:Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірибес

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ИНЖЕНЕРЛІК - ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТ

«Сала экономикасы» пәнінен

СӨЖ №5

Тақырыбы:Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірибесі

Орындаған: Тұрсынғалиев Қуаныш

ТЭ-215

Оқытушы: Нуралина К. Т.

Қазақстандық кәсіпорындар мен ұйымдардың әлемдік нарықтағы отандық өнеркәсіптердің бәсекеге қбілеттілігін арттыру мақсатында, нарықтық экономикасы дамыған шет елдердің тәжірбиесін қарастырған жөн.

Нарықтық экономикаға өту жоғарғы сапаға жеткен әлемнің жетекші фирмаларының тәжірбиесін зерттеу қажеттілігін негіздейді. Нарықтық экономикасы дамыған елдердің жетекші фирмалары сапаға жету үшін барлық қызмет алға қойылған белгілі бір мақсатқа бағытталуы керек деп есептейді. Сапаны арттырудағы негізгі рөлді тұтынушылардың талаптары мен тұтынушының бағалауларындағы қателіктері ақпараттар алады.

Бірқатар елдерде жүргізілген зерттеулер бойынша сапаға аз көңіл аударған компаниялар уақыттың 60 пайызын ақауларды жөндеуге кетендігін көрсеткен.

Сапаны арттырудың мәні Жапония мысалында жақсы көрінеді. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін өнеркәсіптері артта қалған, техникасы тозған, өндірген өнімнің сапасы өте төмен Жапония еліне ұлт ретінде жойылып кету қауіпі туды. Өнеркәсіпшілер өнім сапасы мен өндіріс тиімділігін арттыру жолдарын іздестірумен белсенді айналысып, Жапондық басқарушылар бүкіл әлем бойынша тәжірбиелерді зерттеген. Жапондық басқарушылар сапаны статистикалық бақылау және сапаны кешенді басқару ұғымдарына көп көңіл аударған сонымен қатар әр түрлі елдердің тәжірбиесін зерттей оырып, өнім сапасы мен өз жұмыскерлеріне жоғарғы талаптар қойылған.

Дүние жүзінің үш жетекші аймақтарын мысалға ала отырып сапаны басқарудың даму тарихын қарастырайық:

АҚШ, Жапония және батыс Европа

Эксперттардың көз қарастары бойынша «Сапаның» деңгейін жоғарлату үшін келесі мәселелердің шешуге назар бөлу керек:

1. Жұмыскерлерді ынталандыру

2. Сапа үйірмелері

3. Басқарудың статистикалық әдістері

4. Басқарушылардың және қызметкерлердің білімін жоғарлату

5. Сапаға шағындарды есептеу

6. Сапаны жоғарлату бағдарламалары

7. Материалдық ынталандыру

Американдық өндірістермен шығарылатын бұйымдардың қорғанысы бойынша халықаралық комиссия құру заңы 1967 жылы қабылданды. 1972 жылы «тұтынылатын тауарлардың қорғанысы» заңы қабылданды. 1980 жылдан бастап мемлекетке деректілерді табу және сапаны жоғарлату әдістерімен дәл жұмыс орнында оқыту бойынша компаниялардың жұмысы өткізілді.

Осы мезгілде АҚШ-та Э. Демингтің екі кітабы шықты: «Сапа, өндірушілік және бәсеке қабілеттілік» және «дағдарыстан шығу». Берілген монографияларда Деминг философиясының жалпы сапа (Total Quality) негізіне жататын «Танымалы 14 пункті» баяндалѓан. Жалпы халықаралық компаниялардың басты мәселелерінің бірі сапаны жоғарылату арқылы «Сапа ең басты» ұраны қызметтін іске асыруға жету. Ғылыми-техникалык қоғам сфераларындағы жетекшілік сапаны бакылау бойынша Американдык қоғам ынтасы болған ұран бойынша жыл сайын айлық сапа көрсеткіш өткізіледі, ол 1946 жылға негізделген және қазіргі уақытта 53 мың коллективтік және жеке мүшелері бар. 1987 жылдан бастап жыл сайын ең жақсы үш фирмаға бекілетін өнімнің сапасын жоғарлату облысындағы сыйлыќ беріледі.

Көрнекті жетістік үшін АҚШ конгрессі М. Болджа атындағы халқаралық сыйақы бекітті.

Сапа облысындағы келесі американдық тәжірибелердің ерекше сипаттарын атап кетуге болады. Математикалық статистикалық әдістерін қолданумен өнімді дайындау сапасын қатал бақылау көлемді және сапалы көрсеткіштер бойынша өндірісті бақылау үрдісіне назар, жоспарларды орындауға әкімшілік бақылау; жалпы фирманы басқаруды жетілдіру.

Сапаны басқаруға Жапониялық тұрғындардың элементтерінің ерекше белгілері:

1. Барлық бөлімшелер: еңбек нәтижесі және үрдістерді әрқашан жүзеге асыруға қалыптасу;

2. Барлық бөлімшелерде: еңбек нәтижелерін және үрдістердің сапасын бақылауға қалыптасу;

3. Дефектілерді жіберуде: мүмкіншіліктерді айналдыруға қалыптасу;

4. Шығатын сапа қағидалары бойынша туатын мәселелерді талдау және зерттеу;

5. Қағиданың мәдениеттендірілуі «Сенің тұтынушың-келесі операцияларды орындаушы»;

6. Сөзсіз орындаушыларға еңбек нәтижелеріне сапасы үшін жауапкершілік: толық бекіту;

7. Қызметкерлердің және жұмыскерлердің шығармашылық потенциалын дамуы, адамдық факторларды белсенді қолдану «жөні түзу адамға жаман жұмыс істеу ұят» моральды мәдениеттендіру.

80 жылдарда Еуропада қызмет көрсету және жұмыс өнімнің сапасын жоғарлату сонымен қатар сапаны қамтамасыз етудің өзін дамыту бақыланды.

9000 серия стандарттар негізінде сапа жүйелері кеңінен еңгізілді.

1985 жылы тексеру және сертификаттау бойынша Еуропалық координациялық кеңес және сапа жүйелерін сертификаттау және бағалау бойынша Еуропалық комитет құрылды. Комитеттің басты тапсырмасы: - жалғыз Еуропалық нарықтың миллиондаған тұтынушыларының сұраныстарын аз шығындармен түгелдей қанағаттандыру.