Ауыл шаруашылығында қолданылатын бактериялық тыңайтқыштар: Нитрагин, Азотобактерин және Фосфоробактерин

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Ауыл шаруашылығында қолданатын бактериалды препараттар

Жоспар

Ауыл шаруашылық дақылдарын өсіру

Нитрагин

Азобактерин

Фосфоробактерин

Ауыл шаруашылық дақылдарын өсіруге қажетті агротехникалық шаралардың бірі - бактериялы тыңайтқыштарды қолдану. Бұл тамыр айналасындағы топыракты микроорганизмдердің пайдалы топтарымен байытып, өсімдіктердің қоректенуін жақсартады. Сөйтіп дақылдар өнімділігін арттырады.

Осыған байланысты біздің елімізде ұзақ жылдар бойына зерттеулер жүргізілді. Соның нәтижесінде, микроорганизмдердің пайдалы топтары табылды, олар жеке бөлініп алынып ұқыіпты зерттелді. Нәтижесінде, олардан практикаға қажетті бактериялы тыңайтқыштар даярланды. Мұндай тыңайтқыштарға нитрагин, азотобактерин, фосфоробактерин, торфты - ізбесті қоспада өсірілген бактериялардан даярланған «АМБ» тыңайтқыштары және силикат бактерияларынан әзірленгеи препараттар жатады. Міне, осы тыңайтқыштарды жеке қарастырып, оларға сипаттма береміз.

Нитрагин

Нитрагинді қолданғанда астык өнімі гектарына 2-3-ге дейін, ал шөп 50-60-ге дейін артатыны анықталды. Сонымен қатар, бұршақ тұқымдастардың түріне байланысты күзде егістің әрбір гектарында шамамен 20-дан - 2000 /сг-ға дейін азот жиналады. Бұл осы дақылдардан кейін егілген өсімдіктердің өнімділігін арттырады.

Практикада жаңа жерлерге егілген бұршақ тұіқымдас өсімдіктер бірден өніп-өсіп, өнім бере алмайтыны байқалады. Бұл жерде оларға қажетті түйнек бактерияларының болмауынан деп түсіндіріледі. Сондықтан бұршақ тұқымдастар жаңадан егілетін аудандарда нитрагинді қолдану кажетті агротехникалық шаралардың бірінен саналады. Бұл қосымша өнімді 50%-ке дейін арттырады. Сонымен қатар, бұршақ тұқымдастар көп жылдан бері өсіріліп келе жатқан аудандарда да, тұқымға әлсін-әлін нитрагинді жұқтыру, қосымша өнімді 15-тен 20%-ке дейін арттырады.

Азотобактерин

Ауыл шаруашылығында мұны кеңінен қолдану мақсатымен Бүкіл одақтық ауыл шаруашылык микробиология институты азотабактерден тыңайтқыш жасап шығарды және оны азотобактерин деп атады. Жалпы азотобактеринді даярлау 1937 жылдан басталды. Қазіргі кезде оны бактериялы тыңайтқыштар даярлайтын заводтар әзірлеп, шаруашылықта кеңінен лайдаланып келеді. Азотобактеринді даярлаудың бірнеше тәсілдері бар. Әдетте лабораторияда және заводтарда агарлы азотобактерин даярланады.

Бұл үшін алдын ала қантты микроэлементтерді және борды суда ерітеді. Алынған ортаны қатты күйге айналдыру үшін, 1, 5-2%-тей агар қосады. Осындай коректік ортаны 0, 2-0, 5 литрлік сүт бөтелкелеріне құйып, залалсыздандырады да, сүйықты көлбей қатырады. Осы көлбей қатырылған ортанын бетіне азото-бактерді себеді. Бұдан кейін бөтелкелерді температурасы +25-27° жерде 4-6 күндей ұстайды.

Қоректік зат бетінде азотобактер қалың шырыш түрінде өседі, кейін ол қара қошқыл түске айналады. Осындай бөтелкедегі азотобактер клеткасының саны 40 миллиардқа жетеді. Мұндай препараттарды үш ай ішінде қолдану керек.

Фосфоробактерин.

Топырақтағы күрделі фосфороорганикалық қосылыстарды және минерал фосфаттарды өсімдіктерге онай сіңетін түрге айналдыруда микроорганизмдердің ролі зор. 1935 жылы Р. А. Мекина топырақтан осындай микроорганизмнің бір түрін тапты. Оны бациллус мегатериум фосфатикум деп атады. Бұл бактериядаң фосфоробактерин деп аталатын тыңайтқыш даярлана-ды. Бұл бактериялар тамыр айналасында тіршілік етіп, топырақ-тағы нуклеин қышқылының іқүрамындағы фосфордың 86%-тін өсімдіктерге оңай сіңетін күйге айналдырады. Фосфоробактерин заводта өндіріледі. Ол үшін алдымен сұйық қоректік орта даярлайды да, оны ферментер деп аталатын арнаулы .

Құрғақ фосфоробактерин аппаратқа құяды. Содан кейін алдын ала даярлап, яғни өсіріп қойған фосфор бактерияларын қоректік ортаға араластырады. Ферментерге 30-дан 48 сағатқа дейін үздіксіз басқа микробтардан таза ауа үрленеді. Осылай еткенде коректік сүйыктың әрбір милли-литрінде 1-ден 3 миллиардқа дейін бактерия клеткалары пайда болады. Ферментерлердегі ортадағы бактериялар көптөп спора түзе бастағанда өсіруді тоқтатады.

Ұқсас жұмыстар

Ауыл шаруашылығында қолданылатын бактериялық препараттар: түрлері мен тиімділігі

Ауыл шаруашылығында қолданылатын бактериалды биопрепараттар: түрлері, әсері және қолданылуы

Ауыл шаруашылығында қолданылатын бактериалды биопрепараттардың түрлері мен қолдану тиімділігі

Ауыл шаруашылығында қолданылатын бактериалды препараттардың түрлері мен пайдасы

Ауыл шаруашылығындағы бактериалды биопрепараттар: түрлері, қолданылуы және агрономиялық тиімділігі

Мал шаруашылығында қолданылатын биотехнологиялық әдістер және генетикалық ресурстарды сақтау

Ауыл шаруашылығында пестицидтерді пайдалану: классификациясы, ыдырау механизмдері және экологиялық тәуекелдері

Мал шаруашылығында қолданылатын биотехнологиялық әдістер: ген инженериясы, мембраналық және биофизикалық тәсілдер, көбею технологиялары мен биоқауіпсіздік

Қарқынды егіншілік және тыңайтқыштар: ауыл шаруашылық дақылдарының өнімін арттырудағы рөлі мен қолдану әдістері

Ауыл шаруашылығында ашытқылар мен саңырауқұлақтардың фитогормондарын қолдану және олардың топырақ құнарлылығына әсері

Пәндер