Жүгерінің толарсақ қаракүйесі

Презентация қосу

Жүгерінің толарсақ қаракүйесі
ЖОСПАР:
1.Жүгері қаракүйесіне қысқаша сипаттама

2.Толарсақ қаракүйе ауруының белгілері

3.Есептеу әдістемесі

4.Күресу шаралары

5.Таралуы

6.Пайдаланған әдебиеттер
Жүгері қаракүйесіне қысқаша
сипаттама
Жүгері қаракүйесі – базидиомицидтер класына жататын
саңыырауқұлақтар тудыратын жүгері ауруы. Жүгері қаракүйесі
ауруларына жүгерінің бөртпе қаракүйесі мен толарсақ қаракүйесі
жатады. Жүгерінің бөртпе қаракүйесін және толарсақ қаракүйесін
Ustilago zeae саңырауқұлағы тудырады.
Саңырауқұлақ ақшыл немесе алқызыл мицелла қабықшасымен
қапталған, диаметрі 1 – 20 сантиметр бөртпелер түзіп,өсімдіктің
барлық мүшесін зақымдайды. Буын аралықтарында пішіні
домалақтау, ірілігі жаңғақтай немесе одан үлкенірек, ал жапырақ
тақталарында өн бойына созылған, жіңішке ақшыл сарғылт,
бұйраланған немесе ірілігі асбұршақтай бөртпелер пайда болады.
Жүгері шашақтана бастағанда бөртпенің сыртқы қабықшасы
жарылып, ішінен күйе тәрізді споралар шығады. Олар гүлдену
кезінде собық жіпшелері арқылы дәндерді зақымдайды.
Жүгерінің толарсақ
қаракүйесі. Қоздырғышы:
Ustilago zeae Ung.

Аурудың сақталу көзі
және таралуы: Олар
тұқымда және
топырақта
сақталады.

Аурудың таралуына
ықпал ететін жағдайлар:
Ауа температурасы 20-
250С, салыстырмалы
ылғал (65-75 % ), ауыпалы
егісің сақталмауы аурудың
шығуына қолайлы жағдай
туғызады.
Жүгерінің тозаңды қаракүйесі

жүгерінің тек собығы мен

шашақшаларын зақымдайды.

Собықта дән түзілмей, ол

өзекшесімен қоса толығымен жұқа

жапырақшалармен көмкерілген

қаракүйе түйіріне айналады.

Шашақшалардың жеке гүл

шоқтарында да түйіршіктер пайда

болады. Егін жинау кезінде қаракүйе

споралары топыраққа көшіп,

бірнеше жылға дейін сақталады.
Аурудың қоздырғышы жүгерінің жас ұлпаларын
өсімдіктің бойы 30-40 см болғаннан бастап ұлғайған
шағына дейін зақымдайды. Ауру сабақты,
жапырақтарды, буын аралықтарын, масағын, жер
бетіндегі тамырларын залалдайды. Зақымданған
мүшелерде көлемі мен пішіні әр түрлі байланымдар
түзіледі. Споралар жетілген кезде қаптары жарылып
шашылады. Олар тұқымда және топырақта сақталады.
Ауырған мүшеге байланысты түсім шығыны әр түрлі
болады.
l
Гүл шоғыры зақымданады.
Сабақ зақымданғанда
сырты ақ немесе қызғылт
қабықшамен қапталған
споралар жиынтығына
айналады. Гүл шоғырында
жекелеген гүлдер
зақымданады.

Ауру өсімдіктердің өсу
l

жағдайы нашарлап, көп
бұтақтанып кетеді және
өнім
бермейді. Телиоспоралар
орақ кезінде дәнге, өсімдік
қалдықтарына және
топыраққа жұғады.
Өскіндерді зақымдайды.
Есептеу әдістемесі
l
Жүгері ауруларының
зияндылығын анықтау үшін сау
және әртүрлі дәрежеде
залалданған 50 өсімдікті белгілеп,
олардың сабағы мен собығы
. дәнінің саны мен салмағы
өлшеніп, осы көрсеткіштерді және
өсімдіктің ауруға шалдығу
пайызын негізге ала отырып өнім
шығыны анықталды.
Күресу шаралары
Жоғары өнім алу және оны ұзақ сақтау үшін өсімдік ауруларының алдын
алу аса маңызды болып табылады. Аурудың әсерінен тұқымның өнгіштігі,
өнімділік коэффициенті, өсімдіктердің қолайсыз жағдайларға төзімділігі
төмендейді, түсім шығыны көбейіп, өнімнің сапасы нашарлайды. Жүгері
үшін аса зиянды болып тозаңды қаракүйе саналады. Біздің аудан көлемінде
қаракүйе ауруы масақты дақылдарда және жүгері егістіктіктерінде
кездеседі. Жаздық арпа егістігіндегі арпаның тозаңды қаракүйесі түйіннің
ішінде саңырауқұлақтың споралары дамып жетіліп өзек пен
қылтанақтардан басқа масақтың барлық бөліктері залалданады.
Агротехникалық шаралардың ішінде минералды тыңайтқыштың
өсімдіктің ауруға төзімділігін көтерудегі рөлі ерекше. Аммиак силитрасы
мен суперфосфат тыңайтқыштары берілген егісте өнім екі есе артады.

Қаракүйе ауруын болдырмау және жою үшін тұқымды химиялық улы
препараттармен дезинфекция жасау керек.

Топыраққа түскен хломидоспоралар бір айдан кейін өзінің тіршілігін мүлде
жояды. Сондықтан, күз басында оны толық айдап аударған дұрыс.
Қаракүйе ауруы тек тұқым арқылы тарайтын болғанды.қтан тұқымды
химиялық препараттармен дәрілеп себу керек. Улы дәрі дәннің үстіне
жабысып тұрған жұқпалы аурудың грибтерін өлтіреді
Жүгері қаракүйесімен күресу
шаралары: ауыспалы егіс
жүйесін қатаң сақтап, себер
алдында тұқымды арнайы
препараттардың бірімен
дәрілейді.

фенорам
немесе
фенорам дивиденд 030 (2 – 3
супер (2 кг/т) л/т)

Витавакс 200 ФФ (3 – 5 л/т
Жүгерінің тозаңды қаракүйесіңің кеңінен
таралған жерлері
Алматы Панфило
облысы в

Еңбекші Ұйғыр
қазақ ауданы
Пайдаланған әдебиеттер:

1.Агибаев А.Ж.,Тулеева А.К.,Сулейменова З.Ш “Ауыл
шаруашылық дақылдарын зинкестер мен аурулардан
қорғау ” Алматы,2010

2.Сулейменова З.Ш “Методические указание по
мониторингу численности вредителей,сорных растений и
развития болезней селскохозяйственных культур”
Астана,2004

3.Ә.Т.Тілменбаев,Г.Ә.Жармұхамедова “Энтомология”

Ұқсас жұмыстар

Жүгерінің шығу тарихы

Дәнді дақылдардың зиянкестері мен аурулары

Дәнді дақылдардың қара күйе ауруы

ҚР облыстарының фитосанитария карантиндерінің жағдайы

Өсімдік карантинінің даму тарихы. Қазақстан Республикасының өсімдік карантині

Өсімдік карантинінің даму тарихы

Жамбас сүйектері

Адам қаңқасы

Жүгері, өсу аймағы, түрлері

Жүгерінің сабақ көбелегі (Ostrinia nubilalis)

Пәндер