кен орындары
Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Жамбыл және
Алматы (Үлкен Бұғыты, Кіші Бұғыты) облыстарында бар
Кристалдық сырт бейнесі көбінесе таблетка формалас жұқа
келеді, кейде призма түрінде болады. Гипстің «қарлығаш
құйрық» деген қоспақтары жиі кездеседі. Гипстің жеке
кристалы мен қоспағы . Агрегаттары қуыстар ішінде
топталып өскен друзалар құрайды. Сонымен қатар оныц
майда кристалды тыгыз түрлері болады (алебастр). Тастың
жарықтарында шаншылып салаланып өскен талшық ты
гипстер де болады. Талшықты гипс көбінесе жібекше
құлпырған әдемі келеді.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Прикладная электрохимия /Под ред. Томилова
А.П. М: Химия 1984, с. 520
2. Прикладная электрохимия /Под ред. Ротиняна
А.Л. Л: Химия 1974, с. 423
3. Вырапаев В.Н., Никольский В.А. Химические
источники тока – М: Высшая школа 1989, с. 360
4. Баймаков Ю.В., Журин А.И. Электролиз в
гидрометаллургии. – М: Металлургия, 1977, с. 361

Ұқсас жұмыстар

Ежелгі Мысыр, Қытай және т.б. елдерде әктас пен гипс өндірісі мен қолдануының дамуы

Ежелгі Мысыр, Қытай және т.б. елдерде әктас пен гипс өндіруі мен қолдануының дамуы

Ежелгі Мысыр, Қытай және т.б. елдерде әктас пен гипс өндірісі мен қолдануының дамуы. Италлия, Англия, Россияда гидравликалық байланыстырушы материалдардың дамуы мен қолдануы. Байланыстырушы заттардың заманауи күйі және болашақта дамуы. Глинозем өндірісінің жылу балансын есептеу

Жаңа байланыстырушы заттардың түрі. СНГ мен Қазақстанда әктас, гипс, цемент, шыны, керемика өндірісі. Заманауи құрылыс саласындағы Қазақстан зауыттарының орны мен ролі. Коагулянт өндірісінің материалды ағынын есептеу

Жаңа байланыстырушы заттардың түрі. СНГ мен Қазақстанда әктас, гипс, цемент, шыны, керемика өндірісі

Қазақстандағы волейболдың даму тарихы

Әктас өндірісінің технологиясының негізі

Зырян қорғасын комбинаты

Керамикалық композициялы материалды алу технологиясы

Үнді медицинаның дамуы

Пәндер