КӘСІПКЕРЛІК туралы

Презентация қосу

КӘСІПКЕРЛІК

Орындаған: Нажипова Н.С.
УА-405 топ

Семей қаласы
2015 жыл
КӘСІПКЕРЛІК: МӘНІ, МАЗМҰНЫ
МЕН ҚАЛЫПТАСУ ШАРТТАРЫ
Кәсіпкерлік түсінігін алғаш рет
ағылшын экономисті Ричард
Контильон XVII ғ. – XVIII
ғасырдың басында енгізген.
Оның пікірінше, кәсіпкер –
тәуекел жағдайында іс-
әрекетін жүзеге асыратын адам.
Кәсіпкерліктің одан әрі
дамуына үлес қосушы
ғалымдар көп болды. Оларға:
А.Смит, Ж.Б.Сэй, А.Маршал,
ДЖ.Б.Кларк, Й.Шумпетер және
т.б.
Кәсіпкерлік экономикада маңызды орынға
ие бола отырып бірқатар маңызды
фунцияларды орындайды. Олар:

• Жалпы экономикалық функция (өндірістік, табыстық,
жұмыспен қамту)

• Ресурыстық функция

• Шығармашылық – ізденушілік функция

• Әлеуметтік функция

• Ұйымдастырушылық функция
КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ҰЙЫМДЫҚ-
ҚҰҚЫҚТЫҚ НЫСАНДАРЫ

Кәсіпорынның ұйымдық-құқықтық нысаны
дегеніміз – заңмен және басқа да құқықтық нысанмен
қарастырылған, кәсіпорынның қалыптасуының
құрылымдық тәсілі мен түрі, оның меншік формасы,
шығаратын өнім көлемі мен ассортименті, оның
капиталының қалыптасуы, қызметінің сипаты мен
мазмұнына тәуелді болғандықтан және әртүрлі
фирмааралық одақтарға кіру тәсілі мен бәсеке күресін
жүргізу әдісіне байланысты жіктелуі.
Кәсіпкерлік

Көлемі бойынша Аумақтық қамтылуы
Меншік нысаны
- жеке меншік
- шағын - жергілікті
- мемлекеттік
-орта - аймақтық
- шетелдік
-ірі - халықаралық

Қызмет түріне қарай
Салалық бағыты
- өндірістік
- аграрлық
- коммерциялық
- құрылыс
- қаржылық
- сауда
- кеңес берушілік
- басқалары

Ұйымдық-құқықтық нысан
- өндірістік кооператив
- кооперативтер
- толық серіктестік
- командиттік
- ЖШС
- қосымша жауапкершілік серіктестік
-мемлекеттік кәсіпорындар
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТЕГІ
ТӘУЕКЕЛДЕР
Тәуекелді басқару дегеніміз – тәуекел
факторларын бейтараптандыру және талдау
әдістерінің жиынтығы.

Тәуекелді
басқару әдістері

Тәуекелден
бас тарту
әдісі Тәуекелдер
ді оқшаулау Тәуекелдерді
әдісі әртараптанд
ыру әдісі Тәукелдердің
орнын толтыру
әдісі
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТ
ЖҮЙЕСІНДЕГІ БИЗНЕС-ЖОСПАРЛАУ

Жоспарлау – өзінің мақсаттарына жету үшін
шаруашылық жүргізуші субъектінің ұтымды іс –
әрекетін экономикалық негіздеу процесі.
Жоспарлау – бұл «бизнес» жүйелерінің сыртқы
ортаға бейімделуі.
Бизнес-жоспар – жоспарланған істің нақты іске
асатындығын көрсететін экономикалық тұрғыда
негізделген аналитикалық құжат.
Бизнес-жоспардың құрылымы шартты
түрде келесі бөлімдерден тұрады:

• Өндірістік
• Резюме жоспар

• Кәсіпорынның • Маркетинг
сипаттамасы жоспары

• Өнімнің • Тәуекелді
сипаттамасы бағалау

• Қаржылық
• Нарықты талдау
жоспар

• Ұйымдастырушылық
жоспар
• Қосымшалар
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТЕГІ
ҚАРЖЫЛАНДЫРУ
Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру – жай және
ұлғаймалы ұдайы өндірісті қаржылық қамтамасыз ету
шарттары мен қағидаларының, нысандары мен
әдістерінің жиынтығы.
Сыртқа қаржыландырудың ең кеңінен тараған
түрлерінің бірі несиелеу болып табылады.
Несие – бір меншік иесінің басқа меншік иесіне кез –
келген нысандағы құндылықтарды уақытша
пайдалануға берумен байланысты экономикалық
қатынастар жүйесі.
Кәсіпкерлік қызметтегі
лизингтік және факторингтік
операциялар
Лизинг – бір жағынан
инвестициялық қызмет түрі болса,
екінші жағынан
жалдың (аренданың) ерекше түрі болып
табылады. Лизингтің арқасында кәсіпкер немесе
кәсіпорын өндіріске қажетті құралдарды ірі
капитал салымын жасамастан уақытша
пайдалануға мүмкіндік алады.
Факторинг – тауарларды сату мен қызмет көрсету
үрдісінде контрагенттер арасында туындайтын
төленбеген қарыздарды факторингтік компаниялардың
төлеуімен байланысты комиссиялық операциялардың
бір түрі.
КӘСІПКЕРЛІК ҰЙЫМДЫ
КАДРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
Кәсіпкерлік қызметтегі жүзеге асыру үшін қажетті
еңбек ресурстарын қалыптастыру қажет.
Еңбек ресурстары деп еңбек қызметіне қатысу үшін қажетті
физикалық және интеллектуалдық қабілеттерді иеленетін халықты
айтамыз.
Кәсіпорын персоналы деп оның төзімдік құрамына кіретін барлық
жұмыскерлердің жиынтығын айтамыз
Кадр саясаты деп персоналмен жұмыс жасаудың негізгі бағыттарын
анықтайтын қағидалардың, талаптардың, идеялардың, теориялық
көзқарастардың жүйесін айтамыз.
Кәсіпкерлік қызметте еңбекақы төлеуді ұйымдастыру Қазақстан
Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес жүзеге асырылады. Еңбек
кодексінің 126-бабына сәйкес, еңбек ақы төлеу жүйесі тарифтік,
тарифсіз немесе аралас жүйелер негізінде қалыптастырылуы мүмкін.
КӘСІПКЕРЛІК МӘМІЛЕЛЕРДІ
ҰЙЫМДАСТЫРУ
Мәміле – азаматтар мен заңды тұлғалардың
азаматтық құқықтары мен міндеттерін белгілеуге,
өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған
әрекеттері.
Кәсіпкерлік жүйесіндегі әріптестік түрлері:
Өндіріс сферасындағы әріптестік . Бұған келісім-шарт, қосалқы
мердігерлік, жобалық қаржыландыруды жатқызуға болады.
Сауда немесе тауар айырбасындағы әріптестік. Бұған тауар айырбас
(қарсы сауда) операциясын жатқызамыз.
Қаржылық қатынастар сферасындағы әріптестік. Бұл сфераға
венчурлік қаржыландыру, сақтандыруды жатқызуға болады.

ҚР-ның Азаматтық кодексіне (378-бап) сәйкес, шарт дегеніміз екі
немесе одан да көп адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді
белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісім.
КӘСІПКЕРЛІК ҚҰПИЯ ЖӘНЕ
ОНЫ ҚОРҒАУ ТӘСІЛДЕРІ
Кәсіпкерлік құпия – таралуы зиян келтіретін
кәсіпорынның қызметі туралы мәліметтерді
жариялауға кәсіпорынның, қызметкердің заңмен
қорғалатын құқығы.
Коммерциялық құпия – жариялау олардың мүдделеріне зиянын
тигізетін фирма, кісіпорын қызметі туралы мәліметті айтамыз.

Коммерциялық құпияны қорғауды қамтамасыз ету

Ішкі Сыртқы

Құқықтық Ұйымдық Техникалық
Психологиялық
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТ
СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ

Кәсіпкерліктің жауапкершілігі деп мемлекеттің, қызметкерлердің,
шаруашылық жүргізу субъектілерінің құқықтарын бұзу ға, орындалмаған
міндеттемелерді қалпына келтіруге бағытталған белгілі бір іс- әрекеттерді
жасау қажеттілігін, міндетін түсінеді.
Кәсіпкерлік сферасында заңдылық жауапкершілік түрлеріні ң қатарына
әкімшілік жауапкершілікті жатқызуға болады. Яғни оған, азаматтардың
өмірі мен денсаулығы, мемлекеттік немесе қоғамдық меншікке қол с ұғуы
және т.б. жатқызамыз.
Қылмыстық жауапкершілік мемлекеттік мәжбүрлеумен байланысты
қарастырылады және ықпал етудің ең қатал шарасы ретінде қабылданады.
ҚР Азаматтық кодексіне (268-бап) сәйкес міндетте деп бір адам басқа
адамның пайдасына мүлік беру, жұмыс орындау, ақша т өлеу ж әне т.б.
сияқты белгілі бір әрекеттер жасау.
КӘСІПКЕРЛІК МӘДЕНИЕТІ
МЕН ЭТИКАСЫ
Кәсіпкерлік мәдениет – субъектілердің кәсіпкерлік қызметті жүзеге
асырудағы белгілі бір қалыптасқан қағидалары, тәсілдері мен әдістеріні ң
жиынтығы.
Іскерік қарым-қатынас – белгілі бір нәтижеге жетуді, нақты проблеманы
шешуді немесе анықталған мақсаттарды іске асыруды к өздейтін, сондай-а қ
қызмет, ақпарат, тәжірибе алмасу орын алатын, өзара байланысу ж әне өзара
әрекеттесу үрдісі.
Іскерік қарым-қатынас әртүрлі нысандарда іске асырылады:
1.Іскерлік сұхбат; 2. Іскерлік келісс өздер; 3.Іскерлік жиналыс.
Әмбебап этика – бұл кәсіби бейімділігі мен әлеуметтік функцияларына
байланыссыз, барлық адамдар үшін міндетті ережелер мен нормалар ж әне
қағидалар.
Корпоративті этика – бұл әрбір компанияның қызметкерлерінің іс-
әрекетінің мәдениеті, олардың сенімдері, дәстүрлері, әріптестермен ж әне
өздерінің арасындағы өзара қарым-қатынас де ңгейі.
КӘСІПКЕРЛІК АЯСЫНДАҒЫ БӘСЕКЕ
МЕН БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІЛІК

Бәсеке (лат. «қақтығысу») – қандай да бір құндылықтарды
иелену үшін индивидтер, топтар немесе қо ғам арасында ғы к үрес.
Бәсекелестік – дербес жасаған іс-әрекеттері тиісті тауар
нарығындағы тауарлар айналысының жалпы жа ғдайына оларды ң
әрқайсысының біржақты ықпал ету мүмкіндігін тиімді шектейтін
нарық субъектілерінің жарыспалылығы.
Бағалық бәсеке – баға арқылы, яғни, бағаны көтеру немесе
төмендету көмегімен жүргізілетін бәсекелік к үрес.
Бәсекеге қабілеттілік – қандай да бір объектінің белгілі бір
нарыққа ұсынылған ұқсас объектілерімен салыстыр ғанда на қты
қажеттілікті шынайы немесе әлеуетті дәрежесін сипаттайтын қасиет
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІҢ
ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ

Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау – ол
кәсіпорынның қаржы-экономикалық жағдайын интегралды
бағалауды білдіреді.
Талдау мынадай бағыттар бойынша жүргізіледі:
Өнім өндіру мен сатуды талдау; негізгі өндірістік қорларды
талдау; кәсіпорынның материялдық ресурстарын талдау;
кәсіпорынның ресурстарын талдау; өнімнің өзіндік құнын
талдау; пайда мен табыстылық деңгейін талдау; кәсіпорынның
қаржылық жағдайын талдау;
Кәсіпорынның қаржылық жағдай деп өз қызметін
қаржыландыру мүмкіншілігін айтамыз.
КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
ЖӘНЕ ОНЫҢ ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫ

ҚР-ның «Жеке кәсіпкерлік туралы» заңында елімізде жеке
кәсіпкерлікті қолдауға арналған арнай тарау (4-тарау) бар.
Кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымы – бұл кәсіпкерлік
субъектілерін тамытуға көмектесетін және оларға өз қызметін
жүргізуге қажетті жағдайлар жасауды қамтамасыз ететін ұйымдар
мен бірлестіктер жиыны.
Бизнес-инкубатор – шағын кәсіпкерлік субъектілерінің
қалыптасуы кезеңінде өндірістік үй-жайлар, құрал-жабдықтар беру,
ұйымды, құқықтық, қаржылық, ақпараттық қызметтер көрсету
жолымен оларды қолдау үшін құрылатын заңды тұлға.
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІ
ТОҚТАТУ
Еліміздің заңнамасына сәйкес кәсіпкерлік қызмет заңды
тұлға құрмастан және заңды тұлға құру арқылы жүзеге
асырылады.
Кәсіпорынды қайта құру (қосу, біріктіру, бөлу, өзгерту)
оның меншік иесінің, құрылтайшыларды ң (қатысушыларды ң),
сондай-ақ заң құжаттарында көзделген жағдайларда сот
органдарының шешімі бойынша ж үргізіледі.
Банкроттық – борышкердің сот шешімімен танылған оны
таратуға негіз болатын дәрменсіздігі; шаруашылық субъектіні ң
қарыздық міндеттемелері бойынша төлем жасай алмауы ж әне
қаражаттың жоқтығынан ағымдағы негізгі қызметін
қаржыландыру мүмкіншілігінің болмауы.

Ұқсас жұмыстар

Кәсіпкерлік қызмет субъектілері ұғымы

Жеке кәсіпкерлік ұғымы

Кәсіпкерлік қызметтің заңдылығы

Кәсіпкерліктің мақсаттары

Жеке кәсіпкерлік

Кәсіпкерлік қызметті бақылау

Кәсіпкерлік қызметті несиелеу

Кәсіпкер құқығының азаматтық құқықтық тәртібі

Кәсіпкерліктің жіктелуі

Кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің жауапкершілігі

Пәндер