Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық мәселелер

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті

СӨ Ж
Орындаған: Нұғманова.Б
Тобы:
Тексерген:Мурзалимова.А.К
і л і м б ер уд ег і
ы қ б
Экологиял е т и ка л ы қ
л ық ж ән е эс т
э тика
пробл е м а л а р .
Экология проблемасы тек бүгін көтеріліп отырған жоқ.
Олар ғасырлар бойы ғалымдардың зерттеу объектісінен
түскен жоқ. Адамзат баласына экологиялық тәрбие мен
білім берудің маңыздылығы ІХ-ХV ғғ. ғұламалары Әл-
Фараби, Ж.Баласағұн, М.Қашқари, Қ.А.Иассауи,
Қорқыт ата-бабалардан бастау алады.
Бүгінгі қоғам алдында
тұрған негізгі мәселелердің
бірі - экологиялық
мәселелер, табиғатты
қорғау және табиғи
байлықтарды үнемді
пайдалану болғандықтан
Республикада қоршаған
ортаны қорғау
үкіметіміздің саяси,
экономикалық және
әлеуметтік міндеттерінің
негізі болып саналады
ін г і с т р ате ги я л ық даму
а за р б а е вты ң 2 030 жылға дей қ қ а л ы п т ы жағдайды
Елбасы Н . Ә .Н ги я л ы
а ғ а н о р та н ы л а стауға, эколо э ко л о г и ялық білім
а қ о р ш ы л а р ға
бағдарламасынд зо р к ө ң іл б ө л ін ге н діктен, оқуш
ү т т ір м е й тін өзекті
еу ге зе к к
бүлдіруге жол бе
рм
т ә р б и е л е у б ү гі нгі күннің ке ас ы н ы ң шалыс
қ о р ғ ау ғ а м за т б а л
беріп, табиғатты л д ы . Э ко л о гия - бүкіл ада тіршілігіне
б ір і б о л ы п т а б ы а , о н ы ң ты н ы с -
мәселелерінің е т ін е ке л е ш е к т е шек қоятын н о р т аны кесапат
іс - ә р ек о р ш а ғ а
басқан әрбір ы л ы м н ы ң ж а ң а саласы. Ол қ п е н а р а дағы тепе-
ат ы н ғ т аб и ғ ат
тікелей атсалыс л д е н е ң о қ и ғ а л ар дан сақтауға, ж ә не әлеуметтік
, к ей б ір к ө м е м л е ке тт ік
жағдайлардан ір у ге б ағ ы т т а л ған маңызды Қ Р « Б ілім туралы»
ы н а к е л т б а п та р ),
теңдікті қалп та н ы қ о р ғ ау ту ралы» (73-74 е ке тт ік саясаттың
а ғ а н о р у м е м л
шара. ҚР «Қорш о ги я лы қ б іл ім мен тәрбие бер рсетілген.
да (3 -б ап ) эк о л л ат ы н ы а т ап к ө
заңдарын сы ы ң н ег із і болып табы
білім беру с ал а н
Экологиялық білім беру мен тәрбиелеуді ң міндеттеріне таби ғат туралы, оны ң т ұтасты ғы ж әне қо ғаммен бірлігі
хақындағы ғылыми негізделген білімді ме ңгеру, о ған ы қпал етуге байланысты туындайтын практикалы қ шараларды
дәлелдеп орнықтыру, қоғам мен адам үшін таби ғатты ң құндылы ғы шексіз екенін ұғындыру, таби ғи ортада д ұрыс
жүріп–тұрудың нормаларын сақтау, таби ғат пен сырласа білу қабілетін дамыту, таби ғат пен қайта т үлеген ортаны
жақсарту жөніндегі қызметті сауатты ұйымдастыру жатады. Міне, осы міндеттерді шешу жастарды ң экологиялы қ
білімін арттырып, олардың табиғатқа деген қарым– қатынасын қалыптастыру ға ба ғытталады.
Қоғамдық ой санада әлі күнге дейін таби ғатқа
қарым-қатынас, жаулап алу, бұзып қиратып
пайдалану орын алып келеді. Сонды қтан да
жаңа ой-сананы, экологиялық білім беру
концепциясына сүйене отырып дамуы қажет.
Ерекше қорғалатын
территориялар- қоршаған
ортаны қорғау шараларының бір
түрі
Ерекше қорғалатын табиғи аумақ — ерекше қорғау режимi белгiленген
мемлекеттiк табиғи-қорық қорының табиғи кешендерi мен объектiлерi бар жер, су
объектiлерi және олардың үстiндегi әуе кеңiстiгiнi ң учаскелерi.
Ерекше қорғалатын аумақ — кеңістігінде бағалы таби ғи немесе колдан жасал ған
(бағалы экожүйе, гейзерлер, бау- саябақ ескерткіштері, инженерлік құрылыстар, т.б.)
немесе қоршаған ортаға қолайлы әсер ететін кеңістіктер ( орман жолағы, көгерген
аймақтар), аумақтар, акваториялар. Мұндай аумақтар тек заңмен ғана емес, арнайы
бақылауда болып, адамдармен қорғалады.
Мемлекеттік табиғи қорық қоры - қоршаған ортаның табиғи эталондар, реликтілері,
ғылыми зерттеулерге, ағарту білім беру ісіне, туризмге және рекреацияға арналған
нысандары ретінде экологиялык, ғылыми және мәдени жағынан ерекше құнды,
мемлекеттік қорғауға алынған аумақтарының жиынтығы. Қорықтардың басты мақсаты -
табиғи ландшафтылар эталонын мұндағы тіршілік ететін өсімдіктер мен жануарлар
дүниесімен коса сақтау, табиғат кешендерінің табиғи даму заңдылықтарын анықтау.
Соңғысы адамның шаруашылық әрекетінен табиғатта болатын өзгерістерді болжау үшін
аса қажет. Қазақстан қорықтар саны жөнінен ТМД-ға кіретін республикалар арасында 16-
шы орын алады. Дегенмен, республика жерінің көлеміне шаққанда корықтар үлесі
жөнінен 13-ші орында. Бұл Қазақстан секілді ұлан-байтақ республика үшін қорықтар
көлемінің әлі де болса аз екендігін көрсетеді. Қазіргі кезде нақты 10 қорық жұмыс істейді.
Қазақстандағы қорықтардың барлық ауданы 1 610 973 га. Бұлар, әрине, Қазақстан
табиғатының алуан түрлі табиғат жағдайларын толық көрсету үшін жеткіліксіз.
Сондықтан болашақта ғалымдардың, табиғатты қорғау коғамы өкілдерінің ұсынуымен
тағы 15 қорық ұйымдастырылмақшы.
Қорықтардың табиғи ұлттық парктерден айырмашылығы;табиғи парктерде кіріп
серуендеуге мүмкіндік бар.Ал қорықтарда оған тыйым салынған.
Марқакөл қорығы
1976 жылы құрылған. Қорық солтүстігінде Қазақстан Алтайыны ң Күршім жотасы мен оңтүстігінде теңіз
деңгейінен 1447 м биіктіктегі Азутау жотасы аралығындағы аса әсем Мар қак өл шегінде орналас қан.
Қорықтың жалпы ауданы 75 мың гектар, оның 44 мыңын көл айдыны құрайды. Өкінішке орай,
шығысында 1,5 мың гектар жер к өлдің аса маңызды б өлігі бола тұрса да, қоры ққа енбеген. Қоры қ
ауданындағы климат қатаң континентті. Мұндағы Қазақстан аумағы үшін е ң төмен қа ңтарды ң орташа
температурасы -26°-27°С, ал кейде аяз -55°С - қа дейін жетеді. Шілдені ң орташа температурасы 14°-17°С, е ң
жоғарғысы 30°С-қа жетеді. Жауын-шашынның жылдық м өлшері 400 мм-ге жуы қ т үседі.К өлге 27 кішігірім
өзендер, жылғалар құяды, ал одан бір ғана өзен Ертістің оң саласы - Қалжыр ағып шығады. Дәрілік
өсімдіктерден аралий мен «алтынтамыр» кездеседі. Қорықта сүтқоректілердің 39 түрі мекендейді, оны ң
ішінде аю, сілеусін, бұғы, арқар, қасқыр және құстың 200-ге жуык түрі, оның ішінде қарақұтан, аққу,
суқұзғындар, 5 түрлі балық кездеседі. Көлде балықтың бірнеше түрі: м өңке, май қан, талма, те ңге бар.
Бұлардың ішінде ең бағалысы мөңке, оның еті өте дәмді. Өсімдіктің 721 түрі кездеседі.
Үстірт қорығы
Pеспубликадағы ең жас қорықтың бірі. Ол Маңғыстау облысында 1984 жылы
құрылды. Ауданы 223,3 мың гектар республикадағы ең үлкен бұл қорық Үстірт
жерінде орналасқан. Қорықта сүтқоректінің 227, құстың 11 түрі, өсімдікті ң 261
түрі кездеседі. Климаты солтүстік шөл зонасына т ән: жазы ысты қ, ұза қ, қысы
қатаң, жауын- шашын мөлшері тым аз (жылына 120 мм). Қоры қты
ұйымдастырудағы мақсат Қазақстандағы Қызыл кітапқа тіркелетін ш өл
зонасындағы 12 түрлі аң мен құстарды корғау мен сақтау. Жануарлар арасынан
қорғауға жататыны: жабайы қойдың ерекше т үрі - үстірт муфлоны және
қарақұйрық, ұзын тікенді кірпі, шұбар күзен, төрт жолақты қарашұбар жылан.
Құстардан ұялайтыны: қарабауыр шіл, кекілік, ителгі, шөл кекілігі. Қорықтың
аумағында бір кезде осы арада кеңінен тараған жырт қыш ірі мысы қ қабылан мен
құланның санын қалпына келтіру белгіленді. Өсімдіктен қор ғау ға т ұратын аса
маңыздысы жұмсақ жемістік (қалдық және монотип бұталар), иіссіз катрана,
үстірт таспасы. Ғалымдар шөлдің қатаң климат жағдайына бейім жануарлар мен
өсімдіктің өмір сүруін зерттеу үшін ғылыми-зерттеу жұмыстарын ж үргізбекші.
Батыс Алтай қорығы
1992 жылы құрылған, ауданы 56 мың гектар. Қорық Шығыс Қазақстан
облысы Глубокое ауданында орналасқан. Алтай тау жүйесіні ң қазақстанды қ
бөлігінің солтүстік-батыс жағын, Холзун, Көксу және Иванов жоталарын
қамтиды. Батыс Алтайға тән өсімдік жамылғысыны ң бірнеше типі ( қыл қан
жапырақты ормандар, субальпі және альпі шалғындары) сақталған. Қорықта
жоғары сатыдағы өсімдіктердің 564, жануар дүниесінің 161 түрі, құстардың
120, сүтқоректілердің 20, балықтың 5 түрі кездеседі. Өсімдіктерден марал
оты, алтын тамыр, жануарлардан бұлғын, аю, құндыз, сусар, борша және т.б.
сирек аңдар кездеседі.
Ақсу-Жабағылы қорығы
1926 жылы ұйымдастырылды. Бұл - Қазақстандағы
ертеден келе жатқан қорық. Қорық Оңтүстік
Қазақстан облысының Талас Алатауы мен Өгем
жотасында131,9 мың гектар жерді алып жатыр. Қорық
төрт биіктік белдеуді қамтиды. 1500 м биіктікке дейінгі
төменгі белдеу өзіне тән өсімдіктері мен жануарлар
дүниесі бар ла, 1500-2000 метр - даланың шалғынды,
бұталы ағаш өсімдіктері өседі. Мұнда ағаш тәрізді
арша (биіктігі 20 м аралығында), бадам бұтасы, жабайы
жүзім, жабайы алма және басқа да оңтүстік
өсімдіктері өседі. Жануарлардан мұнда елік,
қарақұйрық, борсық, бұғы, қабан, ақ тырнақты және
т.б. жануарлар кездеседі.
Табиғатты ұтымды пайдалану
мен қоршаған ортаны
пайдаланудың ғылыми
негіздерін жасау- биосфераны
ноосфераға айналдырудың
міндетті сатысы.
Қолданбалы экология табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны ң
экологиялық жағдайларын жақсартуды соңғы мақсат етіп қояды. Таби ғатты пайдалану – экология,
экономика және географияның түйісуіндегі ғылыми пән. Ең бірінші рет б ұл терминді Ю.Н.
Куражовский ұсынған. Табиғатты пайдалану процесінде ол тарихи, әлеуметтік ж әне географиялы қ
жағдайлар сипатына сәйкес салынатын және адамның қызмет әрекетінің н әтижесінде пайда болатын
табиғат пен адамның өзара қарым-қатынасының жалпы ж үйесін түсіндіреді. Ф. Н. Реймерс таби ғатты
пайдалану ретінде табиғи ресурсты потенциалдық барлы қ формаларыны ң жиыны ж әне оны са қтау
шараларын ұйғарады.
Табиғатты ұтымды пайдалану - табиғи
жағдайлар мен ресурстардың үнемді
пайдалануын қамтамасыз етуге шақырылған
әрекет жүйесі, халық денсаулығын сақтау
мен экономиканың алғышартты
ықыластар есебімен олардың ұдайы
өндірісінің тәртібі.
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Ерекше қорылатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау шараларының бір түрі

Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар. Ерекше қорылатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау шараларының бір түрі. Табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны пайдаланудың ғылыми негіздерін жасау – биосфераны ноосфераға айналдырудың міндетті сатысы

Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар туралы ақпарат

Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар жайлы ақпарат

Табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны пайдаланудың ғылыми негіздерін жасау – биосфераны ноосфераға айналдырудың міндетті сатысы

Экологиялық этика табиғаттың эстетикасы спетті

Психология пәнінің теориялық және методологиялық негізі, ғылыми негізі

БИОЛОГИЯНЫ ОҚЫТУ БАРЫСЫНДА ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ

Экологиялық тәрбие берудің мазмұны

1.Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар. 2.Ерекше қорылатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау шараларының бір түрі

Пәндер