Тауық тарысы (Echinochloa crusgalli): морфологиясы, биологиясы, таралуы және күресу шаралары

Табырыбы:

Тауық тарысы

Орындаған: Болатова Ә. О.

Тексерген: Сагандыков С. Н.

Группа: АГ - 213

Жоспар:

1. Тауық тарысы туралы түсінік.

2. Тауық тарысының морфологиялық құрылысы.

3. Тауық тарысының биологиясы және дамуы.

4. Тауық тарысының таралуы.

5. Күресу шаралары.

Тауық тарысы

Біржылдық астықтұқымдас арамшөп. Тамыр жүйесі жақсы дамыған, биіктігі 1, 0 - 1, 5 метр, көп бұтақтайтын арамшөп.

Echinochloa crusgalli

Типі: Афтотрофты

Тип тармағы: Біржылдық

Биологиялық тобы: Улы

Ботоникалық классы: Біржылдық астықтұқымдас

Тек қана тұқымы арқылы тарайды. Тауық тарысының бір түбінің өзі 13 мыңдай, пісе келе шашылып топырақты ластайтын тұқым береді. Жерге шашылған тұқымдар күзде өнбейді, ал қыстап шыққаннан кейін, көктемде салыстырмалы түрде жоғары температурада, топырақтың 12 сантиметрге дейінгі тереңдігінен көктеп шығады.

Морфологиялық құрылысы: сабығының биіктігі 30-100см, сабағы тік және жатаған түптер арқылы тарамдалған. Жапырақтары қою жасыл түсті кеңалақанды немесе ланцетті болып келеді. Жапырақтарының жиектері үшкірленген және өткір. Тамыры түйін тәріздес.

Дамуы: Көктеуі сәуір айында басталса, ал гүлдеуі маусым-қыркүйек айларында жүреді. Тұқымының толықсу кезеңі тамыз айында. Одан да тереңірек топыраққа ендірілген тұқымдар көктеп шықпайды, бірақ өгіштігін 8-10 жылға дейін сақтап тұрады.

Биологиялық маңыздылығы: Тұқымның максимальді саны 60 000 дәнді құрайды. Тұқымды себу тереңдігі 12-14см. Тұқымның топырақта сақталуы 13 жыл.

Экологиялық жағдайы: оңтайлы температурасы +26°С; +28°С, максимальді температурасы +50°С; +52°С. Ылғалды, құмды және құнарлы затттарға бай топырақтарда жақсы дамиды.

Таралуы: біздің республикамыздың барлық аймақтарында таралған. Астық тұқымдастарын, жүгері, күріш, қызылша, көкеніс дақылдарын, бақша және жүзім бақтарының топырақтары өңделмеген жағдайда өте кең таралады. Ресейдің көп жерінде кең тарлған. Ал Артикада көп кездеспейді. Ресейде егістікте, бақшада, жолдардың жиегінде және де ылғалды жерлерде тарған.

Зиян келтіретін дақылдары:

Картоп

Дәнді дақылдар

Рапс

Бұршақ тұқымдастар

Мал азықтық, эфирмайлы

Күнбағыс

Көкеніс дақылдары

Күресу шаралары

Агротехникалық

Химиялық

Әдетте топырақты қопсыту үшін ерте көктемде жүргізілетін тырмалау, «зиг-заг» 3БТС-1, 0 құралымен тырмалау жұмыстары жаңадан өсіп келе жатқан арамшөптерді құртуға және олардың онан әрі көбейуіне жол бермеуіне мүмкіндік береді. Арам шөбі көп жерлерде жүзгізілетін зябьті тырмалау жұмыстарын арам шөптердің тамырын құрту және оларды айдалған жерден шетке шығарып тастау жұмыстармен ұштастыра жүргізген дұрыс болады.

Арамшөптерге қарсы күресті егістіктен тыс жерлерді де, бос жерлерде, жол жағасының арық атыз жағасының арам шөптерін жою арқылы, да жүргізу керек. Тауық тарысының тұқымдары желмен, сумен және құстармен егістік жерге таралып сонда көбейеді. Сондықтан оларды айдап тастан немесе «Ураган-Форте» гебецидімен 4, 0-5, 0 л/га мөлшерінде арамшөптердің жаппай өніп-өсу кезеңінде дәрілеу керек.