Карта

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім
Министрлігі
Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік
университеті
«Геодезия және құрылыс» кафедрасы.

Тақырыбы:Карта.
Орындаған: РайымбековӘ
Топ: ГК-407
Тексерген: ЧигаеваЖ
Жоспар.
1. Карта.
2. Жіктелуі.
3. Картаны жасау.
4. Жергілікті жер картасы.
Карта.
Карта (немісше Karte – түпнұсқа; грекше chartes – жазу ға пайдаланылатын
папирус парағы) – Жер бетінің,жұлдызды аспанның немесе оның бөліктерінің
картографиялық проекцияларды пайдалана отырып, шартты белгілер арқылы
жасалған кішірейтілген бейнесі (үлгісі). Картадан өзен арнасының, топырақ
жамылғысының, жыралардың өзгеруін, батпақтанудың, елді мекендер мен
жолдардың сипатын, т.б. анықтауға болады. Масштаб бойынша нысандардың
өзара орналасуы мен байланысын, саралық және сандық сипаттарын аны қтайды.
Картаның өндіріс пеншаруашылықта, ғылым мен елдің қорғанысында маңызы
зор. Сонымен бірге іздестіру жүргізуде, жоспарлауда, әр түрлі
құрылыс ғимараттарын жобалауда кеңінен қолданылады
Дүниежүзілік карта.
Карта.
Карта – белгілі бір топографиялық проекциялар көмегімен Жер
бетінің үлкен өлшем бірліктерінде анықталатын аудандардың
нақты жазықтықта кішірейтілен кескіні.

Карталар әртүрлі белгілеріне: бейнеленуіне, территориясына,
масштабына, мазмұны мен мақсатына байланысты жіктеледі.

Бейнеленуіне байланысты карталар Жердегі болып жатқан табиғи
және қоғамдық құбылыстарды бейнелейтін географиялық
карталар және аспан, оның бөліктері мен планеталарды
бейнелейтін астрономиялық карталар деп ажыратылады.
Қазақстанның картасы.
Карта.
Карта — Жер шарының бетін немесе оның бөліктерін
белгілі бір картографиялық проекцияда жазықтыққа
кішірейтіп және жинақтап бейнелеу. Қолданылу
мақсатына қарай керекті мәліметтер көрсетіледі.
Жіктелуі.
Карталар қажетті масштабына с әйкес шартты т үрде:

- ірі масштабты 1:1000 – 1:100 000 аралы ғында

- орта масштабыты 1:200 000 – 1:1 000 000 аралы ғында

- ұсақ масштабты 1:1 000 000 деп б өлінеді.

Территориясы бойынша дүниежүзі картасын, материктер,
мұхиттар, материктердің бөліктері мен жеке мемлекеттер,
әкімшілік облыстар, аудандар, қалаларды б өледі.
Mapinfo бағдарламасы.
MapInfo – қолданбалы геоақпараттық жүйе, ол келесі
жұмыстарды іске асыруға арналған:
- карталарды құрастыру және оларды өңдеу;
- карталарды безендіру және оларды көзбен шолу;
- тақырыптық карталарды құру;
- графикалық және семантикалық ақпаратты ке ңістіктік
және статистикалық тұрғыда талдау;
- геокодтау;
- мәліметтер базасымен жұмыс жасау, соны ң ішінде ODBC
бойынша карталарды принтер/плоттер немесе графикалы қ
файлдардан шығару.
Карта арқылы жол бойымен жүру.

Алдын ала картамен жақсылап зерделеп алып, қозғалыс
маршрутын: жол сипатын, жол бойындағы құрылыстарды,
көкжиек тұсына қатысты жалпы бағыт жолын, өтуі қиын
тұстардың орналасуын және оларды айналып өтуге болатын
жолдарды, жол айырығы мен жол қиылыстарын есте сақтау
керек. Сонан соң картада қозғалыс дұрыстығын бақылау үшін
қажетті маршрут бойынша негізгі бағдарлар тандалынып
алынып, іріктеледі. Бүкіл марштурттың ұзындығы мен тандалып
алынған бағдарлар арасындағы қашықтықтар өлшенеді және
жазылып алынады. Қозғалыс уақытында карта бағдарланған
болуы тиіс. Бір бағдардан келесі бағдарға ілгерілеп, картаны
жергілікті жермен жүйелі түрде салыстырып отыру, жүріп өткен
қашықтық пен бағдарлар бойынша қозғалыс дұрыстығын
бақылау кез келген нүктеде таңдап алынған бағдарларға
қатысты маршрутта өз тұрған жеріңді және қозғалыстың соңғы
пунктін айқын білу үшін қажет.
Карта бойынша жергілікті жер бедерін зерделеу
жазықтықтың горизонтальдық суреті бойынша ой жүгірте отырып,
жер бетіндегі тегіс емес кеңістік көрінісін елестету және бедер (ылди
құлдилығы, нүктелер биіктігі және т.б.) сипатын анықтау бойынша
есептеу мен өлшеу жүргізу. Бедердің жалпы сипаттамасы
горизантальдардың пішіні мен жиілігі бойынша үстірт шолумен
анықталады. Осы белгілерді пайдалана отырып, бірінші кезекте негізгі су
айырықтары (жоталар), аңғарлар мен сайлар на қтыланады. Бедер
сипатымен жалпы таныстықтан соң, жүктелген міндетке с әйкес оны
толықтай зерделеуге кіріседі, сондай-ақ қажетгі өлшеулер мен есептеулер
жүргізіледі. Карта бойынша жер бетінің абсолюттік биіктік н үктесін
горизонтальдар мен белгілер бойынша анықтауға болады. Горизонтальда
жатқан нукте биіктігі осы горизонтальдың белгісіне сәйкес келеді. Егер
нүкте горизонтальдар арасында орналасқан болса, онда о ған жакын
теменгі горизонтальдың биіктігін табады және осы к өлемге горизонталь
үстіндегі осы нүктенің артық шамасын қосады. Бұл артық шама
әдетте көзбен интерполяциялау жолымен анықталады. Салыстырмалы
артықтық (салыстырмалы биіктік) олардың абсолюттік биіктіктерінін
айырмашылығы ретінде есептеледі. Ылди құлдилығы арнайы графика —
жатыс шкаласы арқылы анықталады. Ол карта жақтауыны ң о ң жа қ
астына, сызықтық масштабтың оң жағына таман орналасады.
Картаға нүктені түсіру

координаттары бойынша нүкте орналасуы тиіс
шаршыны анықтап, оған нүктені т үсіру. Табыл ған
шаршының оңтүстік сызығынан оның бүйір
жақтарынан карта масштабында кесінді
салынады. Ол шаршының төменгі жағы мен X
нүктесінің айырымына сәйкес келу керек. Алын ған
таңбалар жіңішке сызықтармен біріктіріледі. Осы
сызыққа шаршының батыс жағынан масштабта
кесінді салады. Ол шаршы сол жағымен У
нүктесінің айырымына сәйкес келуі тиіс. Б ұл
ізделіп отырған нүкте болып табылады.
Картаны компас бойынша бағдарлау.

Картаны компас бойынша бағдарлау
картаны дол бағдарлау үшін
қолданылады. Картаны алдымен
жуықтап бағдарлайды. Содан соң
компасты қартаға, оның лимбісінің
нөлдік диаметрі карта жақтауының
бүйір жағымен сәйкес келетіндей етіп
орналастырады. Егер компастың
магнит меңзерінің бұрылуы бөлігі аз
болса (3 градус), онда ол есепке
алынбайды

Ұқсас жұмыстар

карта және атластар

Көне әлемдегі карталар

Геоморфологиялық карталар

КАРТАНЫ БАСПАҒА ШЫҒАРУ ПРОЦЕССІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ

Карта — Жер шарының бетін немесе оның бөліктерін белгілі бір картографиялық проекцияда жазықтыққа кішірейтіп және жинақтап бейнелеу. Қолданылу мақсатына қарай керекті мәліметтер көрсетіледі

Карта арқылы жолдан тыс жермен жүру

Пластикалық карта жасау

Карта номенклатурасы

Географиялық картаның типтері

Тақырыптық картография

Пәндер