Ағаш тара

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі

Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Тексерген: Қабденова А. Т.

Орындаған: Кенже А. Е.

Ағаштан жасалған тара негізінен транспорттық тара түрінде шығарылады. Себебі - бұндай тара ұзақ уақыт ішінде өз қасеттерін жоғалтпайды және экологиялық қасиеттерге ие.

Артықшылықтары:

- шикізат қоры бай;

- экологиялық таза.

- механикалық беріктік;

- өңай жасалады;

Кемшіліктері:

- салмағы ауыр;

- бағасы қымбат;

- көп орын алады;

- гигиеналық қасиеттері төмен;

Казіргі кезде ағаштан тара аз мөлшере шығарылады. Оның орны жеңіл, гигиеналық қасиеттері бар пластмасса және картоннан жасалған тара көбірек пайдаланылады.

Ағаш целлюлозадан, гелиицеллюлозадан және лигниннан және қосымша, крахмал, шайыр, май, минералды заттардан тұрады.

Буып-түю мақсатында қолданылатын ағаштың келесі түрлері бар:

- Қарағай (Pinus silvestris) .

-Шырша (Picea exeisa) .

-Май қарағай (Abies Pectinata) .

-Жартасты емен, жазғық емен

-Қайың

-Терек

Қарағай (Pinus silvestris) . Ол әсіресе құрғақ өнімдерге қолданылады. Құрамындағы шайырдың көп мөлшері оны иіске сезімтал өнімдерді буып-түю үшін қолданылады.

Шырша (Picea exeisa) . Ол жәшік, науа, кеспек және шелек жасау үшін қолданылады.

Май қарағай (Abies Pectinata) . Шайыр иісі болмағандықтан иісі жоқ кеспек шығару үшін қолданылады.

Жартасты емен, жазғық емен мықтылығына, шыдамдылығына байланысты кеспек жасау үшін қолданылады. Оны қыста қолданған жөн.

Қайың ол өте тұтқыр, иілгіш, жастикалы болып келеді. Онда мүлдем иіс болмайтындықтан, иіске сезімтал өнімдерді орау үшін қолданылады. Кеспек, жәшік жасайды. Жәшәктерді жиі желімделген фанерадан жасайды.

Терек оның ағашы өте жеңіл және өте жақсы өңделеді. Иісі жоқ болғандықтан иіске сезімтал тауарларды орау үшін қолданылады. Құрғақ кезінде шыдамды.

Ағаш тара дайындау ұшін қажетті материал ағашты (бөренелерді) ұзынынан кесу арқылы алынады. Өндірудің технологиялық процесінде алдымен бөренелерді дайындау: ұзын ағаштарды кесу, бөренелердің бұтақтарын шабу, қабыршығын тазалау процестерін жүргізеді. Содан соң бөренелерді арнаый машинаның көмегімен ұзынынан тақтайларға кеседі.

Ұзын ағаш қалдықтарынан (кряжи) жұқа ағаш қабаттарын (шпондарды) желімдеу арқылы біріктіріп фанера жасайды.

Бұдан басқа, қалдықтардан ДВП (древесно-волокнистая поита) және ДСП (древесно-стружечная плита) плиталарын жасап шығарады

ДВП плиталарын ағаш қалдықтарын қайнату, алынған массаға байлаушы полимер шайырларын қосу, содан соң оны ыстықтай престеп формалау әдісімен алады.

ДСП байлаушы шайырлар (карбамидті және фенолформальдегидті ) қосылған стружкадан ыстықтай престеп формалау әдісімен алады.

Ағаш материалдарына мынадай талаптар қойылады: олар жоғары сапалы болуы керек, шіріген жерлері болмау керек, жарылмаған болуы керек, ылғалдығы бекітілген шек ішінді болу керек өйткені материалдың ақаулары жасалған дайын тарадан көрінетін болады.

Ағаштан жасалған тара негізінен жәшік, бөшке, барабан және бочонок (кішкентай бөшке) түрінде кездеседі.

Жәшіктер. Жәшік сырты 2 тік қойылған қабырғадан, 2 қиғаш қабырғалардан және түбінен тұрады. Жәшіктер қақпақсыз (бетсіз немесе бетпен қақпағы бар) қолданылады. Егер қабырғалары, түптері беттері тақтайшадан және бір-біріне тығыз жабысқақ және ауыр, үлкен ағаштан болса онда оны жәшік деп атайды.

Ағаш жәшіктер мына сипаттары бойынша ажыратылады:- арналуы бойынша (әмбебаб және нақты өнімге арналған, мысалы шайға арналған фанер жәшіктер) ; - конструкциясы бойынша (бұзылып-жиналатын және бұзылмайтын) ; - бөлшектерін қосу тәсілі бойынша (тығыз жиналатын және решеткалы) ; - бөлшектерін біріктіру түрі бойынша (сым скобалармен, шегемен және т. б. ) ; - өлшемдері бойынша (буып-түйілетін жүктің габариттік өлшемдері және салмағына байланысты стандарттармен бекітіледі) ; - және т. б. сипаттары бойынша . Ағаш жәшіктің бір түрі болып лотоктар табылады, олардың биіктігі 110 мм-ден аспайды.