Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу.Вакцина дайындау принциптері

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті

БӨЖ

Тақырыбы:1) Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу. Вакцина дайындау принциптері. Адьюванттар, иммуномодуляторлар

2) Құтырық, Аусыл, Шмалленберг, Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары

Орындаған:Балықпаева Л. Е.

Тексерген: Омарбеков Е. О.

Тобы: ВС-303

Семей 2015 ж.

Арнамалы(Спецификалық) дауалау дегеніміз - малды жұқпалы аурулардан вакцина немесе гипериммунды қан сарысуы арқылы сақтандыру. Ауырып жазылған малда және вакцина егілген соң вирусқа қарсы пайда болған иммунитет әр түрлі дамиды. Мұнда гуморальдық және клеткалық факторлар әр түрлі роль атқарады.

Иммунитеттің гуморальдық және клеткалық факторлары әр түрлі вакциналармен іске асырылады.

Вакциналар (Vaccines) - егілген адамдар мен жануарлар ағзасында белсенді иммунитет тудыруға арналған препараттар, яғни биологиялық препараттар болып табылып, ағзаға енгізгенде белгілі бір ауруға қарсы қорғаныстық иммунитетті индукциялайды. Әрбір вакцинаның негізгі әсерінің бастамасы иммуноген болады, яғни ауру қоздырушысының компоненттеріне ұқсас химиялық құрылымдарға ие болатын және иммунитет пайда болуына жауапты корпускулярлы немесе еріген субстанция.

Вакцинаға қойылатын талаптар:

Тірі вакциналар аттенуацияланған Аттенуацияланған вакциналарды қоздырғыштарды организмнен тыс жерде ұзақ уақыт дақылдандыру арқылы жасайды. Тірі вакциналардың артықшылығы - қоздырғыштардың тіндерге қарай миграциялауға, көбеюге каблеті болады және иммундық жауап күшееді. Жергелекті иммунитет тек қоздырғыштар көбейген тінде дамиды. Бур вакциналар аурудың субклиникалық түрін және эффективті қорғануды шакырады.

Өлі микроорганизмдерден жасалған арқылы жасайды. . Ол антигендік құрамынан патогендік касиетің алып тастап, микробты клетканы өмір сүру қаблетінен айыру. Осы вакцинаны дайындағанда микроорганизмдерді инактивацилайды. Вакцинаның әсерін күшейту үшін адъюванттарды қосады.

Рекомбинантты вакциналар технологиясы белокты молекуланы немесе оның фрагментің қадағалайтын гендерді алуға, оларды керекті векторға нгізуге және сәйкес клеткаларда эксперессиялуға мүмкіндік береді. Бұл вакциналардың реактогендігі төмен, ал қорғаныс әсері жоғары. Рекомбинантты вакциналарды бір микробтың генін вируленттігі аз екінші микробқа енгізу жолы арқылы алады. 1990 жылдардын басында В-гепатитінің вирусына қарсы рекомбинантты вакцина дайындалды. В-гепатиті вирусының беткей антигені бар вирусты болшектер осповакцинасының вирусында синтезделеді. Гендерді клондау әдісімен вакциналарды алу (рекомбинантты вакциналар) өте үлкен потенциалы бар.

Жасанды вакциналар Вакцина жасау үшін синтетикалық пептидтерді колдану. Вирустардың және бактериялардың эпитоптарына сәйкес келетін пептидтік фрагменттерді синтездейді. Иммуногендікті жоғарлату үшін пептидтерді Т-тәуелді антигендердің тасымалдаушысымен коньюгациялайды.

Вирустық вакцинаны дайындау

Вирустың вакциналық штамдары тіндер клеткалар дақылында немесе тауық эмбрионында жинақталынады. Вирусты дақылдандыру үшін ең алдымен тіндік клеткалар дақылы (біріншілік-трипсинизацияланған немесе ауыспалы) немесе тауық эмбрионы (7-9-11 тәуліктік) дайындалып алынады. Асептикалық жағдайда клетка дақылы немесе тауық эмбрионын вируспен жұқтырады. Вирус репродуцирленеді, клетка дақылында немесе тауық эмбрионында жинақталынады. Кейін оны бөліп алады, тазартады, стандарттайды, лиофилизация жасайды, ампулаға құйып бекітеді (тірі немесе инактивацияланған толық вирионды вакциналарда) . Тірі вакциналық штамдарды in vitro-да клеткадақылында пассаж жасап аттенуирлейді, әлсіретеді

Вирустарды әлсіретудің дәстүрлі әдістерінің бірі - in vitro-дажануар клеткаларында дақылдандыру. Алдымен патогенді вирусты адам организмінің жұқтырған клеткаларынан бөліп алады. Әрі қарай жануар текті клетка дақылында вирусты пассаж жасайды, аттенуация жасап, вирустың «жұқпалылығын» әлсірету.

Антигеннің қасиеттерін бейспецификалық әсер етумен үдететін заттар тобы бар.

Адъювант дегеніміз - иммунды жауаптың қарқындылығын жоғарлатуға, Т- және В-зерде жасушалардың қалыптасуына, қажетті түрдегі адаптивті иммунды жауаптың дамуына (протективті антиденелердің қажетті изотипі мен олардың қажетті мөлшерде түзілуін, тиімді Т-жасушалық жауапты шақыру) ықпал ететін заттар, олардың қоспасы және кешендер.

Иммуномодуояторлар - табиғи және синтетикалық заттар, Иммундық жүйені ынталандыратын қасиетке ие.

Иммуномодуляторладың иммундық жүйеге екі түрлі әсер тигізуі мүмкін -

белсендіру не супрессиялау. Ол әсері спецификалық, немесе бейспецификалық болып иммундық жүйенің жеке бөліктерін белсендіруге, не тежеуге бағытталады.

Құтыру вирусы

Лабораториялық диагностикасы

Гистологиялық әдіс аммонов мүйізінде және Гимза, Манн, Туревич әдісімен боялған сілекей бездерінде Бабеш-Негри денешіктерін анықтауға негізделген.

Иммунофлюоресценция әдісі қайтыс болған адамдар мен жануарлардың миынан және сілекей бездерінен вирусты антигендерді анықтауға негізделген. Бұл әдіс басқа әдістермен салыстырғанда сезімтал және тез.

Биологиялық әдіс құтырма вирусын мәйіттің миынан, сілекей безінен және сілекейінен бөліп алу арқылы