Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы. Инфекция түрлері және оларға сипаттама. Иммунитеттің механизмдері. Иммунитеттің гуморальдық, клеткалық, жалпы физиологиялық факторлары ( температура, гормондар, ингибиторла р, интерферондар )

Презентация қосу

Қ АЗ А Қ С ТА Н Р Е С П У БЛ И К АС Ы Б І Л І М Ж Ә Н Е Ғ Ы Л Ы М М И Н И С Т РЛ І Г І
С Е М Е Й Қ А Л АС Ы Н Ы Ң Ш Ә К Ә Р І М АТ Ы Н Д А Ғ Ы М Е М Л Е К Е Т Т І К
УНИВЕРСИТЕТІ

ТА Қ Ы Р Ы Б Ы :
БӨЖ
1 ) В и р у с т а р д ы ң о р г а н и з м г е е н у і , т а р а л у ы , о р н а л а с у ы . И н ф е к ц и я т ү р л е р і ж ә н е о л а р ғ а с и п ат т а м а

2 ) И м м у н и т е т т і ң м е х а н и з м д е р і . И м м у н и т е т т і ң г ум о р а л ь д ы қ , к л е т к а л ы қ , ж а л п ы ф и з и о л о г и я л ы қ
ф а к т о р л а р ы ( т е м п е р ат у р а , г о р м о н д а р , и н г и б и т о р л а р , и н т е р ф е р о н д а р )

Ор ы нда ғ а н :Асы л м ерген Г
В М-3 0 1
Текс ерген :Омар беко в Е .О .

Семей, 2015ж
ЖОСПАР:

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
Вирустарды зерттеу жұмыстары
1. Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы
2. Инфекция түрлері және оларға сипаттама
3. Иммунитет және иммунитеттің механизмі
4. Иммунитеттің факторлары
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер
ВИРУСТАР
1. “Virus” латын сөзінен
аударғанда “у” деген мағынаны
білдіреді.
2. Бұл сөзді алғаш рет темекі
теңбілі зиянкесін зерттеген
орыс ғалымы Д.И.Ивановский
1892
жылы қолданады.
3. Вирустар тек тірі
жасушаларда ғана өніп-өсіп
тіршілік етеді.
4. Қазіргі кезде жылы қанды
омыртқалыларды
уландыратын 500-дей және
өсімдіктерді уландыратын 300-
ден астам вирустар белгілі.
ВИРУСТАРДЫ ЗЕРТТЕУ
Ж Ұ МЫСТАРЫ

р/с Зерттеу Зерттеген ғалыдар Зерттеу салалары
жылдары
1. 1892 Д.И.Ивановский Темекі теңбілі ауруын тудыратын - вирустар
жыл (орыс ғалымы)
2. 1897 Ф.Леффлер Ірі қара малда ящур ауруының себепкері вирустар
жыл (неміс ғалымы)
3. 1898 М.Бейерник Осы тәжірибелерді қорытындылады
жыл (голландия ғалымы) “сүзілетін вирустар”
4. 1898 жылы Н.Ф.Гамалея Топалаңды қоздыратын бактерияларды ерітіп жіберетін
(орыс микробиологы) бактериофаг

5. 1915 жылы Ф.Туорт Бактериофагтарды зерттеді
(ағылшын)
6. 1917 жылы Ф.д Эрелль Іш сүзегін ерітіп жіберетін бактериофаг
(канадалық
бактериолог)
7. 1935 жылы У.Стенли Темекі теңбілі вирустары шоғырланған кристалдар
(американдық
ғалымы)
Жануар вирусының
құрылысы
Темекі теңбілі вирусының мозаикасы

Темекі теңбілі
вирусының пішіні-
ұзынша цилиндр
тәрізді болып келеді.
Капсомерлерден
тұратын нәруызды
қабықшасының
Вирустардың жасушаға енуі және
онда көбеюі.
Жыныс мүшелері
Вирустар тері
арқылы
арқылы таралады
таралады;

Тыныс Лас аспаптардан
малдәрігерлік
жолы көмек көрсету
арқылы ену: кезінде таралады;;

Трансмиссивтік
Алиментарлық( Вирустың организмге жол-вирусты
жем,шөп,су қоңыздар,маса
арқылы) ену жолдары әр түрлі: ,шіркейлер,кенеле
р таратады;
ВИРУСТЫҢ ТАРАЛУ ЖОЛДАРЫ:

қан арқылы;
нерв жүйелері арқылы ;
Жыныс мүшелері арқылы
лимфа тамырларымен тарайды.
Таралуы
Вирус тудыратын аурулар.

ВИРУС АҒЗАНЫҢ ЖАСУШАЛАРЫНА ЕНІП,
ТІРШІЛІГІН БҰЗАДЫ, АУРУ ТУДЫРАДЫ.
ОЛАР:

Тұмау Палеомелит Шешек

Аусыл Сары ауру Қызылша

Құтыру ИТИС
ВИРУСТЫ Қ ПАТОГЕНЕЗДІ Ң « Қ ОЖАЙЫНДЫ Қ » КЕЗЕ Ң І

• Вирустың организмге кіруі
• Вирустың кіру қақпасында орнығып, жасушаны
2 зақымдауы
• Қожайын организмінде вирустың таралуы
• Тіндік және жасушалық тропизмге байланысты
4 вирустың мүшелерге таралуы
• Әлсіз жасушалар мен зақымданған жасушалардың
5 болуы
• Имундық жауап және қожайын органимнің
6 қорғаныштық қасиеті

7 • Персистенция, латентті инфекциялар
А Д А М О Р ГА Н И З М І Н Д Е Г І М И К Р О Б ТА Р М Е Н В И РУ С ТА Р

1. Корь
2. Герпес
3. Грипп
(Тұмау)
4. Полиомиел
ит
5. СПИД
6. Гепатит
7. Краснуха
(Қызылша)
8. Менингит
9. Оспа
10.Энцефалит
11. Свинка
Баяу, үдемелі
инфекциялар.

Кейіннен
персистентті
Түсікті инфекцияға
инфекция айналатын
Вируст жедел
ық инфекция.
инфекц
ия
түрлері

Кейіннен
латентті
Жедел (жіті ) инфекцияға
инфекция айналатын
жедел
инфекция
Кейіннен латентті
Түсікті (абортивная) инфекцияға айналатын
инфекция – нақты организмде жедел инфекция. Бұл кезде
репродукцияланудың толық белсенділігінің қайталану
.Жедел (жіті ) циклын атқара алмайтын
және организмннен шығу
вирустарға тән, бірақ мұндай
инфекция – инфекцияның иесінің кезеңдері алмасып, вирус
инфекциялық емес
соңында иесінің организміне тигізетін әсері
жоқ деуге болмайды. Мысалы: (неинфекционный)
иммундық кеміргіштерде SV40 вирусы
қоздыратын инфекция
жағдайда болады.
Инфекцияның осындай
жауабы арқылы пермиссивті емес, бірақ түрін қоздыратын
жасушаларда вирустардың белгілі бір
вирустан толық трансформациялық процесс жағдайларда
дамуына әкеледі.
арылатын «Пермиссивтілі емес» деген
жасушалардың біреуінде
өнімді (продуктивная)
жағдай. термин – жасуша ішіне енген
вирустың репродукциялануын инфекция, ал басқа
қолдай алмайтын жағдайды жасушаларда пермиссивті
білдіреді. емес инфекция қоздыру
қабілеттілігі болады.
Кейіннен персистентті Баяу, үдемелі (прогрессирующий)
инфекциялар. Бұл инфекциялар
инфекцияға айналатын айналымға түспейтін
жедел инфекция. Бұл кезде (циркуляцияланбайтын) агенттерге тән
инфекциялық вирус тұрақты (приондар), олар бас миын
зақымдайды. Иесімен оған енген вирус
бөлінеді, немесе арасындағы күрес вирустың
зақымданған тінде кездеседі. элиминациялануымен немесе инфекция
Иесінің иммунды жауабы персистентті, болмаса латентті түрімен
аяқталады. Персистентті инфекцияға
жедел инфекция кезінде айналуы үшін вирус, иесінің иммунды
вирусты жоя (элиминирлей) реакциясынан қашықтау механизмін
алмаған жағдайда пайдаланады. Вирустардың сол үшін
пайдаланатын стратегиясы өте
персистентті инфекция пайда спецификалы және иммундық жүйенің
болады. әр түрлі деңгейін зақымдайды.
Иммунитет – ағзаның ауру
қоздырғыштарын қабылдамайтын қасиеті.
Ағазынң өз тұтастығын және биологиялық
даралығын қорғайтын жасуша – иммундық
жасуша деп аталады.
Ауру тудыратын ұсақ ағзаларды қармап,
тіршілігін жою арқылы иммундық жасуша
ағзаны қауіпті жұқпадан сақтандырады.
Иммунитет
тің екі түрі:

Вирусқа табиғи немесе туа біткен түрге және Жүре біткен төзімділік (невосприимчивость,
генетикалық қасиетке сәйкес төзімділік иммунитет) - организм ауырып жазылғаннан
(невосприимчивость, иммунитет). Ол жағдай туа біткен соң немесе қолдан егудің арқасында пайда
қасиетке немесе өсе келе организмнің белгілі бір ауруға болады. Тұмау (ортомиксовирустар
қарсы тұрарлық қасиетіне сәйкес келеді. Көрсетілген екі тудыратын) немесе парамиксовирусты аурулар
жағдайда да организмде вирус өсіп-көбейе алатын жасушалар (парагрипп, РС-вирус) - тыныс алу
болмайды немесе фагоцитоздың, ингибиторлардың жолдарының зақымдауымен өтетін
арқасында организмде вирусқа қарсы тұрарлық жағдайлар аурулардан соң 2-3 жылдарға созылатын
жеткілікті болады. Мысалы, адам ірі қара малдың обасымен арнайы иммунитет пайда болады. Ал,
немесе тауқтардың тырысқағымен ауырмайды. Керісінше, қызылша немесе ұшпа мен ауырғаннан соң
тауықтар адамның тырысқағымен, жануарлар адамның күл, пайда болған арнайы иммунитет өмір бойы
сал ауруларымен ауырмайды.
сақталады.
ИМУНИТЕТ Қ ЫЗМЕТІ

Вирус қ а қ арсы иммунитетті ң негізгі
қ ызметі – организмге енген вирустарды
тауып алу ж ә не организмді сол вирустан,
оларды ң антигендерінен ж ә не вирус
за қ ымдан ғ ан жасушалардан тазарту.
ИММУНИТЕТ
МЕХАНИЗМІ
Вирустар ғ а қ арсы мал ж ә не адам организмінде
арнайы қ ор ғ аныс механизмдері пайда болады.

Осы қ ор ғ ану қ ызметі организмні ң
иммунологиялы қ ж ү йе сіні ң ж ә не иммунитетке
жауапты жасушаларыны ң ар қ асында іске асады.
Сонымен бірге, организмде арнайы еме с
қ ор ғ аныс факторлары да бар (ингибиторлар,
интерферон, комплемент т.б.). Олар да вирусты ң
к ө беюі мен организмге таралуына кедергі
жасайды. Б ұ л факторлар арнайы механизмдерден
б ұ рын іске асады.
Қ ОР Ғ АНЫС МЕХАНИЗМІ

Имму нитетті ң арнайы Организмні ң арнайы еме с
факторлары қ ор ғ аныс факторлары

Гуморальдік Гуморальдік
Жасушалық Жасушалық
ИММУНИТЕТТІ Ң АРНАЙЫ
ФАКТОРЛАРЫ

гуморальдік факторлары
в и р у с қ а қ а р с ы г ум о р а л ь д і к ф а к т о р л а р В - л и м ф о ц и т т е р ге т ы ғ ы з б а й л а н ы с т ы . В - л и м ф о ц и т т е р
ө з ге р е ке л і п п л а з м ат и к а л ы қ ж а суш а л а р ғ а а й н а л а д ы , а л о л ж а суш а л а р в и р у с қ а қ а р с ы
а н т и д е н е л е р д і б ө л і п ш ы ғ а р а д ы . А д а м м е н ж а н уа р л а р қ а н с а р ы суы н д а б о л ат ы н а р н а й ы
а н т и д е н е л е р – и м м ун и т е т т і ң г ум о р а л ь д і ф а кт о р ы а р қ ы л ы б о л уы н ы ң к ө р с е т к і ш і б о л ы п
т а б ы л а д ы . С о н ы м е н б і р г е , к ө п т е г е н в и р у с т а р ғ а қ а р с ы ж е р г і л і кт і и м м ун и т е т б о л а д ы . М ы с а л ы ,
т ұ м ау ау р уы н д а , п а р а г р и п п т е ж ә н е б а с қ а т ы н ы с жо л д а р ы н ы ң к і л е ге й л і қ а б ы қ ш а с ы н ы ң
и м м ун и т е т і н е б а й л а н ы с т ы б о л а д ы , а л і ш е к аур ул а р ы н д а – і ш е кт і ң к і л е г е й л і қ а б ы қ ш а с ы н ы ң
и м м ун и т е т і н е б а й л а н ы с т ы б о л а д ы . М ұ н д а й ж а ғ д а й л а р д а и м м ун и т е т ұ з а ққ а с о з ы л м а й д ы .
В и р у с т а р д ы ң к ө п ш і л і г і а н т и ге н д е р б о л ы п т а б ы л а д ы , с о н д ы қ т а н о л а р о р г а н и з м д е ө з д е р і н е
с ә й ке с и м м ун о л о г и я л ы қ ө з г е р і с т е р т ұғ ы з а д ы , с о н ы ң н ә т и же с і н д е а н т и д е н е л е р – а р н а й ы
и м м ун о гл о бул и н д е р п а й д а б о л а д ы . Жа суш а д а и м м ун о гл о бул и н д е р Д Н Қ – Р Н Қ ә с е р і н е н п а й д а
б о л а д ы . О с ы ж а ғ д а й д а і с ке а с ы р у ү ш і н а р н а й ы а н т и г е н н і ң ә с е р і б а р , д е м е к , а н т и г е н
о р г а н и зм ге е н ге н с о ң м а к р о ф а г т а р д ы ң ә с е р і н е т ү с ед і д е и м м ун о ге н д і к т ү р г е е н ед і , с од а н с о ң
м а к р о ф а г т а р м е н Т - л и м ф о ц и т т е р В - л и м ф о ц и т т е р ге х а б а р бе р ед і , а л В - л и м ф о ц и т т е р
п л а зм ат и к а л ы қ ж а суш а ғ а а й н а л а д ы д а в и р у с қ а қ а р с ы т ә н и м м у н о гл о бул и н д е р д і б ө л е
б а с т а й д ы . О р г а н и зм д е т а б и ғ и ауы р ғ а н ке з ед е н е м е с е е к ке н ке зд е а л д ы м е н
и м м ун о гл о бул и н д е р д і ң М – к л а с ы п а й д а б о л а д ы , о л а р д ы « а л ғ а ш қ ы » а н т и д е н е л е р г е ж ат қ ы з а д ы .
С од а н с о ң и м м ун о гл о бул и н д е р д і ң А к л а с ы п а й д а б о л а д ы . О л а р д ы к і л е ге й л і қ а б ы қ ш а н ы ң В -
л и м ф о ц и т т е р і б ө л ед і . Б ұ л а н т и д е н е л е р в и р ус т а р д ы т ы н ы с жо л д а р ы н ы ң к і л е г е й л і
қ а б ы қ ш а л а р ы н д а жоя д ы ж ә н е ж е р г і л і кт і и м м ун и т е т т ұ ғ ы з а д ы . С о ң ы н а н а н т и д е н е л е р д і ң G –
к л а с ы п а й д а б о л а д ы . О л а р в и р ус қ а қ а р с ы г ум о р а л д і жо л ы а р қ ы л ы б о л ат ы н а р н а й ы
и м м ун и т е т т і ң к ө р с е т к і ш і б о л ы п т а б ы л а д ы .
жасушалы қ факторлары
вирус қ а қ арсы иммунитетті ң жасушалы қ факторлары Т-
лимфоциттерге, макрофагтар ғ а байланысты болады. Т-лимфоцит
жасуша ғ а жабыс қ ан немесе цитоплазма мембранасына енген вирус
а қ уыздарын таниды. Вирустарды ң организмге енуіні ң ар қ асында Т-
лимфоциттерді ң ө згеруі басталады. Т-лимфоциттер б ө ліп шы ғаратын
интерлейкин-2 ар қ ылы Т-киллерді ң к ө беюіне ә сер етеді, ал Т-
киллерлер арнайы рецепторлар ар қ ылы вирус за қ ымда ғ ан
жасушаларды тауып, оларды ө лтіреді. Сонымен қ атар, лимфа
т ү йіндегі макрофагтар вирусты тауып алып, оларды « қ орытады», ол
ү шін лизо сомальдік ферменттер қ олданылады. Осындай қ орытыл ғ ан
иммунологиялы қ т ү рде вирус антигендерін Т-, В-лимфоцитке
ұ сынады. Демек, макрофагтар антигендерді ң т ү рін, санын белгілейді,
содан со ң оларды Т-, В-лимфоциттер танып алады. Біра қ , кейбір
вирустар макрофагты ң ферменттеріне т ө зеді де, макрофагты ң ішінде
ө сіп к ө бейе береді.
ОРГАНИЗМНІ Ң АРНАЙЫ ЕМЕС
Қ ОР Ғ АНЫС ФАКТОРЛАРЫ

гуморальдік факторлары
ингибиторлар жатады, оны ң ішінде:
α-ингибиторлар – біркелкі т ұ ра қ ты мукопротеидтер, вирустарды ң
қ ан т ү йіршектерін біріктіретін қ асиетін жояды;
β-ингибиторлар - температура ғ а шыдамайтын липопротеидтер, к ө п
вирустарды жоятын қ асиеті бар (т ұ мау вирусын, арбовирустарды);
γ- жо ғ ары температура ғ а шыдайтын гликопротеидтер, 100º С
са қ талады. Т ұ мау вирусынан са қ тандырады.
Компл емент – антиген-антидене комплексі иммуноглобулинні ң
Fc-фрагментімен комплементті ң белгілі компоненттеріне ко сылып
комплекс құ рады. Ол комплекс фагоцитоз, иммунологиялы қ
жабысу процестерін к ү шейтеді. Комплемент антиденелермен
бірігіп кейбір вирустарды, вирус енген жасушаны
ерітеді.Пропердин - комплементті ң қ ызметін фагоцитозды
к ү шейтеді, жасушаны ерітеді.
Жасушалы қ арнайы емес қ ор ғ аныс факторлары
осындай негізгі факторларды ң бірі – вирус енген
жасушаны ң интерферон б ө ліп шы ғ аруы. Интерферон
вирус қ а қ арсы арнал ғ ан агент емес, ол тек жасушада
вирус қ а қ арсы жа ғ дай жасау ғ а к ө мектеседі. Негізінде,
барлы қ вирустар интерферон пайда болуына әсер етеді.
Интерферон фагоцитозды к ү шейтеді, жасушаны ң өсіп
к ө беюін, я ғ ни б ө лінуін тежейді. Осы қ асиеті қ атерлі
ісіктерді ң жасушалырыны ң ө сірмеу ү шін
қ олданылады.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. Жалпы вирусология. Ш. Мырзабекова, Алматы,
1994 (176 бет)
2. Жалпы ж ә не жеке вирусология. А. Ә .Стам құ лова,
К. Құ дайберген ұ лы, Б.А.Рамазанова, Алматы,2010,
(380б)
3. Л.Б.Борисов. Медицинская микробиология,
вирусология, иммунология, Москва, 2005. (736б).
4. Интернет желісі

Ұқсас жұмыстар

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы. Инфекция түрлері және оларға сипаттама. Иммунитеттің механизмдері

:1)Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама 2)Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық ,жалпы физиологиялық факторлары(температура,гормондар,ингибиторлар,интерферондар)

Иммунитеттің механизмдері. Иммунитеттің гуморальдық, клеткалық, жалпы физиологиялық факторлары (температура, гормондар, ингибиторлар, интерферондар)

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы туралы ақпарат

1)Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекция түрлері және оларға сипаттама 2)Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық ,жалпы физиологиялық

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы. Инфекция түрлері және оларға сипаттама

«Вирустың енуі. Иммунитет»

Вирустардың организмге енуі,таралуы,орналасуы.Инфекц ия түрлері және оларға сипаттама.Иммунитеттің механизмдері.Иммунитеттің гуморальдық,клеткалық,жалпы физиологиялық факторлары

Вирустардың организмге енуі, таралуы, орналасуы. Инфекция түрлері және оларға сипаттама. 2. Иммунитеттің механизмдері. Иммунитеттің гуморальдық, клеткалық, жалпы физиологиялық факторлары

Пәндер