Бауыр патологиясы

Қазақстан Республиксының Ғылым және Білім министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті

Тобы:ВС-303

Орындаған:Мырзабекова Н. Т

Тексерген:Нуркенова М. К

Бауыр патологиясы

Кіріспе

Негізгі бөлім

Бауыр (Hepar)

Бауырдың атқаратын қызметі

Бауырды клиникалық әдіспен зерттеу

Функциональды әдіспен зерттеу

Бауыр цирризы

Ашылу тарихы

Бауыр этиологиясы, патогенезі

Бауыр циррозының емі

Бауыр эхинококкозы

Қортынды бөлім

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Жоспар:

(Hepar) Бауыр - ең үлкен ас қорыту безі. Омыртқасыз жануарларда бауыр ас қорыту және қоректі сіңіру процестеріне қатынасады, сондай-ақ, онда май, көмірсу жиналады. Омыртқасыздардың бауырын кейде бауыр-ұйқы безі деп те атайды, себебі ол омыртқалы жануарлар ұйқы безі бөлінетін затқа ұқсас секрет (бездердің бөліп шығаратын заты) шығарады. Омыртқалы жануарлар да бауыр - күрделі орган, ол организмдегі зат алмасу процесіне қатысады әрі онда ас қорыту сөлдерінің бірі - өт түзіледі. Бауыр іш қуысының оң жақ жоғарғы бөлігіне орналасқан. Бауырдың көк етке жанасып жататын жоғарғы дөңес, төменгі ішкі (висцеральдық) беттері бар. Бұлар бауырды оң(үлкен) және сол(кіші) бөліктерге бөледі. Бауырдың бетінің ортасында бауыр қақпасы деп аталатын көлденең ойық болады. Ол арқылы бауырға артерия, қақпалық вена тамырлары, жүйке талшықтары өтеді де, одан лимфа тамырлары мен өт түтігі шығады. Бауыр қақпасының алдыңғы жағында өт қуығы жатады. Бауыр қорғаныш қызметін де атқарады, яғни тамақ құрамында болып, ішекте сіңірілген зиянды заттар мен белок алмасуының нәтижесінде түзілетін қанның құрамындағы улы өнімдер

Бауыр

Бауырдың негізгі функциялары

Өтті синтездейді және секрециялайды

Зат алмасуға қатысады

Фибрионоген пайда болады

протромбин пайда болады

гепарин пайда болады

жалпы қан мөлшерін реттеуге қатысады

тосқауылдық функциясы

темір және мыс иондарын сақтайды

каротинмен А витаминін құрайды

ағзадағы қажетсіз химиялық қалдықтарды ағзадан шығарып тастау;

ас қорту кезінде мүшелердің қажетті энергиямен, атап айтқанда, глюкозамен қаматамасыз ету және әр түрлі энергия көздерін глюкозаға түрлендіру (айналдыру) ;

ағзадағы қан жасау немесе жаңарту кезінде қан плазмасындағы ақуыздарды синтездеу;

холестерин мен оның эфирін синтездеу, липидтер мен фосфолипидтерді синтездеу және ағзадағы липид алмасуын реттеу;

он екі елі ішек пен аш ішектің кейбір бөлігіндегі ас қорту процесіне қатысатын гормондар мен ферменттерді синтездеу;

Өт қышқылы мен пигменттерін синтездеу;

Кейбір дәрумендердің қорын толтырып отыру және сақтау. Мысалы, майларды ерітетін А және Д дәрумендерін, суды ерітетін В12 дәрумендерін сақтап, қорын арттыру. Сондай-ақ, катиондардың қоры да бауырда болады.

Бауырдың атқаратын қызметтері

Бауырды зерттеу-қарау, пальпациялау және перкуссиялау әдістері арқылы жүргізіледі. Кейбір уақыттарда микроскоп арқылы зерттейді, ол үшін тірі мал денесінен ұлпа немесе ағза бөлігін алу үшін арнайы биопсия жасайды. Күйіс қайыратын малда бауыр көк етке жанамалап құрсақ қуысының алдыңғы жағына орналасқан . Оның тұрған жері негізінен малдың оң жақ қапталының 8-қабырға аралығы ортасында және омыртқа жотасының соңғы қабырғасына дейін жетіп жатады, бауырдың артқы жақ беті өкпе тұсын алып жатыр, кеуде қуысы қабырғаларына жанамалай орналасқан сондықтан оны зерттеу ыңғайлы.

Малдың бауырын клиникалық әдіспен зерттеу

Бауыр тікелей немесе жанама жолмен барлық зат алмасу процесіне қатысады. Бауыр ауырған кезде немесе қызметі бұзылғанда соған сәйкес барлық басқа жүйелер де өзгереді. Сондықтан бауырды зерттегенде ең көңіл бөлетін нәрсе биохимиялық зерттеу болып табылады, соған қарап бауырдың қызметінің бұзылғанын немесе организмнің сау екнін анықтауға болады. Сонымен бауырды функциональді зерттеудің практикада клиникалық маңызы зор.

Бауырды функциональды зерттеу

Цирроз деп- бауыр жасушаларының дистрофиясымен, олардың үздіксіз қалпына келуімен, дәнекер тіннің диффузды өсіп кетуімен, осыган байланысты агза пішінінің бүзылуымен (деформациясы-мен) сипатталатын созылмалы патологияны түсінеді. Клиникада бүл ауру бірте-бірте бауыр жетіспеушілігіне алып келеді. Цирроз тек бауырга гана тән патология ёмес, себебі кез-келген организмнің дәнекер тін өсіп кетуі нөтижесінде пішінсізденуін цирроз деп атайды.

Бауыр циррозы

Бұл терминді 1819 ж. француз ғалымы Р. Лаэннек (1781 - 1826) ұсынған. Цирроздың ішінде жиі кездесетіні және ауыр өтетіні - бауыр циррозы. Бұл бауыр клеткаларының зақымдануынан және олардың өлуінен бауырдың қызметінің бұзылып, аурудың созылмалы түрге ауысуынан дамиды.

Ашылу тарихы

Сау Бауыр

Бауыр циррозы

Бауырдың созылмалы зақымдануында ең елеулісі-цирроздар. Оның пайда болу этиологиясы алуан түрлі болғанмен, бір ортақ белгіге-мезенхима тканьдерінің дуффузды ұлйып қабануға бірігеді. Бауыр циррозы негізінен вирустық гепатиттер-ден, эсересе В, С гепатиттен кейін, аутоиммудық гепатитте дами-ды. Көп жағдайларда (40-50%) цирроздың этиологиясы белгісіз болып қалады - оны криптогендік цирроз дейді.

Бауырдың циррозының

Этиологиясы

Патогенезі. Гепатоциттердің дистрофиялық және некроздық өзгерістері бауыр циррозы дамуының негізгі ішкі қозгаушы күші болып саналады. Гепатоциттердің өлуі осы жердегі регенерация қүбылысын жандаңдырады. Осы өзгерістер нәтижесінде пайда болған регенераторлық түйіндер, бауырдың қан айналымын бүза-ды. Осыган байланысты гепатоциттердің дистрофиясы мен некроз-дық өзгерістері әрі қарай дамиды.