Алматы қаласының экологиясы

Орындаған: Жанбатыр А. Б

Қабылдаған:Жаппарова А. А

Жоспар:

Экология терминіне сипаттама.

Алматы қаласы-ең үлкен мегаполис.

Алматы қаласының атмосфералық ауа бассейнінің экологиялық жағдайы.

Алматы қаласы атмосферасын ластаушы көздер.

Эколология - барлық тірі организмдердің тіршілік ету ортасын зерттейтін комплексті ғылым. “Экология“ терминін(грек сөзі:“oikos"-“үй“, “тіршілік ету ортасы"; “logos"-“ғылым") 1866 жылы неміс биологы Эрнст Геккель ұсынған.

Алматы қаласы - Қазақстанның оңтүстік шығысында, Іле Алатауының солтүстік беткейінде, теңіз деңгейінен 670-970 м биіктікте орналасқан. Алматы қаласы Қазақстан Республикасындағы ең үлкен мегаполис. Территориясы 28 028 га жерді алып жатыр. 2002 жыл 1 қаңтардағы есеп бойынша халқының саны 1135, 4 мың. Қаладағы халықтың тығыздығы 3970 адам/кв км.

Іле Алатауының тау беткейінің климат жағдайларының өте қолайлы екендігіне қарамастан қала атмосферасының өздігінен тазару қасиеті төменгі дәрежеде, бұнымен қатар атмосфераны ластаушы стационарлы, қозғалмалы көздердің артуына байланысты қала атмосферасының ластану деңгейі халықтың денсаулығына кері әсерін тигізіп отырған аса маңызды экологиялық проблемаға айналып отыр.

1995-2002 жылдардағы Алматы қаласы атмосферасының құрамындағы ластаушы заттардың орташа жылдамдық көрсеткіші.

Ингредиенттер

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

Шаң

2, 0

1, 3

0, 9

1, 3

1, 1

Көміртек оксиді

1, 0

1, 5

0, 9

1, 1

Азот оксиді

1, 3

1, 8

2, 0

1, 8

1, 1

1, 5

1, 3

Фенол

1, 7

2, 0

1, 7

1, 4

Формальдегид

2, 7

4, 0

5, 0

5, 7

5, 8

6, 6

6, 3

5, 0

Алматы қаласының су бассейні мен атмосфералық ауасын ластаушы негізгі көздер: транспорт, өндіріс орындары мен жылу энергетикалық орталықтары. Әсіресе, автотранспорт- негізгі ластаушы фактор болып табылады.

2003 жылғы Алматы қаласы ауа бассейнінің экологиялық жағдайы

Қосылыстар

Орташа концентрация

Ең жоғарғы концентрация

Қосылыстардың қайталануы,

Мг/м³

ПДК есе

Мг/м³

ПДК есе

Шаң

0, 4

2, 0

0, 8

1, 6

Күкірт оксиді

0, 005

0, 1

0, 08

0, 2

Көміртек оксиді

0, 7

4, 0

Азот оксиді

0, 04

1, 0

0, 14

1, 6

Фенол

0, 003

1, 0

0, 01

1, 0

Формальдегид

0, 001

3, 7

0, 03

0, 9

Қала атмосферасының ластануына қаладағы 600 ден аса жанармай құю станциялары, қоймалар да үлкен әсер етеді. Қалада шоғырланған өндіріс орындары мен энергетикалық орталықтар да ауа бассейніне біршама әсер ететін факторлар болып табылады.

Алматы қаласының атмосферасын ластаушы көздер

Ластаушы көздер

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

Стационар

лы

37, 2

32, 0

31, 5

26, 8

19, 2

18, 0

16, 3

17, 3

13, 2

Қозғалмалы

144, 2

149, 2

149, 0

148, 4

153, 6

159, 0

168, 2

200, 0

169, 4

Барлығы

181, 4

181, 2

180, 5

175, 2

172, 8

177, 0

184, 5

217, 3

182, 6

Алматы қаласының өндіріс орындарының ағызынды сулары тұрмыстық сулармен бірге механикалық, биологиялық жолдармен тазартылып, Сорбұлақ көліне немесе Іле өзеніне ағызылады. Алматы қаласы бойынша су пайдалануды жақсарту үшін 1996-1999 жылдары Қазақстан Республикасы мен Германия Федеративтік Республикасы бірігіп Алматы қаласында су пайдалануды экологияландыру атты жоба негізінде су шаруашылығы мониторингінің біртекті жүйесі жасалып, іс-шаралар жүзеге асырылды.

Алматы қаласының территориясы 28, 6 мың га жерді алып жатыр. Алматы қаласының жер ресурстарын басқару комитетінің мәліметтері бойынша Алматы қаласы жер ресурстарының құрылымы төмендегідей: •ауылшаруашылық жерлер 1695, 4 га(6, 0%) ; • елді мекендер жері 19902, 7 га(71, 0%) ; •өнеркәсіп, транспорт, байланыс, қорғаныс, т. б. 2647, 8 га(9, 4%) ; •ерекше қорғалатын аймақтар, тарихи‐мәдени орындар жері 1357, 7 га(4, 8%) ; •су қорының жері 1235, 5 га(4, 4%) ; •орман қорының жері 200 га(0, 7%) ; •резервтегі жерлер 988, 9 га(3, 5%) ;

Қорытынды:

Алматы қаласы өзінің физико-географиялық және табиғи-климаттық сипаты жағынан Орта Азиядағы теңдесі жоқ қала деуге болады. Ол ғылыми, мәдени, тарихи, қаржы және өндірістік орталық. Сондықтан қаланы ластамауға бар күшімізді салуымыз керек. Ол үшін төмендегідей іс‐әрекеттер жасауымыз қажет:

- табиғи ортаның жағдайы мен ондағы антропогендік факторлар әсерінен жүретін процестерді бақылау;

-ортаның нақты жағдайын бағалау;

-анттабиғи ропогендік әсер етуші факторларды бақылау.