1.Эксперттік жүйенің сипаттамасы. 2 Білімді көрсету. 3 Жанұялық қатынастарды көрсетудің семантикасы және синтаксисі

Презентация қосу

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

1.Эксперттік жүйенің сипаттамасы.
2 Білімді көрсету.
3 Жанұялық қатынастарды көрсетудің
семантикасы және синтаксисі.

Орындаған: Әкімжанов Б.Б.

Семей. 2015
1.Эксперттік жүүйені
1.Эксперттік ж йеніңң сипаттамасы.
сипаттамасы.

Алғ
Ал ашқ
ғаш қыы эксперттік
эксперттік жүүйелерді
ж йелердің
ң бірі
бірі Станфорд
Станфорд
университетінде құ
университетінде рылғ
құрыл ған, спектралдық
ан, спектралды қ анализ
анализ негізінде
негізінде
химиялық
химиялы қ қ оспалардың
қоспаларды ң формулаларын туындатуғ
формулаларын туындату арналғ
ғаа арнал ған
ан
DENDRAL
DENDRAL болды.
болды.
Қ
Қазіргі уақ
азіргі уа қытта
ытта эксперттік
эксперттік ж жүүйелер
йелер құ
құру жә
ру ж әне
не жжүүзеге
зеге асыру
асыру
ө
өзз алдына
алдына сала
сала болып
болып отыр.
отыр. Интеллектуалды
Интеллектуалды ж жүүйелер
йелер олол
мә
м әліметтер
ліметтер мен білімнің
мен білімні ң негізінде мақ
негізінде ма қсатты
сатты талдай
талдай алатын,
алатын,
ә
әрекет
рекет жайлы
жайлы шешім
шешім шышығ ғара
ара алатын,
алатын, мамақ сатқ
қсат қаа қ
қол жеткізу үүшін
ол жеткізу шін
тиімді ә
тиімді әдістер
дістер таба
таба алатын,
алатын, адам
адам немесе
немесе автономмен
автономмен біріге жұұмыс
біріге ж мыс
атқ
ат аратын аақ
қаратын параттық
қпаратты процессордың
қ процессорды техникалық
ң техникалы қ құқұралдар
ралдар мен
мен
бағ
ба дарламалық
ғдарламалы қққамтамасыз
амтамасыз ету жиынтығ
ету жиынты ғымен
ымен бірігуі.
бірігуі.
Адам ққызметіні
Адам ызметініңң әәрр ттүүрлі
рлі салаларында
салаларында на наққты
ты алгоритмі
алгоритмі немесе
немесе
әәдісі жоққ міндеттер
дісі жо міндеттер жиіжиі кездеседі.
кездеседі. ОлОл міндеттерді
міндеттерді тек тек ққана
ана сол
сол
ккәәсіппен
сіппен ш шұғ
ұғылданатын
ылданатын білімдібілімді мамандар
мамандар шеше шеше алады.
алады. Ол Ол
аппаратураны
аппаратураны диагностикалау,
диагностикалау, ж жұұмыс
мыс аптасын
аптасын жоспарлау,
жоспарлау,
операцияны
операцияны болжау,
болжау, аппаратурада
аппаратурада ж жұұмыс жасап үүйрену
мыс жасап йрену ж жәәне
не т.б.
т.б.
жжұұмыс
мыс ттүүрлері.
рлері. Негізінен
Негізінен м мұұндай
ндай міндеттер болжау, ооққыту,
міндеттер болжау, ыту,
модельдеу
модельдеу сия сияққты салалармен ққоса
ты салалармен оса медицина,
медицина, за заңң,, ғғылым
ылым менмен
техниканың
техниканы алуан ттүүрлі
ң алуан рлі салалары,
салалары, экономика, экология, әәскери
экономика, экология, скери іс іс
жжәәне
не т.б.
т.б. кездеседі.
кездеседі. Осындай
Осындай міндеттерді
міндеттерді шешушешу үүшін шін арнайы
арнайы
бағғдарламалар
ба дарламалар кешені
кешені –– эксперттік
эксперттік ж жүүйелер
йелер (ЭЖ)
(ЭЖ) бар.
бар. Олар
Олар нанаққты
ты
емес ққойылымы
емес ойылымы бар бар міндеттерді
міндеттерді арнайы
арнайы білім
білім базасына
базасына (ББ) жолығғаа
(ББ) жолы
отырып шешеді, яяғғни
отырып шешеді, ни олол базада
базада пайда болғған
пайда бол ан проблеманы
проблеманы шешуге
шешуге
арналғған
арнал мәәліметтер
ан м ліметтер бар.
бар.
Эксперттік
Эксперттік жжүүйе
йе берілген шешімдердің
берілген шешімдерді арасынан еең
ң арасынан ң үүздігін таң
здігін та ңдай
дай
отыра, жоғғары
отыра, жо ары сапалы
сапалы мамандар тобының
мамандар тобыны ң ттәәжірибесіне
жірибесіне ссүүйену
йену арарққылы
ылы
өөзіні
зініңң тиімділігін
тиімділігін арттырады.
арттырады. Оларды стратегия құ
Оларды стратегия құрылымы
рылымы кезінде
кезінде
бағғалай
ба отыра, үүлкен
алай отыра, лкен ккөөлемдегі жаң
лемдегі жа факторлардың
ңаа факторларды ң әәсерін
серін талдайды,
талдайды,
алдын
алдын ала
ала болжау
болжау ммүүмкіндіктерін
мкіндіктерін ққалыптастырады.
алыптастырады.
Аппараттыққ жабды
Аппаратты жабдыққтар
тар

ЭЖ-нің идеологиясын келесі формула арқылы өрнектеуге
болады:
білім+қорытынды=жүйе.
ЭЖ-да білім базасы және шығару механизмі блоктары
өзара әрекеттеседі. Соңғы жылдарда ЖИ-тің инструменталды
құрылғыларының жаңа кластары пайда болды. Жаңа
құрылғыларды технологиялық тізбек ретінде қарастыруға
болады.
Түрлі пәндік
аймақ үшін
білімді
көрсетудің
ондаған
моделі бар

Формальды
Продукциондық
Продукциондық логикалық
модель

Семантикалық
желі Фреймдер
Фрейм
Фрейм ұғымын М.Минский 1970 ж. Кеңістіктік
сценаны қабылдау ұшін білім құрылымы ретінде ұсынды.
Фрейм болып абстрактылы образ немесе жағдай
түсініледі.
Фрейм моделі тұрады:
- фрейм-құрылым
-фрейм-роль
-фрейм-сценарий
-фрейм-жағдай
Заманауи ЭЖ – білім базасын қалыптастыратын,
міндеттерді шешу кезінде жинақталған білім базасының
көмегімен адам-маманның әрекетін модельдейтін
мамандандырылған компьютерлік бағдарлама.
ЭЖ-ні ойлап табу және пайдалану ақпараттық
технологиялардың дамуының концептуалды кезеңі болып
табылады. Проблеманы шешудің интеллектуалдық негізіне
белгілі бір іс-әрекет саласындағы тәжірибелі сарапшы-
мамандардың білімдерін жаңғырту алынады.
Білімді көрсетудің логикалық моделі

Логикалық модель формальды жүйені-қандай да
бір логикалық есептеуді көрсетеді. Мұнда барлық
білім формула немесе ереже түрінде сипатталады.
Логикалық типті білімді көрсету тілдері
интеллектуальды жүйенің дамуының бастапқы
стадиясында қолданылады,одан кейін басқа типті
тілдер пайда болды.
Семантикалық термині мағыналы дегенді білдіреді, ла
семантика – объектілер мен символдардың ара қатнасын
орнататын ғылым, яғни белгілердің мағынасын
анықтайтын ғылым.

Семантикалық торлардың жіктелуінің бірнеше түрлерін енгізуге болады.
Мысалы, қатынастар типінің саны бойынша:
-біртипті;
-көптипті.
Қатынастар типі бойынша:
бинарлы(қатынастар екі объектіні байланыстырады);
n-байланысты(қатынастар екіден көп объектіні байланыстырады)
Семантикалық торларда көбіне келесі қатынастар қолданылады:
«бөлік-тұтас»(«часть-целое»)( «класс-ішкі класс», «элемент-жиын» т.с.с.);
Функционалды қатынастар(әдетте, глаголдармен анықталады «производить»,
«алиять»);
сапалық( кем-менше, артық-больше, тең-равно...);
кеністіктік(алыс-далеко от, жақын-близко от, артында-за, астында-под, үстінде-
над...);
үақыттық(ерте-раньше, кешірек-позже, аралықта-в течение
Семантикалық желілер психологиядағы адам көп
уақыттық жадысының моделі ретінде пайда болған.
Мұндай желілерді кәдімгі тілдердегі әсерлесу жүйелерін
құрушылар қолданады. Семантикалық желі. Төбелері
объектілер болатын, ал доғалары төбелер арасындағы
қатынастарды сипаттайтын бағытталған графика.
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Эксперттік жүйе

Эксперттік жүйенің сипаттамасы. Білімді көрсету. Жанұялық қатынастарды көрсетудің семантикасы және синтаксисі

ЭЖ-нің шешетін типтік тапсырмалары

Алгоритмдік тілдің алфавиті, синтаксисі және семантикасы

Алгоритмдік тілдің және семантикасы

Эксперттік жүйелер

Алгоритм туралы ақпарат

лгоритмдік тілдің алфавиті, синтаксисі және семантикасы. Тілдің синтаксисін синтаксистік диаграмма және метатіл формуласы көмегімен сипаттау

Жобаларды құрудың бағдарламалық құралдары

Экперттік жүйе дегеніміз бұл әдістер мен ұйымдастыру жолдарының жиынтығы, күрделі міндеттерді шешуге арналған білімдердің сақталуы мен қолданылуы

Пәндер