Түлкі өсіру

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

СӨЖ
Тақырыбы: Түлкі өсіру

ОРЫНДАҒАН:НУРСЕИТОВА А
ТЕКСЕРГЕН:ТУГАМБАЕВА С.М

СЕМЕЙ 2015
ЖОСПАР:
1. Түлкіге жалпы сипаттама, пайда болуы,
таралуы
2. Тұқымдық істің ерекшеліктері
3. Жыныс мүшелерінің маусымдық өзгеруі
4. Түлкілердің көбеюі
5. Түлкі кұшігін өсіру
6. Әдебиеттер
1.1 ТҮЛКІГЕ ЖАЛПЫ СИПАТТАМА, ПАЙДА БОЛУЫ, ЖӘНЕ ТАРАЛУЫ.

Ең алғаш жабайы бағалы терілі аңдар арасынан е ң ал ғаш т үлкіні
өсірді. ΧVIII ғасырдың өзінде Ресейдің солт үстігінде а ңдарды
асырап өсіру тарала бастады.
Бірақ кәсіптік түлкі өсіріу Совет үкіметі кезінде ғана дами бастады.
Алғашқы түлкі фермалары КСРО кезінде 1927 жылы пайда болды.
Табиғатта көбіне қызыл түлкі кең тараған. Одан бас қа қара, қара-
қоңыр, қара-сұр және т.б
Жалпы сипаттама
Түлкі (Vulpes) – ит
тұқымдасына
жататын
жыртқыш аң.
Тұмсығы сүйір,
құлағы тік, үшкір,
құйрығы ұзын.
Қазақстанда 4
түрі:
Қазақстандық,
Караганка, дала
түлкісі, Тянь-
Шаньдық түлкісі
белгілі.
Түлкі түрлері

Алтын-платинді
түлкі
Бургундік түлкі

Жемчужді түлкі

Ақ-қарлы түлкі Коликот түлкі

Қара-сұр түлкі
Түлкі - ...
Ең ірісі кәдімгі қызыл
түлкінің дене тұрқы 60-
90 см, құйрығы – 40-60
см, Жыныстық жетілу
түлкілерде 9-11
айларында жетіледі, өнім
өңдеуде 5-7 жылдық
түлкілер қолданылады,
өмір сүру ұзақтығы – 10-
12 жас. Ұрғашы түлкілер ,
орта есеппен , 4-5 кей
кездері 14 күшікке дейін
табады.Түлкілерге
жыныстық диморфизм
тән: ұрғашылардың дене
ұзындығы кем дегенде
(63-73см), еркек
түлкілерде (66-76см), таза
массасы 5,0-6,5кг және
5,5-7,5 кг.
1.2 Тұқымдық істің ерекшеліктері

ұрығын
жақсарту

күшіктің өмір
түсінің
сүру
анықтылығы
деңгейін
жоғарылату
Тұқымдық н арттыру
іс

аңдардың
мамықтану таза
сапасы массасын
көбейту
ТҰҚЫМДЫҚҚА ТАҢДАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ
Тұқымдыққа үлкен көлемді, мықты, шымыр
денелі, құйымшағы мен омыртқа денесі
шығыңқы емес, кең көкіректі,
қысқатұмсықты және жалпақмаңдайлы, 90-
100%-ті сұр түсті, біркелкі, орта биіктіктегі,
жалы жоқ, қалың түк жамылғысы, цилиндр
пішіндес құйрықты, қара қылшықпен
басталып, ақ құйрық ұшымен бітеді.

Құйрығының мамықтануының
сапасы түлкінің жалпы
мамықтануының сапасын көрсетеді.
Таңдау

Тұқымдықта жүн
жамылғысы жұқа,
әлсіз, жіңішке
аңдарды қалдыруға
болмайды, себебі,
ондай шаш терінің
өңін бұзады, әсіресе
түлкінің жаясының
маңында. Мұндай
жүн жамылғысы бар
аңдар толық
жетілмеген,
коститутциясы әлсіз
болады.
1.3 ЖЫНЫС МҮШЕЛЕРІНІҢ МЕЗГІЛДІК
ӨЗГЕРУІ
Жұмалақ
және
•Түлкілердің
жыныс мүшелері
олардың
өсінділе
рі

жастық және
жыныс
мезгілдік
ұрық
шашаты
н жол
Аталық
бездеріні
ң
қосымша
өзгерістерге
лары
бейімделген.
•Жыныстық толысу
аталық
жыныс
түлкінің
мүшесі
күшіктерінде 9-11
айлығында
жетіледі.
БИОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Түлкілердің
биологиялық жаты
р
ерекшеліктері ол –
жыныс сыртқы
жасушаларының жыныс
мүшелер
жұмыртқа
лық

жылына бір рет і
Аналық
жетілуі. Түлкілердің
өндірістік уақыты
маусыдық уақытпен
жұмыртқ
сәйкес келеді. қынап а жолы
Күйлеу кезі

Жұмыртқа жасушалары жұмыртқа жолына 2-3 күнде шығады. Күйлеу ұзақтығы
түлкілерде мінезімен байланысты жұмыртқа жасушасының жетілуі 7-11 күнге
созылады.
Күйлеу кезінде жұмыртқалық пен қынап қатты өзгерістер болады, фолликула мен

оның овуляциясының бөліктерінің жетілуімен алып жүреді. Қынаптың өзгеруімен
оның шеткі бөліктері іседі – жыныстық ілмек. Күйлеу аңшылық пен овуляция бітеді,
бұл кезде аналық аталықты қабылдайды, аңшылық 2-3 күнге созылады. Аңшылық
біткен соң, тынығу уақыты басталады, ал жұмыртқалық көлемі бойынша кішірейеді
және аналық жыныс мүшесі ақырындап өз қалпына келеді.
Аталықтардың жыныс мүшесі аналықтарының жыныс мүшелері сияқты мезгілдік

және жастық өзгерістерге ұшырайды және күйлеу кезінде толық жетіледі. Жас
аталықтарда үлкендерімен салыстырғанда, жыныстық жетілу 10-15 күнге
кешігеді.
1.4 Түлкілердің көбеюі
Күйлеуге дайындық қазан айында болады да , қаңтардың алғашқы
бөлігінде бітеді. Күйлеу басында үлгілердің барлығы толтырылып,
өндірістік журнал, жұптардың таңдауларының өндірілуі, комплексті
ветеринарлық шаралар орындалған(желтоқсанда), торлары
жөнделген, олардың дезинфекциясы жасалған.
Тұқымдық күшікті күйлеуге дайындауға көп көңіл бөледі. Түлкілердің

жетіспейтін семіздігінен күйлеу басында нашар күшіктеп, сүтінің аз
болуы мүмкін . Күйлеу басында аналықтар 5,5-6,0 кг, аталықтар – 6,5-
7,0 кг болуы керек.
Торда жарықтың аз болуы түлкінің ұрықтануында қателіктер

туғызады және эмбриондарының бірінші сатыда сорылады,
сондықтан жарықты көбейту үшін торларды және олардың араларын
қарлардан тазалау керек.
Ұрықтану кезеңдері баллмен
бағаланады:
Аналықтарда ұрықтанудың бірнеше кезеңдерге бөледі,
сондықтан сыртқы жыныс мүшелері және ұсталынған
түлкілердің жұбы өзгереді.
Баға «1 балл» сыртқы жыныс мүшесі «тазаланады»

және жақсы қаралады.
Баға «2 балл» сыртқы жыныс мүшесі ісініп, қолмен

байқағанда тығыз болады және түсі ақшыл-қызыл
болады, домалақтанады.
Баға «3 балл» сыртқы жыныс мүшесі жұмсарады, қара

түске ауысады, жоғарғы жағында сілекейлі заттар
бөлінеді. 2-3 күннен соң сыртқы жыныс мүшесі «3
баллдан» көлемі бойынша кішірейеді де, өз қалпына
келеді.
Сұр-қара түлкілердің көбі 52-53
күнде күшіктейді. Ерте күшіктеген
1.5 Түлкі күшігін өсіру жағдайда (48-49-ншы күнінде)
күшіктері ұсақ және өмірлік
қабілеттері төмен болады. Егер,
керісінше, ұзақ күшіктемей жүрсе,
туу кезінде қиындықтар болады деп
есептейді.
Аналықтар әдетте, түнгі уақытта

күшіктейді, күшіктеу 1,5-2,0 сағатқа
созылса – қалыпты жағдай деп
саналады. Жаңа туған күшіктің
орташа массасы 80-100гр. арасында
ауысып отырады. Тым үлкен
күшіктер толық емес ұрықтануда
және мезгілінен асқан соң
күшіктеуден болады.
Күшіктер туу кезінде бірінен соң бірі

15-20 минут сайын туып жатады.
Аналық күшіктерді қағанақтан
босатады, оларды жалап,
омырауына қарай
жатқызды.Күшіктеу кезінде
аналықтарының сүті
бөлінеді,сондықтан бірінші
туғандар күшіктеу аяқталғанға
дейін сүт еме алады.
Күшік күту
Сәтсіз күшіктеуде , төлдер қыңсылап мен аналары
мазасыз болса , үйшікті тез арада ашып , т өл мен
аналықты мұқият қарап шығу керек. Емшектеріні ң
қатты болғанын байқаса , оны иесі өзі саууы керек,
массаж жасап , күшіктерді қайта түлкінің емшегіне
апарып емізеді.Үйшіктің сыртына су мен кішкене
жем қойып, есігін уақытша жабады.
Әлсіз және дұрыс жетілмеген күшіктерді

аналықтың астына жатқызып жылытады, анасына
еміздіртеді және еміп болғанын тосып т ұру керек.
Содан соң аналықты күшіктерімен бірге үйшікке
кіргізіп , ішіне су мен азық қойып, есігін жауып
қояды.
Әлсіздерді жылыту үшін арнайы ж әшіктер

қолдануға болады. Мұндай күшіктерді фермадан
жүнді қаптарда әкеледі. Егер аналық жүндерін
дурыс жұлмаса, фермер өзі сүтті бездердің
жанындағы жүндерді жұлу керек.
Аналықтың сүті жетпесе , оның к үшігіні ң

жартысын басқа ана түлкіге қосады да ал,
аналықтың азығының мөлшерін көбейтеді.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Терісі бағалы аңдар гигиенасы

Терісі бағалы аңдарды күтіп-бағу

Терісі бағалы аңдарды жобалаудың санитарлық - гигиеналық нормалары

Бағалы аң терісінің ақаулары

Чех мемлекетінің туы мен елтаңбасы

Бұлғынды өсіру

Пәндер