Мектепке дейінгі кезеңдегі балалардың сенсорлық дамуы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ №14

Тақырыбы: Мектепке дейінгі кезеңдегі
балалардың сенсорлық дамуы

Орындаған: Төлеуханова Айдана П-407
Тексерген:Кулмышева Н.А.
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ КЕЗЕҢДЕГІ
БАЛАЛАРДЫҢ СЕНСОРЛЫҚ ДАМУЫ
БАЛАНЫҢ СЕНСОРЛЫҚ ДАМУЫ

Баланың сенсорлық дамуы – бұл заттардың
сыртқы қасиеттері туралы ойларының қалыптасуы
және оны қабылдай білуі: олардың пішіні, т үсі,
көлемі, кеңістіктегі орналасуы, сонымен қатар иісі,
дәмі т.б. мектепке дейінгі жаста сенсорлы қ
дамудың мәнін бағалау қиын.
АЛЫМДАРДЫҢ ОЙЛАРЫ...

Дәл осы жаста сезім мүшелерінің әрекетін жетілдіру,
қоршаған орта туралы білімін жинақтау ға қолайлы кез.
Мектепке дейінгі педагогика саласында ғы атақты шетелдік
ғалымдар (Ф.Фребель, М.Монтессори, О.Декроли т.б.)
толыққанды сенсорлық дамуды қамтамасыз етуге
бағытталған сенсорлық тәрбие мектепке дейінгі
тәрбиелеудің негізгі жағы болып саналатынын айт қан.
СЕНСОРЛЫҚ ДАМУ

Сенсорлық даму, бір жағынан баланың жалпы ақыл-ойының
дамуының іргетасын құрайды, бір жағынан өзіндік мәні бар,
өйткені толыққанды қабылдау баланы балабақшада, мектепте о қыту
үшін қажет. Қоршаған орта құбылыстары мен заттарын
қабылдаудан тану басталады. Танудың басқа түрлері – есте са қтау,
ойлау, елестету – қабылдау негізінде құралады. Сонды қтан қалыпты
ақыл-ойдың дамуы толыққанды қабылдауға сүйенусіз мүмкін емес
«СЕНСОРЛЫҚ МӘДЕНИЕТ»

«Сенсорлық мәдениет» ұғымы мектепке
дейінгі педагогикаға М.Монтессоридің
жұмыстарының арқасында енді. Бірақ, ол
мұндай мәдениетке қол жеткізу үшін
баланың сезім мүшелерін заттардың түсін,
көлемін, пішінін ажыра білуге
жаттықтырып отыру жеткілікті деп
санаған. Мұндай көзқарас қате еді.
Баланың сенсорлық мәдениеті – адамзат
жасаған сенсорлық мәдениетті меңгеру
нәтижесі. (заттардың түсі, пішіні туралы
жалпыға ортақ қабылдаулар).
ӘР ЖАСТА СЕНСОРЛЫҚ ТӘРБИЕЛЕУ АЛДЫНДА
ӨЗІНДІК МАҚСАТТАР ТҰРАДЫ, СЕНСОРЛЫҚ
МӘДЕНИЕТТІҢ БЕЛГІЛІ БІР БӨЛІГІ ҚАЛЫПТАСАДЫ.

Үш жастағы балалар қарапайым өнімді әрекеттерді орындай алады
(мозаика құрастыру, құрылыс материалдарынан қарапайым заттарды
жинау). Бірақ ол кезде олар көрген заттар мен қолданылатын
материалдардың қасиеттеріне аса назар аудармайды, өйткені оларды ң
маңызын түсінбейді және оған назар салмайды. Сонды қтан балаларды
қарапайым тапсырмаларды орындау ға үйрету кезінде, әр бала пішін,
көлем, түс – заттардың тұрақты белгілері екендігін ұққан ж өн. Үш жас
кезінде балаларды сенсорлық тәрбиелеудің дайынды қ кезе ңі ая қталады
және ары қарай олардың сенсорлық мәдениетті ж үйелі ме ңгеруді
ұйымдастыру басталады.
Үш жастан бастап әрекеттің өнімді түрлеріне оқыту жүйелі және
жоспарлы сипатқа ие.
СЕНСОРЛЫҚ ТӘРБИЕ БОЙЫНША 2-3 ЖАСҚА ДЕЙІНГІ
БАҒДАРЛАМАНЫҢ ТАЛАПТАРЫ:
•8 түсте бағдарлау, олардың атауларын атау, үлгі бойынша тандау;
•Үш және одан да көп қарама-қарсы шамаларда бағдарлау;
•Әртүрлі шамадан 5-8 сақиналардан тұратын пирамиданы жинау;
•Жазық суретпен көлемді, геометриялық пішіндерді, кескінді ара қатынасын
белгілеу, үлгі бойынша қою (әртүрлі шамаларды қосымша беттерге жайып
қойып немесе тақтайшада ұқсас формаларға орналастыру).
•4 бөліктерден тұратын ойып жасалған суреттерден, бүтін қойма текшелерді
Құру
•Форма бойынша заттарды танып білу (текше, кірпіш, шар, призма);
Жазықтықтағы пішіндерге (шеңбер, сопақша, шаршы, тік төртбұрыш)
байланыста бағдарлау;
•Түс, пішін, шама бойынша біркелкі заттарды салыстыру, ара қатынасын
белгілеу, топтау;
•Заттардың пішіндерін саусақтармен сұлба бойынша
жиектеу;
•Парақ шеңберінде тік, көлденең, дөңгелек, қысқа және ұзын сызықтарды
өткізу
СЕНСОРЛЫҚ ТӘРБИЕ

Сенсорлық тәрбие – балалардың сенсорлық процесінің мақсатын
жетілдіру, (сезінулерді, қабылдауларды, ұсыныстарды) дамыту.
Сенсорлық тәрбиенің мақсаты: балалардың сенсорлық қабілеттілігін
қалыптастыру.

Міндеттері:
1) Балалардың естілім жүйелерінің әсерлерін қалыптастыру;
2) Балалардың сенсорлық эталондар жүйелерінің әсерлерін
қалыптастыру;
3) Балалардың танымдық пен практикалық әрекетте естілім ж әне
сенсорлық эталондар жүйелерінің әсерлерін өз бетінше қабылдауды
қалыптастыру.
БАЛАЛАРДА АНАЛИТИКАЛЫҚ
ДАМЫТУ

Балаларда аналитикалық дамытудың ерекше мақсаты: түстер
үйлесімін ажырата білу, заттар пішінін бөлшектеу, мөлшерлеудің
жеке өлшемдерін анықтау. Осы мақсаттардың негізінде
дидактикалық ойындар мен жаттығулар жүйесі жасалған.
Ұсынылған жүйе көмегімен жүзеге асырылатын сенсорлы қ
тәрбиелеудің әрекеттің өнімді түрлеріне оқыту (сурет салу, т.б.)
кезінде жүргізілетін сенсорлық тәрбиелеумен байланысы туралы
мәселе маңызды болып табылады. Әрекеттің өнімді түрлері
баланың үш жасында қалыптаса бастайды, бірақ осы жаста о қыту
маңызды орын алмайды. Сондықтан ерте жастағы балалар ға өнімді
әрекетті және сенсорлық тәрбиелеу бойынша дидактикалы қ
ойындар мен жаттығуларды шектеудің мағынасы жоқ.
Үш жастан бастап әрекеттің өнімді түрлеріне оқыту ж үйелі және
жоспарлы сипатқа ие.
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ №15

Тақырыбы: Кіші мектеп оқушылырының танымдық
процестерінің дамуы.

Орындаған: Төлеуханова Айдана П-407
Тексерген:Кулмышева Н.А.
КІШІ МЕКТЕП ОҚУШЫЛЫРЫНЫҢ ТАНЫМДЫҚ
ПРОЦЕСТЕРІНІҢ ДАМУЫ.
КІШІ МЕКТЕПТЕГІ ОҚУШЫЛАРДЫҢ
ПСИХИКАСЫНЫҢ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ.
3-тен 6 жасқа дейінгі аралықты мектепке
дейінгі кезең деп есептейді.Бұл кезде
бала алғашқы кезеңмен салыстырғанда
тез өсіп, салмағы тез артады. Жоғарғы
жүйке жүйесінінің дамуы да
жоғарылайды, бойының өсуінде
өзгерістер байқалады. Мысалы, 5
жасында 6-7 см ге артса 6 жаста 7-8 см
өссе, 7 жасында 10 см өседі. Баланың
кеуде клеткасының өсуіне байланысты
аяғы мен дене пропорциясы өзгереді.
Бұлшық еттері дамиды, денесі, кішкене
кезеңмен салыстырғанда сымбатты бола
бастайды. Қимыл қозғалысының дамуы
бұлшық етінің дамуына үлкен әсерін
тигізеді. Сонымен қатар қан айналымы
жүйесінің жұмысында да өзгерістер
байқалады. Жүрегінің көлемі 4 жасында
1 жаспен салыстырғаннан 4-5 есе артады.
Ұлы педогогтардың пiкiрiнше, мектеп жасына дейінгі баланы ң
эмоционалды көңілінің дамуы оның тәрбиесiнiң ең маңызды
шарттарының бiрi болып табылады. Мектеп жасына дейінгі баланы ң
эмоционалды күйзелуі болашақта жеке тұлға болып қалыптасуы
үшін қауіп-қатер тудырады. Баланың iшкi эмоция к өңіл-к үйіні ң
қатынасы әлеуметтік жағдайы даму үшін ықпал етеді.
Міне осыған орай мектеп жасына дейінгі баланы ң эмоционалды,
әлеументті және адамгершілік жағынан дамуы ты ғыз байланысты
деген ұғым қалыптасады.
5 жасқа келгенде қимыл- қозғалысының нақты дамуына байланысты, ж үру, ж үгіру,
секіру, қабырғадан өрмелеу, еңбектеу, шаңғы шана велосипед тебуді үйренеді.
Үлкендермен еркін қарым-қатынас жасауына байланысты баланы ң грамматикалы қ
сөздік қоры молайып, тәрбиешінің айтқан сөздерін жақсы т үсініп, о ған өзіні ң
түсінігі бойынша жауап береді. Осы кезде т әрбиешіні ң берген тапсырмасын ж әне
қарапайым еңбек әрекеттерін де орындайды. Үлкендерді ң басшылы ғымен
көптеген әдет-дағдыларды меңгеру де бала психикасыны ң дамуына ы қпалын
тигізеді. Ертегі мен әңгімедегі кейіпкерлерге өзінше ба ға беріп, эстетикалы қ
талғамы артады.Бала 6 жасқа келгенде қар қынмен дамып, дене бітімі к үрделінеді,
барлық органдарының жұмыс істеу қабілеті артады, о қу- әрекетін орында ған да,
қағаз-қарындашпен де еркін әрекет ете алатын болады. 6 жас қа келгенде с өзді ң
тура және жанама мағынасын түсінеді. Бұл жаста ойынны ң мазм ұны к үрделініп,
өмірдің барлық шындықты бейнелуді көздейді.
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ
ТЕМПЕРАМЕНТ ТИПІНІҢ ЕРЕКШЕЛІГІНІҢ
МӘНІ.

Сангвинник. Күшті қозғалғыш тепе-теңдік тип. Реакция туғызу
қабілеті жоғары. Кейде әлсіз нәрсеге де, қатты мардымсыз бір н әрсеге
де ашуланып қалады. Оның мимикасы, қимыл- қозғалысы белсенді. Өмір
жағдайының өзгеруіне тез бейімделгіш.Өзінің көңілі ауған іс-әрекетіне
барлық ынтасымен кіріседі. Іс-әрекеттің барлы қ ынтасымен кіріседі. Ол
тәрбиеге тез үйренеді. Өзінің сезгіш ерік күші жақсы дамы ған, өзін
көпшілік ортады жақсы ұстайды. Жылдам қимылдайтын, тез сөйлейтін
жаңаны тез қабылдағыш, зейінді айналасындағылармен тез тіл табысып
кететін, көпшілік орта да өзін еркін көңілді ұстайтын тип.
ХОЛЕРИК.

Бұл күшти тип. Кез-келген іске барлық к үш
жігерімен кіріседі. Белсенді, біра қ реакция
туғызу қабілеті белсенділігіне қарағанда
басымырақ. Сондықтан да бетімен кеткен,
ұстамсыз, шыдамсыз, күйгелек, сангвинник
сияқтытез икемділгіш емес.
ФЛЕГМАТИ
К.

Күшті тепе-теңдігі бір қалыпты тыныш тип. Эмоциялы қ қозуы бір қалыпты
жайбарақат оның жарқырап қуаны да қайғыруы да қиын. Б үкіл тпта ғы балалар
бір затқа қатты күліп жатса, ол ол өзінің сабырлы қалпын са қтап қала береді.
Тіпті үлкен қолайсыздық пен сәтсіздікке жолықса да өзін байсалды ұстайды.
Эмоциялық күйі бет бейнесінен байқалайды. Қимыл- қоз ғалысы, с өйлеген с өзі
бірқалыпты қайрат-жігері күшті, ж ұмысқа қабілеттілігімен ерекшеленеді.
Реакция туғызғаннан белсенділігі басымыра қ, шыдамды, өзін- өзі ұстай білуімен
ерекшеленеді. Тапқырлығы, зеректігі жоғары, зейінін жылдам шо ғырландыра
алмайды. Икемсіз әрекеттің жаңа түріне үйрену жа ңа орта ға бейімделіп кетуі
қиын жүзеге асады. Тез тілтабысып кете алмайды. Өз пікірін сырт қа шы ғарып
айтуға да қиналады.
МЕЛОНХОЛ
ИК

Әлсіз тип, өте сезімталдығы жоғары, тез жараланғыш, оларды әлсіз
тітіркендіргіштер мазалайды. Сондықтан да с әл ұсақ-түйекті ң
барлығына қатты мұңаяды немесе ашуланады. Бұлар болмашы н әрсеге
көзіне жас алып, жылай салады. Мимикасы, қимыл-қозғалысы мәнерсіз
болады, сөйлегенде даусы естілмейді, жай жылайды, сирек к үледі, біра қ
оқыс қатты күледі. Белсенділігі төмен, сабақта қолын көтереді. Оның
өзінде бір көтеріп,бір түсіріп, өзіне-өзі күмәнданып отырады. Қор қақ,
жалтақ,ерік күші әлсіз табансыз жұмсақ, қабілетсіз, тез
шаршайды.Зейіні ырықсыз тез ауытқып кетеді, психолгиялы қ
шапшаңдығы баяу.
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ КЕЗЕҢДЕГІ
БАЛАНЫҢ ОЙЛАУ ҮДЕРІСІНІҢ ДАМУЫ.

Ойлаудың негізгі ойлау жолы – көрнекі әрекеттік ойлаудан көрнекі образдық
және кезең соңында сөздік ойлауға ауысуы. Ойлаудың негізгі түрі – к өрнекі
образдық болып табылады, бұл Жан Пиаженінің терминологиясына с әйкес
келеді.
Мектепке дейінгі кезеңде бала образды ойлауда болады, себебі, ол әлі
үлкендердің пайымдау логикасын меңгермеген. Бала ойы Л.Ф.Обухованы ң
экспериментінде қарастырылады. Ж.Пиаже біздің балалар үшін кейбір
сұрақтарды қайталайды.
КІШІ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ МЫНЫНДАЙ
ОЙЛАУЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ БОЛАДЫ.

Біріншіден, 5 жастағы балада мәселені шешу к үні б ұрын ойлан ған с өздік
формада беріледі.

Екіншіден, соған байланысты баланың орындайтын әрекетіні ң м әні өзгереді.

Үшіншіден, әртүрлі жағдайдың әсер етуінен ойлау үдерісінің м әні өзгереді.

Төртіншіден, көрнекілік амалдық ойлау жоққа шығарылмайды, жо ғалып та
кетпейді. Ол балада жинақталып тұр ған қор сия қты.

Баланың ойлауының дамуына түрлі іс – әрекет әсер етеді. Іс – әрекет т үрлері
өз тарапынан баланың сана сезімінде өзінше із қалдырады. Өйткені бала
психикасының өзі іс – әрекетінің барысында дамып, қалыптасып отырады. Іс
– әрекеттен тыс тіршілік болмайды, онсыз психика да д ұрыс дамымайды. Іс –
әрекеттің түрлері ойын, оқу, еңбек әртүрлі формада ғы белгілі бір ма қсат пен
міндеттерге бағытталып отырады.
КІШІ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ
СӨЙЛЕУ ҮДЕРІСІНІҢ ДАМУЫ.

Жалпы кіші мектеп оқушыларының үлкендерге тиісті ауызша сөйлеудің
барлық түрін меңгереді. Монолог сөйлеу, әңгіме айту дағдысы
қалыптасады. Ол үлкендерге көргенін жеткізіп қана қоймайды, сонымен
қатар сол нәрсеге байланысты өз алған әсерін де жеткізе біледі.
Құрбыларымен қарым – қатынас кезіңде диалогты сөйлеуі дамиды.
Эгоцентрикалық сөйлеу балаға әрекеттер жоспарлап, жүйелеуге
көмектеседі. Бала алдағы әрекеттің жоспарын құрып, міндеттерін орындау
тәсілін талқылайды, сөздердің жаңа формаларын қолдану, ашы қ т үрде
айту, осы кезеңдегі балалардың қарым – қатынасының жаңа міндеттеріне
байланысты.
Ситуациялық сөз дегеніміз өзара әңгімелесіп отырған адамдардың
өздеріне ғана түсіңікті сырттан келгендер бұл жағдайды түсінбейтін
түсініксіз сөз. Ситуациялық сөйлеуге тән қасиет жобалап қана түсінуге
болатын бастауышы түсіп қалған сөз. Бірақ ол көпшілік жағдайда
есімдікпен ауысады, яғни «ол, олар» деген сөздерді пайдаланады.
Бала тілін дамыту үшін жұмбақ шешу, ертегі айту, тақпақ жаттауды ң
маңызы зор. Бала 5 жастан бастап, әңгіменің мазмұнын өз бетінше
құрастырып, айтып бере алады, соның нәтижесінде диалогты және
монологты сөздік қоры дамиды.
Тілдік материалдар негізінде байланысты сөйлеу ішкі сөйлеумен ты ғыз
байланыста болады. 5 жастағы балалардың ойы тілдің қозғалуымен
еріннің жыбырлауы және өз ойын сыбырлап сөйлеу арқылы жүзеге
асады. Өйткені адам өзінің ойының мазмұнын жақсы біледі. Балалар
үшін ішкі сөйлеу өте қысқа және икемді болады. Атақты психологтар
А.А.Люблинская, Л.С.Выготский, Жан Пиаже зерттеулерінде 4-6
жастағы балаларда эгоцентрикалық сөз формасы басым болады. Біра қ
эгоцентрикалық сөз 6 жастан кейін қалу керек.
КІШІ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ
ЕС ҮДЕРІСІНІҢ ЕРЕКШЕЛІГІ.

Кіші мектеп оқушыларының ес үдерісінің дамуы
айқындалып, біршама күрделеңгендігі байқалады. 3-4
жастан бастап бала қоршаға ортамен жан – жа қты
танысып, ойын, қарапайым еңбек іс – әрекеттерімен
шұғылдана бастайды. Осының нәтижесінде бала есте
сақтаудың арнайы тәсілдерін пайдаланбай – ақ, іс –
әрекеттің орындалуы барысында байқаусызда,
материал бала есінде өздігінен ырықсыз т үрде
сақталып отырады.
ЗИНАИДА МИХАЙЛОВНА ИСТОМИНА 3-ТЕН 7 ЖАС ҚА
ДЕЙІНГІЛЕРДІҢ ЕСІНІҢ ДАМУЫНЫҢ 3 ДӘРЕЖЕСІН
АНЫҚТАҒАН.

I дәрежесіне тән сипат: бала еске сақтау мен еске түсіру
үшін арнайы мақсат қоймайды.

II дәрежесінде: балада еске сақтау ешқандай арнайы
тәсілдерді пайдаланбай – ақ жүзеге асады.

III дәрежесінде бала еске сақтап, қайта жаңғырту үшін
арнайы әдіс – тәсілдерді пайдаланып, еске сақтау
мақсатты түрде жүзеге асады
.
Еске сақтаудың осы II және III дәрежесіне бала 6 жасқа
келгенде жетеді.
Бала 6 жасқа келгенде тек механиккалық есі емес, сөз
логикалық есі жақсы дамығынын байқау ға болады.
БАЛАНЫҢ СӨЗ ЛОГИКАЛЫҚ ЕСІН ДАМЫТУДА ОҚУ
ӘРЕКТІМЕН ШҰҒЫЛДАНУЫНЫҢ МАҢЫЗЫ ЗОР. ОСЫ
КЕЗЕҢДЕГІ СӨЗ - ЛОГИКАЛЫҚ ЕСТІҢ ЖҮЗЕГЕ АСУЫНЫ Ң ӨЗІ 3
КЕЗЕҢНЕН ӨТЕДІ:

Практикалық;
Сөздік әрекеттік;
Ақыл – ой әрекеті негізінде.
Ес үдерісінің нашар қалыптасуы іштен туа
пайда болмайды, есте сақтаудың нашар болуы
баланың ес үдерісіне күнделікті өміріне тәрбие
үдерісінде дұрыс дамытуға тікелей байланысты.
БАЛАНЫҢ ЕС ҮДЕРІСІН ДАМЫТУ ҮШІН
БІРНЕШЕ ЕСТЕ САҚТАУ ТӘСІЛДЕРІН
БІЛУ КЕРЕК.

Екі топтың балаларына көлемі бірдей мәтінді жаттап келіп, айтып
беруге тапсырма берген кезде бір топқа еске сақтап, кейін қайта
жаңғырту керектігі түсіндіріледі, ал екінші топтың баларына тек жаттап
келіңдер дейді. Бір топтың еске сақтауы екіінші топқа қарағанда
сапалы болады, өйткені еске сақтап қайта жаңғырту үшін мақсат
қоюдың маңызы ерекше.
Бала материалдың мән – мағынасын жақсы түсінсе, есінде бәрін жасы
сақтайды.
Бала еске сақтауға тиіс материалдарды көзімен көріп, қолымен ұстап
тәжірибе жүзінде ұзақ, тікелей әрекет етсе, есіңде жақсы са қтайды, ал
тез есте сақтаса тез ұмытады, әсіресі оқу әрекетін меңгерту кезінде
баланың әртүрлі есінің типтік ерекшеліктерін ескеру керек.
КІШІ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ
ҚИЯЛ ҮДЕРІСІНІҢ ДАМУЫНА
СИПАТТАМА.

Баланың қиялы сәбилік шақтың соңында пайда бола бастайды. Ол
сананың белгілі бір функцияларымен байланысты. Белгілер функциясын
дамытудын екі желісі бар.
Бірінші желісі заттарды басқалай бейнелеулерімен тілдік, математикалы қ
және басқа белғілерді пайдалану ға, ойлады ң логикалы қ формаларын
меңгеруге жетелейді.
Екінші желі нақтылы бұйымдарды, оқы ғаларды қиялда ғылар ар қылы
толықтыру мен алмастыру мумкіндігіні ң пайда болуы мен ке ңеюіне,
жинақталған тусініктердің материялдарына жа ңа бейнелер қүру ға
жетелейді.
Баланың қиялдауы ойын үстінде қалыптасады. Алғаш қы кезде қиял
заттарды қабылдаудан және ойын іс-әрекеттерін орындауынан көрінеді. Бала
таяққа отырып алып атпен жортады, бұл сәтте ол –салт атты, ал астында ғы
таяқ –аты. Бірақ шауып өте шығарлықтай ештеңе жоқ. Кезінде, тая қпен
қымыл жасамағанда өзін ойынша таяқты шын ат дей де алмайды.
Бала сурет салғанда, ертегі мен тақпақты ойдан шы ғар ғанда қиялы
неғұрлым айқын байқалады. Балалар ойын кезіндегі сия қты м ұнда да
басында тікелей қабылдаған заттарды немесе қағаз бетіндегі суретерді
пайдаланады.
Баланың қиялы үлкендерге қарағанда бай деп есептелгенімен, шынды ғында
үлкен адамның қиялынан бай емес, керісінше әлдеқайда ж ұпыны. Өйткені
баланың өмір тәжірібесі аз, білімі таяз, сондықтан қиялдауға қажетті
материалдары да аз.
ҚОРТЫНДЫ

Мектеп жасына дейінгі бала қиялы көбінесе ықтиярсыз қайта
жасау негізінде жүзеге асады,яғни біреудің жазғаны мен
сызғанына,поэзиялық шығармаларының, ертегі әңгімелердің негізіне
сүйенеді. Сезімнің арқасында ертегілер мен тақпақтарды ойлап
шығарады. Бала өз шығармасының қорытынды мазмұнын қандай
болатынын өзіде білмейді.
Ықтиярлы,арнайы қиялдың дамуы да, зейін мен естің ы қтиярлы
формаларының дамуы сияқты баланың мінез –құлқының сөзбен
реттелуінің қалыптаса бастауындағы жалпы үдерістің бір жа ғы
болып табылады. Іс-әрекеттің жемісті түрлеріндегі мақсат қою мен
ойды құру жетекшілігі сөз арқылы жүзеге асады. Бала қиялын
дамытуда ойынның сурет салу және құрастыру әрекеттерінің әдеби
шығармалар мен ертегі әңгімелердің де маңызы зор.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1. Мұқанов М. Жас және педагогикалық психология. «Мектеп» 1981ж.
2. Дүйсенова Ж.Қ., Нығметова Қ.Н., Балалар психологиясы, Алматы,
2012
3. Мухина В.С. Мектеп жасына дейінгі балалар психологиясы. Мектеп
1986ж.

Ұқсас жұмыстар

Мектепке дейінгі кезеңде тілді қатынас құралы ретінде пайдалана білуі

Сенсорлық тәрбие

Баланың сенсорлық мәдениеті - адамзат жасаған сенсорлық мәдениетті меңгеру нәтижесі

Мектепке дейінгі жастағы баланың сенсорлық дамуы

Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеудегі – сенсорлық тәрбиесі

Жас ерекшеліктері психологиясының зерттеу пәні мен әдістері

Балаларда заттарды тексерудің көрнекі тәсілдерін қалыптастыру

Мектеп жасына дейінгі балалар шығармашылығы

Мектепке дейінгі балаларды тәрбиелеудегі - сенсорлық тәрбиесі

ЕРТЕ ОҚЫТУ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯСЫ ЖАЙЛЫ

Пәндер