Ақ түлкі (Vulpes lagopus): морфологиясы, таралуы, экологиясы және шаруашылық маңызы

АҚ ТҮЛКІ.

Ақ түлкі (лат. Vulpes lagopus) - ит тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Дене тұрқы 45 - 75 см, құйрығы 25 - 52 см, салмағы 2 - 9 кг.

Таралуы

Кәдімгі түлкі Еуропаның барлық территориясында, Солтүстік Африкада, Азияның көптеген аумағында және Солтүстік Америкада кездеседі. Кәдімгі түлкі Аустралияда акклиматизациядан өтіп, содан бастап сол материкте кең таралған. Ақ түлкілер Солтүстік Америка мен Еуразияның орманды тундрасында, тундрада және Солтүстік Мұзды мұхиттың аралдары мен Командор, Алеут, Прибылов аралдарында таралған. Селдір орманды ашық жерлерді, өзен-көл жағалауларын, аңыз, тау баурайларын мекендейді

Ақ түлкі жүні

Терісінің түсіне қарай ақ және көгілдір болып бөлінеді. Ақ түлкі жылына 2 рет түлейді. Қыста жүні ұзын қалың, жұмсақ және біркелкі ақ, ал жазда ақсары бурыл болады. Көгілдір түлкі түлемейді. Түсі жирен, сұрғылт сары. Құлағының сырты қара не қара қоңыр, құйрығы ұзын (ұзындығы 60 см-дей), қысқа сирақты. Жүні тығыз әрі жұмсақ. Реңі жыл маусымына қарай өзгеріп отырады (түлейді) : жоны мен бүйірі көбінесе сарғыш жирен, бауыры мен құйрығының ұшы ақшыл тартады. Ақ түлкі - терісі өте бағалы аң, сол үшін ауланады.

Ақ түлкілердің көбеюі.

Ақпан - наурызда ұйығып, 52 күннен кейін 3 - 15, кейде 22 күшік табады. Күшігін баулып жетілдіргенше інінен ешқайда кетпейді. Моногамды.

Ақ түлкілердің қоректенуі

Күз - қыс айларында тамақ іздеп кезіп жүреді. Тамақ талғамайды. Олар көбіне тышқантәрізді кеміргіштер - леммингтер мен және тоқалтістермен, құстармен қоректенеді

Шаруашылық маңызы

Терісі бағалы аң, әсіресе, қарабурыл Түлкінің терісі жоғары бағаланады. Кеміргіштерді жеп, ауылы шаруашылығына пайда келтіреді. Құс шаруашылығына зиян келтіреді, құтыру ауруының вирусын таратады

Ақ түлкі

250 - 300 мың теңге

Ақ түлкі түгі ұзын болғандықтан оның терісінен тігілген тон көлемді әрі әдемі. Жылы және жеңіл, ұзақ киіске шыдамды. Табиғи түсі ақ немесе сұр болып келеді. Ақ түстісі сирек кездесетін түрге жатады, сондықтан бағасы қымбаттау болады. Кемшілігі - ылғалға шыдамсыздау келеді.