Педагогиканың теориялық және әдіснамалық негіздері

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті
Жаратылыстану – математика факультеті.

СӨЖ № 1
Педагогиканың теориялық және
әдіснамалық негіздері.

Орындаған : Шаймерден Б.А.
Т – 413 топ

Тексерген : Тұрғанбаева Б.Ш .
Тапсырмалар:
Педагогика пәні және ұғымына ерте ежелгі және қазіргі
мағынада анықтама, түсініктеме беріңіз

1.Тәрбиенің мақсаты мен тұлғаны дамытудың қозғаушы
күштері жайлы ілім деген не?
2.Жоғарғы оқу орнына арналған философия, психология,
педагогика оқу құралдарындағы "Тәрбие" туралы ұғымды
түсіндірудің кестесін құрастырыңыз.
3.Педагогика категорияларының өзара байланысын
көрсететін үлгісін жасаңыз.
“ Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие беру керек.
Тәрбиесіз берілген білім адамзаттың қас жауы, ол
келешекте оның өміріне апат әкеледі”.
Әбу Насыр әл – Фараби.
Тақырып бойынша ГЛОССАРИЙ :

Қайта тәрбие - мақсаты келеңсіз қасиеттерді жойып, ұнамды тұлғалық сапаларды
дамытуға бағытталған тәрбие түрі.
Өзіндік тәрбие - адамның өзіндік дамуға, білім алуға, өз ұнамды қасиеттерін
жетілдіріп, келеңсізтұлғалық сапаларын жоюға бағытталған саналы әрі мақсатты
бағдарланған іс - әрекеттері.
Педагогика- жеке адамның дамуы қалыптасуындағы тәрбие және оқыту теориясын
зерттейтін ғылым саласы.
Тәрбие – қоғамдық құбылыс,адамның саналы әрекеті.
Тәрбие – жеке тұлғаны қалыптастырудың ең маңызды факторы
Тәрбие процесі – бағдарлы ықпал мен тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеуін кірістіре
жүргізілетін тұлға қалыптастыру, дамыту процесі
Тәрбие формасы – тәрбие процесінің сыртқы көрнісі
Тәрбие мақсаты ұғымына педагогикалық тұрғыдан
анықтама
И.Г. Песталоцци «Тәрбиенің мақсаты - балаға бастауыш білім,
еңбек, ақыл-ой, дене тәрбиесін беріп, жан-жа қты
және үйлесімді дамыту»
К.Д. Ушинский «Тәрбиенің мақсаты қоғамға пайдалы,
адамшылығы бар адамды тәрбиелеу»
П.П.Блонский «Тәрбие мақсаты балаға жалпы адамзаттың және
ұлттың мәдениетті меңгеруге көмектесу, жеке
тұлғаның жалпы адамзаттық идеалдарын
қалыптастыру»
В.А.Сухомлинск "Тәрбиенің негізгі мақсаты баланы жан-жақты
ий дамыту"
Тұлғаны
дамытудың
Адамның өзіне тән қарым-қатынасы
қозғаушы
күштері
Тұлғаның айналамен қарым – қатынасы.

Тұлғаның басқалармен қарым –
қатынасы.
Тәрбие ұғымының анықтамасын төмендегі
ғылым салаларынан қарастыруға болады.

Философия

Тәрбие Педагогика

Психология
Ендігі кезекте, төмендегі ғылым салаларына аны қтама бере кетейін.

Философия ғылымы Психология ғылымы
Философия - даналыққа құштарлық Психология - психологиялық
(ежелгі гректің phileo – құштармын құбылыстардың пайда болу, даму
және sophia – даналық деген және қалыптасу заңдылықтарын
сөздерінен шыққан); зерттейтін ғылым.

Педагогика ғылымы
Педагогика тәрбие туралы ғылым.
Педагогика өзінің атауын гректің
«paidagogas» баланы жетектеуші
сөзінен алған.
Философия Педагогика Психология
Тәрбие – жеке тұлғаны Тәрбие процесі - бұл сыртқы Тәрбие - қоғамның негізгі
мақсатты қалыптастыру мақсат бағдарлы ықпал мен қызметтерінің бірі, жеке
процесі, бұл процесте тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеудің адамды мақсатты, жүйелі
тұқымқуалаушылық кірістіре жүргізілетін тұлғаны қалыптастыру процесі, аға
бейімділік пен қалыптастыру, дамыту процесі. ұрпақтың тәжірибесін кейінгі
микроортаның өзгерістері Тәрбие процесі – бұл өзара буынға меңгертіп, олардың
жөнге келтіріледі. байланыстылығы ұдайы дамып сана-сезімін, жағымды мінез-
Материалистік философия отыратын тәрбиелеу жүйесінің құлқын дамытушы. Ересек
қоршаған орта мен тізбегі, мұндағы әрбір тізбек буын қоғамдыдтарихи өмірде
биологиялық бейімділіктер алдыңғы нәтижелер есебінен жинаңталған тәжірибені,
қатарында тәрбиеге ерекше құралады. Тәрбие процесі көп білімді жас буынға тәрбие
орын бөледі.Тәрбие - жеке қырлы.Фархиялық, процесі арқылы береді.
тұлғаның дамуы мен статистикалық, өзін-өзі басқару Тәрбие материалдық
қалыптасуының үшінші алыпты қасиеттерімен игіліктерді өндіруге қабілетті,
факторы. Бұндағы айта сипатталады. Тәрбие процесі іскер адамдарды дайындауға
кететін жағдайдың бірі – мазмұндық және процесуалдық бағытталуы қажет. Басты
материалистік түсінікте жеке жақтары да жеке анықталады. өндіруші күш - жеке тұлға.
тұлға тек оъект ретінде ғана Тәрбие процесі – белгіленген Адам жүйелі түрде күрделі
емес, сонымен қатар, ең мақсатқа бағытталған қатынастарға араласып,
бастысы, тәрбиенің тәрбиелеушілер мен қоғамдағы қалыптасқан
субъектісі ретінде, өзіндік тәрбиешілер арасындағы өзара идеяны, саяси және
қайта құру қызмет - бірлескен әрекет болғандықтан, моральдық көзқарастарды,
әрекетінің субъектісі бұл процесс ең алдымен, сенімдерді қоғамдағы
ретінде қарастырылады. мақсат-бағдарлы болып адамдардық өмір сүру
табылады. тәртібін меңгереді.
Педагогиканың философиямен
байланысы
Кейбір жалпы мәселелер философия мен педагогика
ғылымдарының бірігіп зерттеуін қажет етеді.Оларға
тәрбиедегі жұртшылықтың рөлі, адамды
қалыптастыруды тұқым қуалаушылықтың, ортаның
және тәрбиенің рөлі, т.б. жатады.
Педагогика психологиямен тығыз байланысты.
Педагогика тәрбие мен дидактика мәселелерін әр
уақытта психологиялық ғылыми мәліметтерге сүйене
отырып зерттейді.
Егер психология психикалық процесті (түйсік,
қабылдау, зейін, ес, ойлау, т.б.) және адамның дербес
ерекшеліктерін (темперамент, мінез, қабілет), демек,
адам психологиясының даму заңдылықтарын
зерттейтін болса, ал, педагогика осы мәселелерді терең
пайдалана отырып, адамды қалыптастыру үшін тәрбие
мен оқыту және білім берудің тиімді әдістері мен
құралдарын анықтап ашады.
Мектептегі білім және тәрбие беру жүйесінің негізі
жас ерекшелігі физиологиясы ғылымына байланысты.
Белгілі ойшыл, педагог
Ян Амос Коменскийдің
тәрбие туралы тұжырымдары:

"Тәрбие - адамды
қалыптастыратын және
жетілдіретін үйлесімді
процесс"

"Келесі ғасырдық
қандай болатындығы
"Тәрбие мақсаты және сол ғасыр үшін
міндеттері, маңызы, тәрбиеленген
жүзеге асыру жолдары азаматтарға
адамның қоғамда алатын байланысты"
орнымен анықталу керек"
Тәрбие ұғымына осындай анықтама айта
отырып, Я.А.Коменский тәрбие мақсатын
төмендегідей негізгі элементтерге бөлді:

1. адамға
барлық 3. құдайға, 4. тән
заттарды 2. заттардың заттарға саулығы -
білгізу - және өзінің құлшылық "дене
"ғылыми қожасы ету - ету - "діни тәрбиесі"
білім"; "адамгершілік"; тәрбие"; .
өзі !
а р с рб и е
ң
– ке ухани
р
а л «Тә да – бұл тілу

Дан н а сын немі же лы
мағ ғынан ү көпсал
ы а
б о йына жа баюда
р
ықта калық е е сс» ий).
л жән пр о ц
е
х а
леу – елген эти дарыту о м линск мәлім
б и Сух е – бізге дет –
Тәр н егізд ерлерді .А .
г е
білім р мен өн раби)
(В әрби
і л і кә а қсат
Т м
л і кте Фа а м герш ңгеруді інші
і згі (Әл – а д
р ы н ме ның ек
пт а дам уі»
ұ л ғ аны ғұры еп, бір а қпал ет
т н
ә р б ие – е дамуы көзд амға ы стой).
«Т
ты түрд есі» ад
.Н . Тол
а т оц (Л
мақс қару пр тса).
бас Лийме
Й.
(Х.
«Тәрбие – бұл адам жанын жетілдіру
өнері. Тәрбиеде адам табиғатын
жетілдірудің ең күшті сыры бар»

(Иммануил Кант).
а с ы мен
м а ғын олса
е , кең ай да б
Т ә р б и
қ а н д і а з ық
«
а н да, е т и іст р ыс
л ғ ін д ұ
а
а н ие с е с і н ің
ген
б ір ж а н и у д е
, с олж к ө р с ет а лы
бе р іп ек т у р
н е к өм а м з ат ң
өсуі л енді, а адамны д
. А д а , о л ы п,
сө з л ған жасқа т
ай т ы л н ш а
кә м олғ а
с ы н ж а б ру
бала - өзі қо еріп, өсі ді»
е е
өзін і азық б жүргізіл
тиіст ғынада
н м а
дег е ев).
а б а
.Ж ұм
(М
Халқымыздың тәрбие жөніндегі мақал - мәтелдері өте көп. Солардың
бірқатарына тоқталып өтейік:

Тәрбие – тал
бесіктен. Тәрбиелі адам
- тағалы атпен
тең.

Жаста берген
Әдепсіз өскен тәрбие —
адамнан, тәртіппен Жас қайыңды
өскен тал жақсы. игендей.
Тәрбиелі кісі —
Қант қосқан жармадай,
Тәрбиесіз кісі —
Шаң боратқан арбадай.
Педагогика бұл-адамзат ғылымының ең ежелгі
және қоғам дамуының ажырамас саласы болып
табылады.

СЕБЕБІ: ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БІЛІМ
ҰҒЫМЫ ҰРПАҚТЫ БІЛІМГЕ
ДАЙЫНДАУ НЕМЕСЕ ТӘРБИЕЛЕУ
МЕН БАЙЛАНЫСТЫ АДАМ
ӘРЕКЕТІНІҢ ЕРЕКШЕ АЙМАҒЫНА
КІРЕДІ.
Педагогика категорияларының өзара байланысын
көрсететін үлгі:
ПЕДАГОГИКА ҒЫЛЫМЫНЫҢ
ТАРМАҚТАРЫ
Педагогика Нені зерттейді?
ғылымының
тармақтары:
Педагогика тарихы Қоғамдық құбылыс ретінде тәрбие дамуы мен педагогикалық
білімдердің өткен жолын зертейді.
Тәрбие философиясы Тәрбие проблемаларымен шұғылданады.
Жалпы педагогика Адам тәрбиесі заңдылықтарын зерттейді.
Жас кезеңдер Педагогиканың мектепке дейінгі және мектептік жүйелерін өз алдына
педагогикасы бөлектеп қарастырады.
Жоғарғы мектеп Ғылыми пәндер ішінде ерсектердің педагогикалық проблемаларымен
педагогикасы айналысады.
Әскери педагогика Арнайы жағдайларда өтетін тәрбие процестер ерекшелігін зерттейді.
Әлеуметтік Отбпсы педагогикасын,мәжбүрлі тәрбие педагогикасын,алдын алу
педагогика педагогикасын зерттейді.
Арнайы педагогика Есітпейтіндер мен мылқаулар оқуы және тәрбиесімен
сурдопедагогика,зағиптар-тифлопедагогика,ақыл -есі кемдер-
олигофренопедагогика шұғылданады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1.С.Б. Бабаева. Жалпы педагогика. Алматы , 2011
2. Е.Сағындықұлы. Педагогика. - Алматы,1999.
3. С.Қалиев, Ш.Майғаранова, Г.Нысанбаева,
А.Бейсенбаева. Оқушылардың тұлғалық
қасиеттерін дамытудық педагогикалық негіздері. -
Алматы, 2001.
4. А.С.Макаренко. Тәрбие мақсаты. – М 1958.
5. Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы
балалардың тәрбие тұжырымдамасы. – А,1995.
6.Ж.Қоянбаев,Р.Қоянбаев. Педагогика.-Алматы,
1998, 2000.

Ұқсас жұмыстар

Педагогикалық теория

Жалпы әдіснама

Жоғары мектеп педагогикасының қызметтері

Оқыту үрдісінің әдіснамалық тұғырлары

Педагогика әдіснамасының деңгейлері

Әдістанымның жалпы сипаты

Оқытудың әдістемелік негізі

Педагогика пәні. Педагогиканың теориялық және әдіснамалық негіздері

Педагогика ғылымның әдіснамасы

Педагогика әдіснамасы

Пәндер