Идеал газ. МКТ-ның негізгі теңдеуі. Менделеев – Клайперон теңдеуі. Изопроцесстер

Идеал газ. МКТ-ның негізгі теңдеуі. Менделеев –
Клайперон теңдеуі. Изопроцесстер.

Физика пәнінің мұғалімі: Оңғарбай Ж

http://www.zhangozy.wordpress.com
Термодинамикалық параметрлер

• Термодинамикалық параметрлер деп
макродененің күйін сипаттайтын физикалық
шамаларды айтады. Оған қысым, көлем,
температура жатады. Термодинамикалық
процесс дегеніміз қандай да бір
термопараметрдің өзгеру құбылысы
немесе жүйенің бір күйден екінші күйге өтуі.
• Барлық макроденелер микроденелерден
(атомдар мен молекулалардан) тұрады.

www.zhangozy.wordpress.com
Идеал газ
• дегеніміз молекулалары шексіз аз көлем
алатын серпімді шариктер болып
табылатын және өзара әрекеттесуі тек
олардың бір бірімен тікелей немесе
ыдыстың қабырғасымен соқтығысуы
кезінде ғана білінетін газ болып табылады.
• Есептеулерді жеңілдету үшін МКТ нақты
газдардың қарапайым физикалық моделі –
идеал газ моделі енгізілді.

www.zhangozy.wordpress.com
Молекулалық-кинетикалық теорияның
негізгі теңдеуі

- теңдеуі молекулалық-кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі
деп аталады. Оны бұлай атау себебі:
Ол макро және микродүниелерді байланыстырып тұр;
Тәжірибе арқылы алынған барлық газ заңдарын теориялық
жолмен алуға мүмкіндік береді;
Ол микроәлемде өтіп жатқан процестер жайлы ақпарат береді.
Негізгі теңдеуді былай да жазуға болады:

www.zhangozy.wordpress.com
Менделеев-Клапейрон теңдеуі

• Термодинамикалық параметрлерді
байланыстыратын теңдеу газ күйінің теңдеуі
немесе Менделеев –Клаперйрон теңдеуі деп
аталады.
• Универсал газ тұрақтысы дегеніміз заттың 1
молінің температурасы 1К-ге арттыру үшін оған
қанша жылу мөлшерін беру қажет екенін
көрсететін физикалық шама:

www.zhangozy.wordpress.com
Изопроцестер-газ заңдары

Термодинамикалық жүйеде
бір макроскопиялық
параметрі тұрақты, ал
қалған екеуі тұрақты
болмаса, онда оны:
изопроцестер деп аталады.

www.zhangozy.wordpress.com
Изотермиялық процесс
температура
Температура тұрақты болғанда
тұрақты болғанда, көлемнің, қысымға
газ күйінің өзгеруін тәуелділігі Бойль-
изотермиялық Мариотт заңы деп
процесс дейміз. аталады.

T = const PV = const

Ағылшын физигі Р.Бойль 1662 ж. және
оған тәуелсіз француз физигі Э.Мариотт
www.zhangozy.wordpress.com
ашқан.
Изотермиялық процестің графигі

Изотерма

P

тапсырма:
Изотерманы мына координаттарда
салыңдар V;T, P;T

V

www.zhangozy.wordpress.com
Изотерма мына
координаттарда P;T, V;T

P V

O O
T T

www.zhangozy.wordpress.com
Изобаралық процесс
Тұрақты
қысымда, газ Қысым тұрақты
болғанда көлемнің,
күйінің өзгеруін температураға
изобаралық тәуелділігі Гей-
процесс дейміз. Люссак заңы
деп аталады.
Р = const V1 = T1
V2 T2
Француз физигі Гей-Люссак 1802 жылы
тәжірибе жүзінде дәлелдеген.
www.zhangozy.wordpress.com
Изобаралық процесс графигі

изобара
V

Тапсырма:
Изобараны Р,Т; Р,V
координаталарында салу
керек.

O
T

www.zhangozy.wordpress.com
Изобара P,T; P,V
координаталарында

P P

O
O T V

www.zhangozy.wordpress.com
Изохоралық процесс

Көлем тұрақты
Тұрақты болғанда, қысымның
термодинамикалық
көлемде, газ жүйеде, температураға
күйінің өзгеруін тәуелділігін Шарль заңы
изохоралық дейміз.
дейміз.
P1 = T1
V = const P2 T2

Бұл заңды француз физигі Ж.Шарль 1787
тәжірибе жүзінде дәлелдеген.
жылыwww.zhangozy.wordpress.com
Изохоралық процесс графигі

изохора

P

Тапсырма:
мына координатада
изохораның графигін сал P,V;
V,T

O T

www.zhangozy.wordpress.com
Изохоралық процесс мына координаттарда
P,V;V,T

V
P

O
O V О T
O

www.zhangozy.wordpress.com
Қорытындылайық:
P1 = V2 T = const, Бойль- Мариотт заңы
P2 V1

V1 = T 1 Р = const, Гей-Люссак заңы
V2 T2

P1 = T 1 V = const, Шарль заңы
P2 T2

www.zhangozy.wordpress.com
Дальтон заңы
• Үлестік (парциал) қысым деп газ
қоспасының әрбір газы осы көлемді
жалғыз өзі алатын кездегі қысымды
айтады.
• Дальтон газ қоспасының қысымы осы
қоспаға кіретін барлық газдардың
үлестік қысымдарының қосындысына
тең болатынын тағайындады:

www.zhangozy.wordpress.com
www.zhangozy.wordpress.com
Назарларыңызға рахмет!

www.zhangozy.wordpress.com

Ұқсас жұмыстар

Идеал газ күйінің теңдеуі

Сабақ Жаңа жоспары сабақ

ГАЗДЫҢ ІШКІ ЭНЕРГИЯСЫ

Идеал газ - газ бөлшектерінің өзара толық әрекеттеспейтін немесе шамалы әрекеттесетін қайсы бір газ моделі

Эквиваленттің молярлық массасы

Термодинамика анықтамасы

Процесстің теңдеуі

Бернулли заңы

ТЕРМОДИНАМИКА НЕГІЗДЕРІ туралы ақпарат

Италян ғалымы

Пәндер