БЫЛҒАРЫ ЖӘНЕ ҮЛБІРДІҢ НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІНІҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ЖІКТЕЛУІ




Презентация қосу
БЫЛҒАРЫ ЖӘНЕ
ҮЛБІРДІҢ НЕГІЗГІ
ТҮРЛЕРІНІҢ ҚЫСҚАША
СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ
ЖІКТЕЛУІ
БЫЛҒАРЫ МЕН ҮЛБІРДІ ӨҢДЕУДІҢ
ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ҮРДІСТЕРІ

ФИЗИКА-
ХИМИЯЛЫҚ

ХИМИЯЛЫҚ

МЕХАНИКАЛЫҚ
БЫЛҒАРЫ ЖӘНЕ ҮЛБІР
ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Былғары және үлбір технологиясы -
белгілі бір тұтынушылық қасиетке ие және
материалдық және еңбектік шығындары аз
жартылай фабрикат алғанға дейінгі теріні
өңдеудегі жүретін химиялық, физика-
химиялық және механикалық үрдістерді
жүзеге асыру әдістері мен міндеттері туралы
ғылым.
БЫЛҒАРЫ МЕН ҮЛБІРДІҢ ҚАСИЕТІ
ШИКІЗАТТЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ТАБИҒАТЫНА
БАЙЛАНЫСТЫ, СОНЫМЕН БІРГЕ ШИКІЗАТ
ПЕН ЖАРТЫЛАЙ ФАБРИКАТҚА ӘСЕР
ЕТЕТІН ХИМИЯЛЫҚ, ФИЗИКА-ХИМИЯЛЫҚ
ЖӘНЕ МЕХАНИКАЛЫҚ ҮРДІСТЕРДІҢ
ЖИЫНТЫҒЫНА ДА ТӘУЕЛДІ БОЛАДЫ.
ХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКА-ХИМИЯЛЫҚ
ҮРДІСТЕР АЛЫНҒАН ШИКІЗАТТЫҢ ІШКІ
ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ҚҰРАМЫНЫҢ
ӨЗГЕРУІМЕН СИПАТТАЛАДЫ. БЫЛҒАРЫ
МЕН ҮЛБІРДІ ӨҢДЕУДІҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ
ҮРДІСТЕРІ ХИМИЯ, ФИЗИКА, МЕХАНИКА
ЖӘНЕ Т.Б. ҒЫЛЫМДАРДЫҢ НЕГІЗГІ
ЕРЕЖЕЛЕРІН ТӘЖІРИБЕ ЖҮЗІНДЕ
ҚОЛДАНУДЫ ҚАРАСТЫРАДЫ.
БЫЛҒАРЫ - ТЕРІ ШИКІЗАТЫН
ӨҢДЕУ ӨНІМІ БОЛЫП
ТАБЫЛАДЫ. ОНЫҢ КЛАСТАРЫ:

Аяқ-киімге Ер-тұрмандық
арналған былғарылар
былғары
БЫЛҒАРЫ
Киімдік-
Техникалық галантереялық
былғары былғарылар
ЕР-ТҰРМАНДЫҚ БЫЛҒАРЫЛАР
Ер-тұрмандық былғарылар өте берік,
ылғалдану мен кебудің әсеріне, күннің көзіне және
төменгі температураға төзімді, сыртқы үйкеліске
шыдамды болуы керек. Мысалы, келесідей
бұйымдар: айыл, делбе, желдік, жүген, қамшы,
қанжыға, құйысқан, өмілдірік, өре, тұсау, шідер,
шілия.
Ер-тұрмандық былғарылар барлық ауданы мен
қалыңдығы бойынша толықтай иленген, біркелкі
майланған және жақсылап жуылған болуы тиіс.
Егер былғары боялған болса, ешқандай дақсыз және
аппретурасыз біркелкі түсті, тығыз және ылғалды
үйкеліске шыдамды болуы керек.
ТЕХНИКАЛЫҚ БЫЛҒАРЫ
Техникалық былғары өңдеуде негізінен, ірі қара
малдың ауыр терілері пайдаланылады; ал кейбір
түрлері ұсақ шикізаттан (бұзау терісі) алынады.
Техникалық былғары жонарқа терісінен өндіріледі.
Техникалық былғарының қалыңдығы оның
міндетіне байланысты әртүрлі болады. Жетекті
қайыс белдік, манжет және басқа да техникалық
бұйымдарға арналған техникалық былғары
маңызды былғары түрлерінің бірі болып саналады,
сондықтан оның сапасы жоғары, су сіңіргіштігі
төмен, жыртылуға қарсылығы үлкен болу керек.
Техникалық былғары тығыз, бірақ қатты емес,
иілгіш, жыртылмай қалпын сақтай отырып жеңіл
штампылануы қажет; ол толықтай иленген,
қыртыстар мен бүкпелер болмауы керек.
ТАҒАЙЫНДАЛУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ
ӘР ТҮРЛІ БОЛЫП ӨҢДЕЛЕДІ:

ЖЕТЕКТІК ҚАЙЫС БЕЛДІК

МАШИНА БӨЛШЕКТЕРІ

ӘРТҮРЛІ ТЕХНИКАЛЫҚ
БҰЙЫМДАРҒА АРНАЛҒАН
КИІМДІК-ГАЛАНТЕРЕЯЛЫҚ
БЫЛҒАРЫЛАР
Киімдік-галантереялық балғарылар екі топқа
бөлінеді: киімдік былғары және галантереялық
былғары.
Киімдік былғары хромдық иленген қой
терілерінен өңделеді. Киімдік былғарының
қалыңдығы 0,6÷1,2 мм. Ауданының өлшемі 60дм2
төмен емес, қара және қоғыр түстерге боялады.
Бояуы барлық ауданы бойынша біркелкі, дақсыз,
180° дейінгі температурада үтіктегенде тұрақты
болуы керек. Ұстаған кезде толық және жұмсақ,
толық иленген, қалыпты майланған, майлы
дақтарсыз, барлық ауданы бойынша жақсылап
тегістелген болуы керек, қыртыстары мен бүкпелері
болмауы қажет.
Былғары бахтармасы (терінің ет жағы) жақсы
АЯҚ КИІМ БЫЛҒАРЫСЫ
АЯҚ КИІМ - аяққа киетін киімнің жалпы
атауы. Аяқ киім түрлері олардың жасалған
материалына, тұтынушысының жасы мен
жынысына, әлеуметтік жағдайына байланысты
жасалады. Аяқ киімнің қыстық, жаздық, еркектер
мен әйелдерге, балаларға, жұмысқа, салтанатты
шараларға, қарттарға, жастарға арналған түрлері
болады.
Дәстүрлі ортада аяқ киім тігумен тері, қайыс
өңдеумен айналысқан маманданған адамдар
айналысқан. Олардың атадан балаға беріліп
отыратын өзіндік технологиясы, яғни тәсілдер
жүйесі болды.
АЯҚ-КИІМГЕ АРНАЛҒАН
БЫЛҒАРЫ

аяқ киімнің аяқ киімнің
төменгі жоғарғы
бөлігіне бөлігіне
арналған арналған
былғары былғары
БЕКІТУ ӘДІСТЕРІ
БОЙЫНША

Рангты
және
тігісті Бұрандала
у– шегелеу
БҰРАНДАЛАУ – ШЕГЕЛЕУ әдісімен бекітілген аяқ-киімнің
төменгі бөлігіне арналған былғары. Мұндай былғары ауыр
аяқ киімдер үшін қолданылады, ұлтан мен ұлтарақ және
жоғарғы былғары металл бұрандалар немесе ағаш шегелер
көмегімен бекітіледі.

ЖІППЕН ТІГІЛІП бекітілген аяқ киімнің төменгі бөлігіне
арналған былғары. Мұндай былғары жеңіл аяқ киімдер
үшін қолданылады, ұлтан ұлтараққа және аяқ киімнің
жоғарғы бөлігіне жіппен тігілу арқылы бекітіледі.

РАНТТЫ ЖӘНЕ ТІГІСТІ бекітілген былғарылар бар.
Біріншісі жеңіл, әдемі және қымбат түрлі аяқ киімдер
дайындауда қолданылады, екіншісі де жеңіл аяқ киімдер
дайындауға арналған, алайда олар неғұрлым арзан, құрғақ
жағдайда киюге арналған маусымдық (жаздық) немесе үйде
киетін болады.
ҚАЛЫҢДЫҒЫ БОЙЫНША АЯҚ КИІМНІҢ ТӨМЕНГІ
БӨЛІГІНЕ АРНАЛҒАН БЫЛҒАРЫ КАТЕГОРИЯЛАРЫ

1 • 1 5,0 артық
2 • 2 4,5- 5,0
3 • 3 4,0 - 4,5
4 • 4 3,5 -4, 0
5 • 5 3,0 - 3,5
6 • 6 2,5 - 3,0
АЯҚ КИІМНІҢ ЖОҒАРҒЫ
БӨЛІГІНЕ АРНАЛҒАН БЫЛҒАРЫ

• ауыр аяқ
киімдердің
Юфть жоғары
жағына
арналған
Хромды • жеңіл аяқ
қ киімдердің
былғар жоғары
жағына
ы арналған
АЯҚ КИІМДІК ЮФТЬ. Жоғарыда көрсетілген
былғарылардың әрбіреуі шикізат түрлеріне
байланысты бөлінеді, мысалы, сиыр терісінен
өңделген юфть, жылқы терісінен өңделген юфть
немесе шошқа терісінен өңделген юфть. Юфть ауыр
аяқ киімнің жоғары бөлігіне арналған бөлшектерді
және сандалды (жазғы аяқ киім) дайындауға
арналған.
ХРОМДЫҚ БЫЛҒАРЫ. Жеңіл аяқ киімнің
жоғарғы бөлігіне арналған хромдық былғары ұсақ
малдардың терілерінен өңделеді, илеу үшін негізі хром
тұздарын қолданады. Шикізат түрлеріне байланысты
аяқ киімнің жоғарғы бөлігіне арналған хромдық
былғары хромдық бұзау терісі (ауданы 40-90 дм 2 сүт
емізетін бұзау терісі, салмағы есепке алынбайды), бұзау
терісі (ауданы 60-150 дм, салмағы 10 кг дейін),
АЯҚ КИІМНІҢ ЖОҒАРЫ БӨЛІГІНЕ
АРНАЛҒАН АСТАРЛЫҚ БЫЛҒАРЫ
Аяқ киімнің жоғары бөлігіне арналған
астарлық былғары - әртүрлі малдардың
ұсақ терісінен өңделеді, хромдық, өсімдіктік
немесе аралас илеу арқылы бүтін тері түрінде
шығарылады. Олар боялмаған (табиғи)
немесе анилинді бояғыштармен боялған
болуы мүмкін, кейде нитроцеллюлозалы
жабынды бояғыштармен де боялады. Казеинді
жабынды бояғыштарды пайдалануға рұқсат
етілмейді, себебі онымен боялған былғары
киімді былғайды.
АСТАРЛЫҚ
БЫЛҒАРЫЛАР

Орташ
а
Жұқа Қалың

Қалыңдығы
на қарай
АСТАРЛЫҚ
БЫЛҒАРЫЛАР

СҰРЫП

1 3

БЫЛҒАРЫ ӨНДІРІСІНІҢ СЫЗБАНҰСҚАСЫ
Өндірістік партияға шикізаттарды таңдау

Жібіту
Жүннен арылту
Шелдеу

Бөлу
Жұмсарту

Пикелдеу
Өсімдіктермен илеу Хромдық илеу Аралас илеу

Бояу және майлау (хромдық иленген былғары және юфтьке)
Кептіру және әрлеу
НЕГІЗГІ ОПЕРАЦИЯЛАР ТОБЫ :

Жарғақты
дайындау
(жібіту- Кептіру
Илеу
күлдеу және әрлеу
операциялар
ы)
Назарларыңы
зға рахмет!
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласынын Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті

БЫЛҒАРЫ ЖӘНЕ ҮЛБІРДІҢ
НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІНІҢ ҚЫСҚАША
СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ЖІКТЕЛУІ

Орындаған: Дикенова Д.Б
Тобы:ТК-421
Тексерген:Бауыржанова.А.З

Семей қаласы
2015 жыл

Ұқсас жұмыстар
Бизнес жоспар. MISTRESS компаниясы
Былғары және тері өндірісінің шикізаты
Былғары және үлбір шикізаттарын консервілеу әдістері. Ылғалды тұздау
ЖАСАНДЫ БЫЛҒАРЫ МЕН ЕЛТІРІ
Қазақтың ұлттық киімдері
Жүн мен қылшықты өңдеу
Үлбір өндірісі
Модельдің жіктелуі
Химиялық технология ғылымы
Жеміс жидек дақылдарының зиянкестері мен аурулары
Пәндер