Жасушалар және тіндер патологиясы

Орындаған:Амиргалина Ж. К

Тексерген:Нуркенова М. К

Жоспар

І Кіріспе

ІІ Негізгі бөлім

2. 1Клеткалық зақымдану себептері

2. 2Субклеткалық құрылымның зақымдануы

2. 3Тканьдердегі патологиялық процестер.

ІІІ Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Мал организмінің сырқатқа шалдығуы клеткалардың қызметінің бұзылуымен байланысты. Егер де белгілі бір клеткалар патологиялық жағдайға ұшырайтын болса, онда ол басқа сау клеткаларға да әсерін тигізеді. Мысалға, миокард инфаркт кезінде клеткаларқызметі бұзылады да, нәтижесінде оттегі жетіспеуінен жүрек бұлшықеті клеткалары тіршілігін жояды. Сонымен, жүрек бұлшықетінің бір бөлігі жиырылуға қатыспағандықтан, организмнің қанмен қамтамасыз етілуі төмендейді, басқа клеткалардың (бүйрек, ми, бауыр) қызметі. Көбіне ең алғаш болып бауыр мен бүйрек клеткаларының бұзылуы жүреді, ал оның нәтижесінде ағзаның басқа мүшелері метаболизм өнімдерімен уланады. Клетканың біріншілік және екіншілік зақымдануы организмге теріс әсер етеді, сондықтан оны тезірек анықтап, алдын алу керек. Бірақ клеткалардың зақымдануының алдын алып немесе ем іздеу үшін ең бірінші клеткалардыңнеден және қалай зақымданатынын білу керек.

ІІ. Негізгі бөлім

Клетка құрылымы мен функциясын әр түрлі ауру тудыратын ықпалдар бұзады. Клеткалардың зақымдануы алуан түрлі себептерге байланысты . Мұндайда олардың өзара әрекеттесу процестері және органдардағы клетка аралық заттар өзгереді, органдар мен жүйелердің функциясы бұзылады-нәтижесінде ауру пайда болады. Клетка зақыданған кезде клетка дистрофиясы болады.

Субклеткалық құрылымның зақымдануы. Клетканың зақымдануының елеулі көрсеткіштерінің бірі :

Клетка құрылымы

Эндоплазматикалық ритикулмның бұзылуы. Ритикулумның негізгі функциясы клеткаға заттарды жинау және тарату. Зақымдау әртүрлі ауру тудыратын факторлардан болады. Мұндайда ритикулум ісінеді, ондағы мембрана пішіні, форасы өзгереді.

Митохондрияның бұзылуы. Митохондрия жануар және өсідік клеткаларының органоидтары. Митохондрияда клеткаларды энергиямен қамтамасыз ететін тотығу -тотықсыздану реакциясы өтеді. Митохондрияның зақымдануының елеулі белгісі ісінуі, содан кейін олардың дезинтеграциялануы. Мұндайда сыртқы қабығы түсіп, ішкі құрылымы ыдырайды

Лизосомның бұзылуы. Лизосомдар құрамында ферменттері бар клеткалық құрылым. Әр түрлі зақымдаушы агенттер, мәселен, эндотоксиндер, аноргаикалық бөлшектер лизосомдарға түсіп, оларды бүлдіреді. Лизосом ферменттері клетка цитоплазмасынан босап, оларды зақымдайды. Мұндай зақымдау клеткаларды өлтіру мүмкін

Рибосомның зақымдануы. Рибосомдар РНҚ дан және белоктардан тұратын клетка ішіндегі бөлшектер, олар белок биосинтезіне қатысады. Клетканы зақымдаушылардың көпшілігі рибосомның функциясы мен құрылымын бұзады.

Ядроның зақымдануы

Тканьдердегі патологиялық процестер.

Организмдегі патологиялық деп, әр түрлі формадағы кемістікті немесе клеткалардың, тканьдердің немесе органдардың шектен тыс өсіп көбеюін айтады.

Клетка мен тканьдердің жеткіліксіз өсіп көбею процестерін гипобиотикалық деп атайды

Гипербиоз-клеткалардың, тканьдердің шектен тыс өсіп көбеюі

Гипобиотикалыққа жататындар:

-Атрофия

-Дистрофия және дегенерация

Атрофия деп, клеткалардың жеткіліксіз қоректенуінен немесе зат алмасуының бұзылуынан оның көлемінің кішіреюін айтады.

Дистрофия деп, әр алуан процестердің клеткалардағы зат алмасуға әсер етуі.

Физиолгиялық атрофия- организмнің қалыпты тіршілігі кезінде жекелеген органдардың, тканьдердің көлемінің кішіреюі

Кәріліктен болатын атрофия -зат алмасуы процестерінің баяулауы салдарынан организмнің бүкіл функциясы бірте-бірте әлсіреп кемиді.

Әрекетсіздіктен атрофия -органдардың, тканьдердің қызметі ұзақ уақыт кемігенде пайда болады.

Қысымнан болатын атрофия -мұндайда қанмен қалыпты қамтамасыз етуі, зат алмасуы бұзылады.

Кахексия (жүдеу) кезінде күрт әлсіздік, органдар мен жүйелер функциясының бұзылуы, организмнің тіршілік әрекетінің бұзылуы байқалады. Инфекцидан және уланудан болады

Некроз -клеткалар мен тканьдердің өлектенуі

Некроз

Апоптоз-бұл генетикалы бағдарланған энергияны қолдануымен өтетін, клетка өлімінің белсенді процесі. Даму кезеңдері:

Гангрена-тканьдер мен органдар некрозға шалдығып қан пигментінің өзгеруі

Гипертрофия-тканьдердің немесе органдардың жекелеген клеткалардың мөлшерінің өгеруі Гиперплазия -тканьдерде немесе органдарда клетка санының ұлғаюынан көлемінің артуы

Нағыз гипертрофия-клеткалардың көбеюінен тканьнің үлкеюі Жалған гипертрофия-дәнекер немесе май тканьдері үлкейген кезде орган көлемінің үлкеюі

Гипертрофия түрлері:

Жұмыстық гипертрофия-жұмыстың әсерінен қанқа бұлшық еті мен жүрек гиертрофиясы

Компенсаторлық гипертрофия -жұп органдардың біреуін алып тастағанда қалған органның көлемінің ұлғаюы

Регенерациялық гипертрофия-органның біраз бөлігін алып тастағаннан кейін қалған бөлігіндегі клеткалардың көбеюі

Кореляциялық гипертрофия-қалқанша безді алып тастағанда гипофиздің ұлғаюы

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

Ветеринариялық патологиялық анатомия» О. Ығылманұлы Алматы 2010жыл

Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі/ - Алматы: "Сөздік-Словарь", 2009 жыл.

О. Д. Дайырбеков, Б. Е. Алтынбеков, Б. К. Торғауытов, У. И. Кенесариев, Т. С. Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл.