Жүрек-қан тамырлары және лимфа жүйесінің морфологиясы мен қызметі

Жүрек қан тамырлары жүйесі

Орындаған: Советбаева Ж

Тобы: ОЗ-407

Тексерген: Сатиева Ғ. Р

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Семей қаласы 2015 жыл

Жоспары:

Жүректің құрылысы

Миокард

Қан айналым шеңберлері

Артерия

Вена

Лимфа

Пайдаланылған әдебиеттер

Жүректің құрлысы

Жүрек қабырғасының қабықшалары

Ішкі - эндокард (endocardium)

Ортаңғы - миокард (myocardium)

Сыртқы - эпикард (epicardium)

Эндокардтың қабаттары

эндотелий

субэндотелий

бұлшық етті - эластикалық

сыртқы дәнекер тіндік

Эндокардтың туындылары - жүрек қақпақшалары - сыртынан эндотелиймен қапталған борпылдақ талшықты дәнекер тіннен құралған тығыз табақшалар .

Қарыншаларға қараған бетінде сіңірлер бекитін өсінділер болады, сондықтан ол тегіс емес

Қақпақшалардың жүрекшелік бөлігінде жазық бұлшық ет жасушаларының шоғырлары болады

Қарыншалық бөлігінде эластикалық талшықтар басым келеді

Миокард

Жүректің бұлшық ет тінінен құралған. Құрамында жүректің жиырылғыш элементі кардиомиоциттер болады. Олардың жиынтығын миокардтың паренхимасы деп қарастыруға болады.

Стромасын аз дамыған БТДТ түзеген. Оның құрамында қан тамырлары орналасады.

Кардиомиоциттердің түрлері

Жиырылғыш (жұмыскер, типтік)

Өткізгіш (типтік емес)

Секреторлық

а)

б)

В)

Өткізгіш кардиомиоциттердің түрлері:

1) R-жасушалар (пейсмекерлер)

2) Аралық жасушалар (өтпелі)

3) Пуркиньенің жасуша - талшықтары

Эпикард

Жүректің сыртқы қабықшасы. Перикардтың висцеральды жапырақшасы болып табылады.

Қан айналым шеңберлері.

Жүректің оң қарыншасынан өкпе арқьшы жүректің сол жүрекшесіне дейінгі қанның ағып өтетін жолы.

Кіші қан айналым шеңбері

Үлкен қанайналым шеңбері жүректің сол жақ қарыншасынан қолқа артериясы қантамырынан басталады. Оттекке қаныққан қан алдымен қолқаға, одан ірі және ұсақ артерия ұантамырларына жеткізіледі. Қан қсақ артерия қантамырларымен ішкі мүшелерге, жүректің өзіне, бұлшықеттерге, сүйектерге барады. Мүшелерде артерия қантамырлары тарамдалып, қылтамырларға бөлінеді. Қылтамырлардың жұқа қабырғалары арқылы қан дене жасушаларына қоректік заттар мен оттекті таратады. Жасушалардан көмірқышқыл газын қажетсіз өнімдерді жинап, вена қанына айналады. Вена қаны вена қантамырлармен жүректің оң жақ жүрекшесіне құяды.

Артерия Қызылтамыр, күретамыр (arteria; көне грекше: ar - ауа; көне грекше: terein - ішіндегі) - қанды жүректен алып шығып, дене мүшелеріне тарататын тасымалдаушы ірі қан тамыры; оттегімен байытылған қанды жүректен ішкі мүшелерге тасымалдайтын қан тамырлары.

Қолқа (аорта) - aorta - үй жануарлары организмдеріндегі негізгі қоректендіргіш магистральды артерия.

Вена (лат. vena - көктамыр) - қанды организмнен жүрек-ке алып келетін ірі тамыр.

ЛИМФА АЙНАЛЫМ ЖҮЙЕСІ

қызметі мен құрылысы жағынан қан айналым жүйесі мүшелерімен тығыз морфологиялық байланыста болады. Себебі, бұл жүйе ұлпалар мен мүшелерде, олардағы зат алмасу процесі кезінде қаннан, оны қоршаған ұлпаға сүзіліп шықкан ұлпа сүйығынан басталып, соңында организмнен лимфаны жинайтын ірі лимфа өзектерінің (оң лимфа бағаны, көкірек өзегі) алдыңғы қуыс венаға құйылуымен аяқталады.

Лимфа (lympha)

тірі сүйық үлпа. Ол жануарлар организмдерінің сүйық ішкі орта үлпасы ретінде торшалардан (лифобласттар, лимфоцитгер, макрофагтар, плазмоциттер) жөне торшааралық заттан (плазмадан) қүралған.

Лимфа түйіндері (лимфатические узлы)

(nodi lymphatici, лат. nodi - түйін, lympha - таза су, ылғал) - пішіні дөңгелек немесе сопақша келген, лимфа тамырларының бойында орналасқан, лимфоциттердің түзілу процесі (лимфоцитопоэз) жүретін шеткі қантұзу мүшесі. Лимфа түйіндері сыртынан дәнекер ұлпалық қапшықпен қапталған. Ол коллаген талшықтарынан, аздаған эластин талшықтарынан және миоциттерден құралған. Дәнекерүлпалық қапшықтан лимфа түйіндері ішіне тарала енетін дәнекерүлпалық перделікгер бір-бірімен торлана жалғасып, лимфа түйіндерінің негізін (стромасын) құрайды.