Ағынды суларды тазарту

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

АҒЫНДЫ СУЛАРДЫ АЛДЫН АЛА
ТАЗАРТУ

ОРЫНДАҒАН: АШКЕНОВА
З.Н
ТОП: БТ-201
ТЕКСЕРГЕН: КАБДЕНОВА
Жоспар
КІРІСПЕ
Негізгі бөлім:

ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ
Ағынды су деп бұрын өндірісте, тұрмыста немесе ауыл
шаруашылығында пайдаланылған, сондай-ақ қандай да бір лас
аймақ, оның ішінде елді мекен (өнеркәсіптік,
ауылшаруашылықтық, коммуналдық-тұрмыстық, нөсер, тағы
баска ағындылар) арқылы өткен су. Ағынды су гетерогенді
күрделі жүйе болып саналады, оның құрамында болатын
органикалық және минералды қоспалар ерімейтін, коллоидты
және еритін түрде кездеседі.
ҚҰРАМЫ МЕН ПАЙДА БОЛҒАН ТҮРІНЕ
БАЙЛАНЫСТЫ АҒЫНДЫ СУЛАР ҮШ НЕГІЗГІ
КАТЕГОРИЯҒА БӨЛІНЕДІ:
ШАРУАШЫЛЫҚ-ТҰРМЫСТЫҚ
ЗӘР-НӘЖІСТІК (ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ҚОҚЫСТАРМЕН ЛА
1.Ағынды суларды тазалау
әдістері.
Табиғатты, қоршаған ортаны ластанудан қорғау мен табиғи ресурс
ретінде тиімді пайдалану мақсатында қайтарылып қолдану үшін ағынды
су құрамындағы ластағыш заттардың түрі мен мөлшеріне қарай әртүрлі
әдіспен тазаланылады.
ӨНЕРКӘСІП АҚАБА СУЛАРЫН ТАЗАЛАЙТЫН
ӘДІСТЕРДІҢ ТОПТАСТЫРЫЛУЫ.
2. МЕХАНИКАЛЫҚ
ТАЗАЛАУ ӘДІСІ

Механикалық әдісте ағынды судағы ірі және ұсақ түйірлі
тез тұнатын бөлшектерді өздігімен тұндырып немесе
оларды және қалқып шығатын заттектерді тұндырғыш
сүзгіш, құмұстағыш арқылы өткізіп, немесе әртүрлі
конструкциялық техника құралдарын
(торларды,електерді, гидроциклондарды, т. б.) қолданып,
ал беттік ластағыштарды - мұнайұстағыш, май мен смола
аулағыш жабдықтар мен материалдарды пайдалану
арқылы жояды.
ТҰНДЫРҒЫШТАР
Ағынды судың улылығын азайтуға кеңінен
тұндырғыштар немесе тұндырғыш шұңқырлар (алап
немесе құйғын) пайдаланылады. Тұндырғыш
ғимараттарында ағынды сулардан түпке тұнатын не
қалқыма салынды және майлы заттектер
гравитациялық жіктеу негізінде бөлінеді.

Бірінші реттік
тұндырғыштар ағынды
суларды биологиялық
тазарту ғимараттарына
дейін, екінші реттіктері
одан кейін орнатылады.
Вертикалдық және
диагоналдық тұндырғыштар
тәулікте өнімділігі 10-15 мың
текше метрге дейінгі, ал
горизонталдық 10-15 мың
текше метр, радиалдық
тұндырғыштар тәуліктік
өнімділігі 20 мың текше
метрден астам тазарту
станцияларында қолданылады.
Ағынды суды
механикалық тазалау
сұлбасы
3.АҒЫНДЫ СУДЫ
ХИМИЯЛЫҚ ТАЗАЛАУ ӘДІСІ
Химиялық әдісте ластағыштардың физикалық-
химиялык қасиеттерін ескере отырып, оларды химиялық
агентгерді қолдану арқылы жояды. Химиялық тазалауда
қолданылатын негізгі әдістерге: нейтралдау,
тотықтыру және тотықсыздандыру жолдары жатады.
ӨНЕРКӘСІПТЕ АҒЫНДЫ
СУДЫ ХИМИЯЛЫҚ ТАЗАЛАУ
НЕЙТРАЛДАУ ПРОЦЕСІ
Нейтралдау процесін кұрамында қышқылы немесе
сілтісі бар ақаба суының рН мағынасын 6,5 - 8,5
аралыққа келтіру мақсатында қолданады. Нейтралдау
үшін қышқылды ақаба суымен сілтілі ақаба суын
араластыруға, реагенттер қосуға, ақаба суын
нейтралдау қасиеті бар сүзгіш материалдар арқылы
жіберуге болады. Сүзгіш материал ретінде әк, мрамор
және доломит қолданылады.
ТОТЫҚТЫРУ ЖӘНЕ
ТОТЫҚСЫЗДАНДЫРУ
ЖОЛДАРЫ
Тотықтандыру процесі ағынды суындағы улы
қоспаларды (цианидтерді, мышьяктің еритін
қосылыстарын және т. б.) басқа жолмен шығару
қолайсыз немесе мүмкін емес болғанда ғана
қолданылады. Ағынды суды тазалау үшін
тотықтырғыш ретінде газ тәрізді немесе сұйылтылған
хлор, ауа оттегі, озон, гипохлорит, сутек тотығы, калий
перманганаты және басқа реагенттер пайдаланылады.
ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ
ӘДІСТЕР
Ағынды судағы ластағыштардан құтылу үшін іс жүзіңде
пайдаланылатын физикалық-химиялық әдістерге - каогуляция,
флотация, электролиттік ірілендіру, су буымен айдау, сорбция,
экстракция, гиперфильтрация, эвапорация, десорбция,
дезодорация, дегазация, электрохимиялық тәсілдер
(электролиз, электро-каогуляция, электрофлотация,
электродиализ), ультрадыбыспен суды өндеу, т. б. жатады. Бұл
әдістер қатарымен жүретін физикалық және химиялық
процестерге негізделген.
4. БИОЛОГИЯЛЫҚ
ТАЗАЛАУ ӘДІСІ
Биологиялық жолмен ақаба суын тазалау үшін
ластағыштарды ыдырататын, өздерінің
қорректенуіне, өсуіне және көбеюіне
пайдаланатын микроорганизмдер немесе оларды
өз бойына сіңіретін өсімдіктер (биосүзбелер
ретінде қалың өскен қамыс, қоға, т. б.)
қолданылады. Биологиялық тазалауға
қатысатын организмдерге әр түрлі бактериялар,
балдырлар, саңырауқұлақтар, ең төмен сатыдағы
жәндіктер, құрттар және басқалар жатады.
АҒЫНДЫ СУДЫ ТАЗАЛАУ
ҮРДІСІ
Биологиялық тазалау
сұлбасы
БИОЛОГИЯЛЫҚ ӘДІС
МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ҚАТЫСУЫМЕН
ЕКІ ПРОЦЕС ЖҮРЕДІ:
АЭРОБТЫ ЖӘНЕ
АНАЭРОБТЫ ҮРДІСТЕР
Аэробты процестерге активті лайда немесе биопленкада
өсетін микроорганизмдер суда еріген оттекті
пайдаланады. Олардың тіршілігіне оттектің тұрақты
құйылуы мен 20 -30 °С шамасындағы температура қажет.
Анаэробты тазалау процесі оттектің кіруінсіз өтеді, бұл
жерде жүретін негізгі процесс - лайдың ащуы. Осы
әдістер ақаба суларда көп мөлшерде органикалық
заттектер болғанда және тұнбаларды залалсыздандыруға
қолданылады.
Ағынды судың биологиялық тазалануын табиғи жағдайда
(суландырылатын жерде, биологиялық тоғандарда) және әртүрлі
конструкциялық жасанды құрылыстарда - биосүзгіштерде,
аэротенкалар мен окситенкаларда жүргізуге болады.
БИОЛОГИЯЛЫҚ ТАЗАЛАУ
ЖҮЙЕСІНІҢ ЖҰМЫС ІСТЕУ
СҰЛБАСЫ
5. АҒЫНДЫ СУДЫ АЛДЫН
АЛА ЗАЛАЛСЫЗДАНДЫРУ
Ағынды суды биологиялық әдіспен тазалағанда ауру тудыратын бактериялардың 91 - 98%-ті ғана жойылады, с
ондықтан тазаланған ағынды
суларды су қоймаларына жіберудің алдында залалсыздандыру қажет.
Ағынды суды заласыздандыру үшін кеңінен қолданылатын әдістің бірі газ тәріздес хлормен немесе хлорлы әк
ертіндісімен хлорлау.
Бұл процесте екі сатылы реакция жүреді:
СІ2 + Н2О = НСІ + НОСІ
НОСI = НСІ+О
Реакция нәтижесінде бос атом күйінде түзілген оттек бактерия клеткаларының протоплазмасына кіретін зат
тектерді тотықтырады, соның
саладарынан бактериялар жойылады. Дизентерияның, обаның және іш сүзегінің бациллалары хлордың әсері
не өте сезімтал келеді.
Ағынды суларды хлорлы әкпен дизенфекциялағавда жүретін реакциялар газ тәріздес хлормен дизенфекцияла
ғандағы процестей.
2Ca(CIO)2 + 2H2O = Ca(OH)2 + 2НОСІ + СаСІ2
Хлорлау әдісін қолданғанда бактериялардың өніп-өсуінен басқа органикалық заттектердің қышқылдануы да
токтатылады, каогуляция процесі жеделтетіледі және иіс азаяды.
АҒЫНДЫ СУДЫ
ЗАЛАЛСЫЗДАНДЫРУ
СҰЛБАСЫ
ҚОРЫТЫНДЫ
Ағын суларды тазалау – ағын суларды зиянды
заттардан тазалау және жойып өңдейді.
Ластану тазартылған ағын суларды күрделі
өндіріске жіберіледі. Онда басқа өндіріс
сияқты шикізат (ағын су) және дайын өнім
(тазартылған су) бар. Ағын суларды тазалау
әдістерін механикалық, химиялық, физико-
химиялық және биологиялық деп бөледі.
Олардың барлығы бірдей қолданылса онда ағын
суларды тазалау және залалсыздандыру
комбинирленген деп аталады. Осы немесе
басқа әдістерді қолдану нақты жағдайда
ластану сипатымен және қоспалардың
зияндылығының дәрежесімен анықталады.
ПАЙДАЛАНҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР
1. Молдабаева Ж.К. Экологиялық
биотехнология: Биотехнология
мамандығы үшін.- Семей,2008.-23 б
2. Әлмағамбетов Қ.Х. Биотехнология
негіздері.-Астана, 2007.-208 бет.
3. Жұбанова А.А., Абдиева Ж., Шөпшібаева
Қ. К. Биотехнология негіздері.-Алматы:
Қазақ университеті, 2006.-256 б.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ

Ұқсас жұмыстар

Механикалық жолмен тазарту әдісі

Ағынды суларды тазарту әдістері

Ерекше өзендер

МЕХАНИКАЛЫҚ ӘДІС

БИОЛОГИЯЛЫҚ ТАЗАРТУ СТАНЦИЯСЫ

АҒЫНДЫ СУЛАРДЫ АЛДЫН АЛА ТАЗАРТУ

Энергетикалық кәсіпорындардың ағын сулары

Әдістің мәні

Микроорганизмдер колония санын анықтау

Теориялық зерттеудің негізі - отандық және шетелдік ғалымдардың теориялық және эксперименттік жұмыстарын талдау және синтездеу

Пәндер