ЭЕМ-ң қызметі, құрамы және жіктелуі туралы ақпарат

Презентация қосу

ЭЕМ-ң қызметі,
құрамы және жіктелуі.
Компьютер (ағылш. computer — «есептегіш»), ЭЕМ
(электрондық есептеуіш машина) — есептеулерді
жүргізуге, және а қпаратты алдын ала белгіленген
алгоритм бойынша қабылдау, қайта өңдеу, са қтау
және нәтиже шығару үшін арнал ған машина.
Компьютер дәуіріні ң бастап қы кезе ңдерінде
компьютерді ң негізгі қызметі — есептеу деп
саналатын. Қазіргі кезде оларды ң негізгі қызметі —
басқару болып табылады.
ЭЕМ-нің құрамы
1. Аппараттық жабды қтар Дербес ЭЕМ-ні ң элементтік
базасы
2. ІВМ дербес компьютеріні ң негізгі блоктары
3. Микропроцессер
4. ЭЕМ-ні ң жедел жады
5. Графиктік адаптерлер
6. Дискідегі информация жина қтауыш
7. Принтерлер мен плоттерлер
8. Компьютерге информация енгізу құрыл ғылары
Аппаратты қ жабды қтар
Біз үлкен ЭЕМ-ді немесе дербес компьютерді алса қ та,олар
бір-біріне ұқ сас принципте ж ұмыс істейтін мынадай құрамнан
тұрады:
1.Орталы қ процессор;
2.Енгізу құ рыл ғысы;
3.Есте са қтау құ рыл ғысы;
4.Шығару құ рыл ғысы.
Орталы қ процессор барлы қ, есептеу ж әне информация өңдеу
істерін орындайды. Бір интегралды қ схемадан т ұратын процессор
микропроцессор деп аталады. К үрделі машиналарда процессор
бір-бірімен өзара байланысты бірнеше интегралды қ схемалар
жиынынан т ұрады.
Енгізу құ рыл ғысы информацияны компьютерге енгізу қызметін
атқарады.
Есте са қтау құ рыл ғысы программаларды, м әліметтерді ж әне
жұмыс н әтижелерін компьютер жадына са қтау ға арнал ған.
Шығару құ рыл ғысы компьютерді ң ж ұмыс н әтижесін адамдар ға
жеткізу үшін қолданылады.
Микропроцессор бір криталда дайындал ған
(үлкен) интегралдық темелар – БИС, олар
әртүрлі типтегі ЭЕМ жасау ға керекті
элемент болып табылады. Оны әрт үрлі
логикалық функцияны орындайтын етіп
программалауға болады, сонды қтан
программаны өзгерту ар қылы
микропроцессорды арифметикалы қ
құрылғы немесе енгізу-шы ғару
жұмыстарын басқарушы ролінде
қолдануға болады. Микропроцессерге
жедел және тұрақты жад, енгізу-шы ғару
құрылғыларын қосуға болады.
Жедел жады - Оперативті есте са қтау
құрылғысы немесн ЭЕМ-нің жедел
жады (RAM), сондай-а қ т ұра қты есте
сақтау құрылғысы (ROM)
компьютердің ішкі жадын құрайды,
осы екеуімен процессор ж ұмыс кезінде
мәлімет алмасып отырады. өңделуге
тиісті кезкелген мәлімет алдымен
компьютердің сыртқы жадынан
(магниттік дискілерден) жедел жадына
жазылады.
Графиктік адаптерлер
Монитор немесе дисплей – ДЭЕМ-ге міндетті т үрде қажет
шеткері құ рылғы, ол компьютерді ң жедел жадында
өңделетін информацияны экранда к өру үшін қажет.
Экран т үстеріне қарай дисплейлер монохромды (а қ-
қара) және т үрлі-т үсті болып, ал экран ға шы ғарылатын
информация т үрлеріне байланысты символды қ (тек
символдық информация) ж әне графиктік (символды қ
және оған қоса графиктік информация) болып б өлінеді.

ЭЕМ-ні ң бейнелік құрыл ғысы екі б өліктен: монитор
мен адаптердан т ұрады. Біз тек мониторды к өреміз, ал
адаптер ЭЕМ қорабыны ң ішінде орналас қан мониторды
басқару блогы. Мониторды ң өзінде тек электронды қ-
сәулелі т үтікше бар. Ал адаптерде бейне сигналдарын
беретін логикалы қ схемалар орналас қан.
Информация жинақтауыштар – кез келген ЭЕМ-ні ң
қажетті бөлігі – оларды к өбінесе информацияны ң
сыртқы жинақтауыштары немесе компьютерді ң
сыртқы жады дейді. Олар к өлемді информацияны
ұзақ сақтау уақыт үшін қажет және онда ғы
мәліметтер ЭЕМ-ні ң жұмыс к үйіне байланысты
болмайды. Сыртқы жадта кез келген программа
немесе жай мәліметтер са қтала береді, сол себепті
оны әрбір адамны ң м әліметтеріні ң кітапханасы
деуге болады.
Принтер мәтіндік және графикалы қ м әліметтерді
компьютерді ң жедел жадынан қа ғаз ға басып шы ғару ға
арналған.Ол рулон қа ғаз т үрінде де, пара қ та бола береді.
Принтерлерді ң негізгі арты қшылы ғы – олар к өптеген
қаріп түрлерін пайдаланып, к үрделі м әтіндерді басып
бере алады. Шрифт т үрлеріндегі әріптерді ң биіктігі, ені,
олардың ара қашы қты ғы, интервалдары әрт үрлі
болады. Әрбір адам м әтінді қа ғаз ға шы ғарар алдында
өзіне керекті қаріп т үрін ж әне бас қа баспа параметрлерін
таңдап, қағазды ң м өлшері мен жолды ң енін с әйкес
күйге келтіріп алуы тиіс.Осы ған байланысты
матрицалық принтерлерді ң тар (стандартты бір бет қа ғаз
үшін ) және күймелі ( қатар т ұр ған екі бет қа ғаз үшін)
түрлері бар.
3 түрлі принтерлер болады матрицалы қ, лазерлік, сия
бүрккіш
Ақпарат енгізу құралдары
Пернетақта.ЭЕМ-ге м әлімет енгізетін е ң негізгі
құрылғы пернелік та қта болып саналады, ол ар қылы
мәтіндік информацияны теріп, әрт үрлі командалар
енгізіп орындау ға болады.
Тышқан тәрізді қол тетік” пернелікпен бірге ЭЕМ-ді
басқаруға арналған. Б ұл – тегіс стол бетімен жылдам
жылжи алатын, қажет бол ғанда оны ң 2-3
батырмасының бірін баса отырып, белгілі бір әрекетті
орындауға болатын қолмен бас қарылатын кішкене
тетік.
Сканер (ізкескіш) – қа ғаз ға жазыл ған м әліметті ң
кезкелген т үрін (сурет, сызба, кітап м әтіні) оптикалы қ
негізге сүйене отырып компьютерге жылдам енгізе
алатын құ рылғы.
Бірақ енгізілген информация графиктік т үрге айналып,
оны бірден өң деу ісін ж үргізу қиыныра қ болады. Ол
суреттерді, сызбаларды компьютер жадына енгізе алады,
IBM PC және басқа осы тәріздес
дербес компьютерлер жұмысы
жайында мәліметтер.
IBM PC АШЫ Қ Т ҮРДЕГІ АРХИТЕКТУРАЛЫ КОМПЬЮТЕРІ
Қарапайым тiптi жұпыны деуге болатын «Альтаирдан» жетiлген
«Эппл II» компьютерiне дейiн бар бол ғаны 4 жыл өтіп нары қ жылдам
даму үстiнде болатын. Б ұл саланы ң дамуын қыра ғы қада ғалап
отыр ған үлкен компьютерлер шы ғарумен айналысатын «Ай-Би-Эм»
компаниясы әрі-берiден со ң өздерi де осы нары ққа кiруге бел
байлады. Аты а ңыз ға айнал ған “Ай-Би-Эм” өзiнi ң ал ғаш қы
компьютерiн шы ғару уа қытын мейлiнше қыс қарту үшiн нары қта
бар “Интел” компаниясыны ң 8086 микропроцессорыны ң негiзiнде
жасауды көздедi. Ал б ұғ ан қоса өздерi жобала ған компьютерге
операциялы қ жүйенi де сенiмдi фирма ға тапсырма қ болды.
Осылайша «Майкрософт» компаниясын миллиардер компания ға
айналдыр ған “Ай-Би-Эм” мен «Майкрософт» арасында ғы келiсiмге
1980 жылы 6 қарашасында қол қойылды. Ал б ұл компьютер
тәуелсіз дайындал ған б өлшектерден жиналып ж әне оны ң бір-бірімен
қалай байланыс қанын да құпия етіп ұстама ған ашы қ
архитектуралы дербес компьютер болатын.
1971 жылы «Intel» (А ҚШ) компаниясы ЭЕМ-
ның орталық түйіні саналатын
процессордың қызметін кішкентай
микросхемада жүзеге асыратын құрыл ғыны
жасап шығарды. Бұл техникалы қ жа ңалы қ
ғылыми-техникалық прогресті ң дамуына
әсер етіп, дербес компьютерді ң пайда
болуына итермеледі.
Алгоритмдік тілдер
туралы мәліметтер
Алгоритмдік тілдер туралы мәлеметтер - Алгоритмді
компьютерге программалау тілдері түсінікті етіп көрсете алады. Алдымен
әрқашан да алгоритм әрекеті әзірленеді, сонан кейін ол мұндай тәсілдердің
бірінде жазылады. Жалпы қорытындысында программа мәтіні — толықтай
аяқталған, алгоритмді программалау тілінде бүге-шігесіне дейін сипаттаған
күйінде пайда болады. Содан соң программаның бұл мәтіні транслятор деп
аталатын арнайы қызмет қолданбаларымен өңдеуден өтеді немесе машина
кодына аударылады, не болмаса орындалады.
Программалау тілдері – жасанды тілдер. Олардың табиғи тілдерден
айрмашылығы – мағынасы трансляторға түсінікті болатын әрі жазу
командасының (операторлардың) қатаң ережесіне бағынатын «сөздері»
шектеулі болады. Мұндай талаптардың жиынтығы программалау тілінің
синтаксисін қалыптастырады, ал әрбір команданың және тілдің басқа да
конструкциясы (құрылымы) — оның семантикасын қалыптастырады.
Программаларды жазудың формасы бұзылатын болса, бұл транслятордың
оператор міндетін түсінбей қалуына әкеп соғады және синтаксистік қате
туралы хабарлайды, ал команда тілін пайдалануға қажетті алгоритмге жауап
бере алмайтын дұрыс жазу семантикалық қателікке (оны логикалық қателік
немесе орындау уақытындағы қателік деп те атайды) ұрындырады.
Программалау тілінің көмегімен дайын программа емес, оның б ұрын
әзірленген алгоритмді суреттейтін мәтіні ғана жасалады. Жұмыс істейтін
программаға қол жеткізу үшін бұл мәтінді автоматты түрде машина кодына
ауыстыру керек (бұл үшін компилятор — программасы пайдаланылады),
содан соң оны бастапқы мәтіннен бөлек пайдалану қажет немесе программа
мәтінінде көрсетілген тіл командасын бірден орындау керек (мұнымен
интерпретатор – программасы айналысады).
Процессорлардың әр тұрпаты әр түрлі теру командасына ие. Егер
программалау тілі процессорлардың нақты тұрпатына бағдарланып, оның
ерекшеліктерін ескеретін болса, онда ол деңгейі төмен программалау тілі деп
аталады. Бұл жағдайда «деңгейі төменнің» мағынасы «нашар» деген
ұғымды білдірмейді. Бұл арада – тіл операторының машина кодына
жақындығы және процессордың нақты командасына бағдарланғаны
жөнінде сөз болып отыр. Ең төменгі деңгейдегі тілге Ассемблер тілі жатады.
Ол машина кодының әрбір командасын сан түрінде емес, мнемоника деп
аталатын символдық шартты белгілердің көмегімен жай ғана көрсетеді.
Алғашқы буындағы ЭЕМ-ның программасын жасау сандардың көмегімен
ЭЕМ әрекеттерін кодтау ережелерінің жиынтығын білдіретін машина тілінде
ғана жүзеге асырылды. Барлық ЭЕМ-ға жазуды қысқарту үшін әдетте
сегіздік және он алтылық есептеу жүйелерінің орнын алмастыратын, қос
есептеу жүйесі ғана «түсінікті».
Дербес компьютерлер тұрмыстық, оқу жүйесіне арналған және кәсіби деп аталатын үш т үрге б өлінеді.
Тұрмыстық компьютерлер – компьютерлердің қарапайым түрлері (1970-жылдары дайындалған, қазіргі кезде
өндірістен алып тасталған БҚ-0010, Ириша, Aplle II, т.б.). Оларды ң жадтарыны ң сыйымдылы ғы үлкен емес,
орындайтын іс-әрекеттері де шамалы болатын.

80-жылдардың бас кезінен бастап 90-жылдардың бас кезіне дейін о қу орындарында информатика мен
есептеуіш техника негіздері пәнін оқып-үйрену үшін жад к өлемі 64,128 Кбайт шамасында ғы Корвет, УКНЦ,
Ямаха, MSX-1, Ямаха MSX-2, т.б. оқулық компьютерлер пайдаланылып келді.

Халық шаруашылығының түрлі салаларында пайдалануға болатын, қазіргі кезде о қу орындары толы қ
қамтамасыз етілген, жұмыс істеу мүмкіндігі жоғары және әрекет жылдамды ғы үлкен дербес компьютерлер
әмбебап және кәсіби дербес құрылғысы – процессорларды шығарумен алғашқы рет д үние ж үзінде Aplle,
IBM, Intel, т.б. фирмалар айналысқан болатын. ДК-де процессор үшін ҮИС, А ҮИС пайдалатынды қтан, оны
микропроцессор деп атайды. Бұл жұмысқа, әсіресе, IBM, Intel фирмаларыны ң е ңбегі к өп. Intel фирмасыны ң
жасап шығарған түллі үлгілі микропроцессорларын пайдаланып, IBM фирмасы компьютерді ң т үрлі сапалы
типтерін дүниеге келтірді. Фирманың компьютерлеріне, типтеріне қарай, ретімен IBM PC, IBM PC XT, IBM PC
AT, IBM PS\2, Pentium, т.б. аттар берілген PS (Personal Computer)-дербес компьютерлер XT (extended
technology)-кеңейтілген технология, PS (personal system)-дербес ж үйе, AT (Advanced Technology)-алынгы
технология. Олар әсіресе IBM PC AT типтес компьютерлер кезінде д үние ж үзіне ке ң таралды. Қазіргі кезде
мұндай компьютерлердің Пентиум сияқты жаңа жетілдірілген нұсқалары пайдалануда.

Пентиум сияқты кәсіби компьютерлер күрделі әр алуан математикалық, физикалық есептерді шешіп қана
қоймай, логикалық операцияларды да орындай алады (логика- ойлау; қисын; логикалы қ операция «а қылмен»
орындалатын әрекеттер. Мыфсалы, автоматты түрде технологиялы қ процестерді бас қарады, шахмат ойнайды,
күрделі график сызады. Оның үстіне, олардың экономикалы қ ғылымдарда, жоспарлауда, медицинада,
биологияда, ауа райы болжауда, мекеменің айлық ақпар тізімін жасауда, кітапхана ж ұмысын ұйымдастыруда
және т.б. салаларда ойдағыдай пайдаланып келеді.
Машина тілімен салыстырғанда символикалық кодтаудың машиналық-
бағдарланған тілдері ең жоғары деңгейге ие. Символикалық кодтау тілдерін
жасаудың негізгі принципі машина кодын олардың қаріптік белгілеуімен
(буквенные обозначеиия) ауыстыру, сондай-ақ жадында сақтауды және
қателіктер диагностикасын бөлу процесін автоматтандыру болып табылады.
Мұндай машиналық-бағдарланған тіл Ассемблер тілі деген атауға ие болды.
Ассемблер тілінде жазылған программаны машина тіліне аудару
транслятордың (аудармашы) – ассемблер деген атауға ие арнайы
программаның көмегімен жүзеге асырылады. Алғашқы процедура бағдарлы
программалау тілінің (процедурно-ориентированный язык
программирование) бірінде Фортран (FORmula TRANslation – формуланы
тұрлендіру) жатады. Фортран компилирлік тіл болып табылады. Ол осы к үнге
жетіп қана қоймай, кең таралуы жағынан әлемде алдыңғы орынды бермей
келеді. Осылайша ұзақ жасауының көптеген себептері бар. Олардың ішіндегі
ең басты себеп –Фортранның өзінің де және оны транслятордың машина
кодына айналдыруға арналған құрылымының қарапайым болуында жатыр.
Фортран ғылыми және инженерлік-техникалық есептеулер саласында
пайдаланылады.
Авторы: Азамат Әлмұратов

Ұқсас жұмыстар

IBM PC және басқа осы тәріздес дербес компьютерлер жұмысы жайында мәліметтер

ЭЕМ-ң қызметі, құрамы және жіктелуі. IBM PC және басқа осы тәріздес дербес компьютерлер жұмысы жайында мәліметтер. Алгоритмдік тілдер туралы мәліметтер

ЭЕМң қызметі, құрамы және жіктелуі

ЭЕМң қызметі, құрамы және жіктелуі. IBM PC және басқа осы тәріздес дербес компьютерлер жұмысы жайында мәліметтер

Компьютерлік вирус

Есептеуіш машинасының кезеңдерімен жіктелуі

Экономикалық ақпаратты өңдеу. Компьютердің программалық жабдықтар құрамы туралы мәліметтер

Аналитикалық машина

Пернетақта қандай құрылғы

Ақпарат және оны өрнектеу жолары. Ақпаратты өлшеу. Информатика ұғымы. Ақпараттық технологиялар және техника. Есептеу техникасының даму тарихы

Пәндер