Физика пәнінен мен нені үйрендім?

Сабақтың жүрісі

1 - кезең. Ұйымдастыру

2 - кезең. «Мен нені үйрендім?»

3 - кезең. «Білім шыңына өрлейік!»

4 - кезең. «Білгенімді зердеме тоқу»

5 - кезең. «Деңгейлік тапсырма»

6 - кезең. «Ой сергіту»

7 - кезең. «Шапшаңдық» сайысы

8 - кезең. «Физикалық тілде»

9 - кезең. «Білгенімді дамыту»

10 - кезең. «Шығу парағы»

Өткен тақырыпты қайталау

“Мен нені үйрендім”

А) “Кім көп біледі?”

1. Атом құрылысының «планетарлық» моделін ұсынған ғалым кім? Қай елдің ғалымы? Қай жылы ұсынды?

Ағылшын ғалымы Э. Резерфорд,

1911 жылы

2. Атомның құрылысын кім айтып береді?

Атомның центрінде ядро орналасқан, электрондар ядро айналасында эллипстік орбита бойымен қозғалады.

3. Электрон қалай белгіленеді?

Заряды қандай? Массасы нешеге тең?

( -10е)

Электрон

mе= 9, 1*10-31кг

4. Протон қалай белгіленеді?

Заряды қандай? Массасы нешеге тең?

( 11р)

П р о т о н

mp= 1, 6726 *10-27кг

5. Нейтрон қалай белгіленеді?

Заряды қандай? Массасы нешеге тең?

Н е й т р о н

(01n )

mn= 1, 6749 *10-27кг

6. Массалық сан дегеніміз не? Қалай белгіленеді, формуласы қандай?

7. Нуклон дегеніміз не

(А= Z+N)

(Протон мен нейтронның жалпы санын нуклон дейміз. )

8. Химиялық элементтің ядросының белгіленуі?

9. Изотоп дегеніміз не?

10. Изобара дегеніміз не?

(zAХ)

(Z=Z, A≠A)

(Z ≠ Z, A = A)

Атом ядросы зарядының формуласы

эВ

Атом ядросы массасының формуласы

q=Z*e

Атом ядросы радиусының формуласы

М. а. б.

Ядролық физикадағы ұзындық бірлігі

R=R0A1/3

Ядролық физикадағы

масса бірлігі

Фм (ферми)

Ядролық физикадағы энергия бірлігі

М= qBR/v

Б) “Сәйкесін тап” ойыны

“Білім шыңына өрлейік”

Жаңа сабақ

Ядродағы нуклондардың

байланыс энергиясы

22. 02. 12

Жаңа тақырыпты меңгеру сабағы

ип

Тыңдап түсіну, тірек сызба, деңгейлік,

сұрақ - жауап жұмысы

ді

Жеке,

ұжымдық

С А Б А Қ Т Ы Ң

Fтарт=Gm1m2/R2

Fтеб=kq1q2/R2

Ядродағы нуклондарды ыдырап кетуден сақтап, оның берік байланысын қамтамасыз ететін күштер - ядролық күштер деп аталады.

Ядролық

күштер

Күшті әрекет-

тесу күштері

Қысқа әрекетті күштер

Зарядқа тәуелсіз

Қанық-

қыш күштер

Кулондық күштер қатарына жатпайды

Нуклондардың ядродағы байланыс энергиясы

Мя< Z*mp + N*mn

Ядролық тарту күшінің жұмысы есебінен нуклондардан атом ядросы түзілгенде пайда болатын массалар айырымын Массалар ақауы - деп айтамыз.

- масса ақауының

формуласы

∆М= Z*mp + N*mn - Mя

Атом ядросын түгелімен жеке нуклонға ыдырату үшін қажетті минимал энергияны - ядроның байланыс энергиясы дейміз.

Энергия үшін МэВ -өлшем бірлігі қолданылады:

Еб= ( Z*mp + N*mn - Mя ) *931, 5 МэВ

немесе Еб=( Z*mН + N*mn - Mа ) *931, 5 МэВ.

∆М= Еб / c2.

Еб= ΔM*c2

Еб =( Z*mp + N*mn - Mя ) *c2

немесе

Еб=( Z*mН + N*mn - Mа ) *c2;

- байланыс

энергиясының

формуласы;

Бөлшектер, химиялық элементтер

Тыныштық массасы

Тыныштық энергиясы

Химиялық элементтер

Тыныштық массасы

Тыныштық энергиясы

м. а. б

МэВ

м. а. б

ГэВ

Электрон ое-1

0, 005486

0, 510999

Азот 13N7

13, 00574

Протон 1р1

1, 0072765

938, 27231

Азот 14N7

14, 00307

Нейтрон 1n0

1, 0086649

939, 56563

Азот 15N7

15, 00011

Сутегі 1Н 1

1, 007825

938, 78326

Көміртек 11С6

11, 01143

Сутегі 2Н 1

2, 014102

1876, 1246

Көміртек 12С6

11, 177932

Сутегі 3Н 1

3, 016062

2809, 4446

Көміртек 13С6

13, 00335

12, 112550

Гелий 4Не 2

4, 002603

3728, 4020

Көміртек 14С6

14, 00324

Гелий 3Не 2

3, 016042

2809, 4260

Фтор 19F9

18, 9984

Литий 6Li3

6, 01513

Неон 20Ne10

19, 99244

Литий 7Li3

7, 01601

Натрий 23Na11

22, 98977

Бериллий 7Be4

7, 01693

Натрий 24Na11

23, 99097

Бериллий 8Be4

8, 00531

Магний 24Mg12

23, 98504

Бериллий 9Be4

9, 01219

Алюминий 27Al13

26. 98146

Бор 9B5

9, 01354

Уран 234U92

234, 039651

Бор 10B5

10, 01294

Уран 235U92

235, 04418

21, 824232

Бор 11B5

11, 00930

Уран 238U92

238, 05113

22, 174328

Оттек 15O8

15, 00307

Нептуний 239Np93

239, 05320

22, 267670

Оттек 16O8

15, 9949194

Плутоний 239Pu94

239, 05242

22, 267597

Оттек 17O8

16, 999134

Оттек 18O8

17, 99915983

Кейбір бөлшектер мен элементтердің

бейтарап атомдарының тыныштық массалары мен энергиялары берілген

Мыс: 13Al27 ядросының байланыс энергиясын табыңдар.

Бер: 13Al27 A=Z+N; N=A -Z = 27-13=14

Z=13, A=27 Еб= ΔM*931, 5 МэВ

∆М= Z*mН + N*mn - Mа

Т/к: Еб - ? Еб= (Z*mН + N*mn - Mа ) *931, МэВ

Еб=(13 *1, 0078 + 14*1, 0086 - 26, 9814) *931, МэВ =

(13, 1014 + 14, 1204 - 26, 9814) *931, МэВ =

223, 93 МэВ

Меншікті байланыс энергиясы деп ядроның байланыс энергиясының А массалық санға қатынасын, яғни бір нуклонға сәйкес келетін байланыс энергиясын айтады

Ем. б= Еб/А

- меншікті байланыс энергиясы

1Н2 - 1, 1 МэВ/нуклон

26Fe56 - 8, 8 МэВ/нуклон

92U238 - 7, 6 МэВ/нуклон

Ядродағы протондардың немесе нейтрондардың саны мына сандарға тең болса

2, 8, 20, 24, 50, 82, 126

онда оларды қосарланған киелі санды ядро деп атайды және олардың ядролары аса тұрақты болып келеді.

Ал, егер протондардың да, нейтрондардың да сандары киелі сандарға тең болса

онда олар

киелі сандар, ядролары тұрақты болады.

Табиғатта ондай бес ядро бар:

2He4, 8O16, 20Ca40,

24Cr48, 82Pb208

Жаңа сабақты бекіту

“Білгенімді зердеме тоқу”

Теориялық

тест

1. Ядродағы нуклондарды ыдырап

кетуден сақтап, берік байланысын

қамтамасыз ететін күштер

А) Гравитациялық

күштер

В) Ядролық

күштер

С) Магниттік

күштер

2. Массалар ақауын есептейтін формула

А) ΔM=Z*mp + N*mn -Mя

В) ΔM=Z(mp -mn) -Mя

С) ΔM=(А-Z) *(mp + mn) -Mя

А) Еб= ΔM*c2

С) Е=hν

В) Ем. б= Еб/А

3. Байланыс энергиясының формуласы

4. Меншікті байланыс энергиясының формуласы

А) Е= hν

В) Еб= ΔM*c2

С) Ем. б= Еб/А

5. Киелі сандарға жататындар

С) 2; 8; 20

В) 3; 15; 100

А) 1; 10; 25

Ұқсас жұмыстар

Ауада ұшу

Жаратылыстану ғылымының міндеті

Толқындық қозғалыс

Физика пәнінің мұғалімі

Термоядролық реакциялар. Күн мен жұлдыздардың энергиясы

Химия пәні

Ұяшыққа дерек енгізген соң Нұсқауды енгізгенде

Санның квадратын табу

Ақпаратты адамға қағазға басылған мәтіндер мен бейнелер түрінде беруге арналған құрылғы

Сабақ мақсаттары Шығарманың өзге туындылармен салыстыра отырып құндылығына баға беру

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz