Ақ алабота (лат. Chenopodium album)

Презентация қосу

Ақ алабота
(лат. Chenopodium album)

Орындаған: Досмағанбетова А.О
Тексерген: Сагындыков С.Н
Жоспар
1.Ғылыми топтасуы
2.Даму кезеңі
3.Экологиялық жағдайы
4.Ақ алабота өсімдігінің морфологиялық ерекшеліктері
5.Ақ алаботаның биологиялық ерекшеліктері
6.Таксономиясы және биологиялық түр ішіндегі жіктелуі
7.Ақ алаботаның өзіне тән ерекшеліктері және
шаруашылықта қолданылуы
8. Күресу шаралары
9. Пайдаланылған әдебиеттер
Ғылыми топтасуы

Дүниесі: Өсімдіктер
(unranked) Қос жарнақтылар
(unranked) Core eudicots
Сабы: Caryophyllales
Тұқымдасы: Қызылқұйрық тұқымдасы

Тегі: Chenopodium

Түрі: C. album
Даму кезеңдері
Наурыз айларында шыға бастайды. Шілде тамыз айларында
гүлдейді. Тұқымдары тамыз соңы мен қазан басында пісіп жетіледі.
Экологиялық жағдайы:
көктеп шығудың минимальды температурасы +3...+4 С,
оптимальды температура +18 С...+24С максимальды температурасы +34...36С,
топырақтың барлық типтерінде өсе береді, физикалық жағынан азотқа
бай глиналыы , гумусты топырақта жақсы өседі.
Ақ алабота өсімдігінің морфологиясы
Ақ алабота – алабота тұқымдас біржылдық арамшөп. Саба ғы к үшті б ұта қтанып тік өседі,
биіктігі 100-150 см-ге жетеді, жапыра қтары қысқа са ға қты, астынылары сопа қша, тәрізді,
шетгерінде тістіктері болады, үстіңгілері- қиян шеттері тегіс. Ақ алабота тік саба қты,
жапырақтары өте жиі тармақталған, сабаққа кезектесіп, кейбереуінде қарама- қарсы
орналасады, жапырақтарының пішіні әр-түрлі. Жапырақ бетінде а қшыл да қтары болады. Б ұлар
бір үйлі, дара жынысты гүлді өсімдіктер. Кейбіреуі қос үйлі, к өріксіз майда г үлдері шо қ-шо қ
болып топтанып, масақ тәрізді гүлшоғырын құрайды. Гүлсерігі бес тарма қты, жеміс қабы
үлпекті, аталығы-бесеу, аналығы – біреу, тұқымы ты ғыз қабықты, бозғылт қара түсті, жылтыр
болып келеді. Бозғылт тұқымдары – ерте, түсі қарасы – кеш піседі. Тұқымы – ұса қ, құстар үшін
жақсы азық болып есептелінеді. Тұқымдары ұса қ, сипсебас гүл ғырларға жина қтал ған. Жемісі
қара қоңыр, қабығы қатгы бір жаңғақ. Тұқымдардың диаметрі 1,5-2,0 мм.алаботаны ң үш түрлі
полиморфты тұқымдары болады; ірілері-қоныр түстіҚоректік заттары аз, құрғақ топыра қтарда
ақ алабота өте кіші және аз бұтақталса, ал қоректік заттар ға бай, ыл ғалды топыра қта оны ң
сабағының биіктігі 1,5-2,0 метрге, ал диаметрі 1,5-2,0 см-ге дейін жетеді. Жа қсы дамы ған бір
өсімдік 100 мыңға дейін тұқым береді. Бір өсімдікті ң әр түрлі үлкендіктегі ж әне түстері әр түрлі
тұқымдар болады. Олардың негізгі бөлігі пісіп жетілісімен төгіледі. Қыстап шы ққаннан со ң
олардың өнгіштігі жоғарылайды және ол созылыңқы жүреді. 0,3-0,5 см топыра қ тере ңдігінен
жақсы өніп шығады, ал 2 см тереңдіктен төмен қабаттан шы ғуы қиын болады

Солдан оңға:
Жапырағы.
Гүлдері.
Дәндері 1,5 мм.
Ақ алаботаның биологиялық
ерекшеліктері
Алабота – бұл кәдімгі арамшөп. Қосжарнықтылар класына жатады.
Қазақстаның биік таулы жерлерінен басқа барлық аудандарда өседі.
Ақ алабота тік сабақты, жапырақтары өте жиі тармақталған,
сабаққа кезектесіп, кейбіреуінде қарама-қарсы орналасады,
жапырақтарының пішіні әр-түрлі. Жапырақ бетінде ақшыл дақтары
болады. Бұлар бір үйлі, дара жынысты гүлді өсімдіктер. Кейбіреуі қос
үйлі, көріксіз майда гүлдері шоқ-шоқ болып топтанып, масақ тәрізді
гүлшоғырын құрайды. Гүлсерігі бес тармақты, жеміс қабы үлпекті,
аталығы-бесеу, аналығы – біреу, тұқымы тығыз қабықты, боз ғылт
қара түсті, жылтыр болып келеді. Бозғылт тұқымдары – ерте,
түсі қарасы – кеш піседі. Тұқымы – ұсақ, құстар үшін жақсы азық
болып есептелінеді.
Таксономиясы және биологиялық
түр ішіндегі жіктелуі

Кейбір түршелері
l Chenopodium album var. album
l Chenopodium album var. centrorubrum Makino — разновидность с Дальнего
Востока,
l Chenopodium album var. missouriense (Aellen) Bassett & Crompton —
североамериканскаяразновидность.
l Chenopodium album var. striatiforme Murr
l Chenopodium album var. reticulatum (Aellen) Uotila
4.Ақ алаботаның өзіне тән ерекшеліктері және
шаруашылықта қолданылуы

Ақ алабота жем-шөп үшін өте құнарлы. Тұқымы мен жас сабақтарының
құрамынан улы алклойыттар табылған. Эфир майы мен таро холестеринде
бар(Павлов,1947). Сондықтан да ақ алаботаны жеген малдың ас қазаны
зақымданып, нерв жүйесі қозады. Алаботаның тұқымы қосылып пісірілген
нанды адам жесе тез арықтап, бойындағы азот күрт азаяды. Оны ң
тұқымында крахмал тым көп болғандықтан шарап дайындауда
пайдаланылады. Ақ алаботаны бойындағы хенопиди майы медицинада
адам мен мал ішіндегі болатын құрттарды түсіретін дәрі. Өсімдікті тек түйе
жейді. Е гер ол шабындықта көп кездессе сүрлемге пайдалануға болады.
Ақ алаботаның күлі сабын қайнатуға пайдаланылады. Жер үсті бөлігінен
қызыл бояу алады
Күресу шаралары, қолданылатын
гербицидтер түрлері

БАНВЕЛ 480 в.р........................
MS
БОКСЕР 800 к.э........................
S Зияндылық шегі 1 м2 жерде 10 өсімдіктен
ВИДМАСТЕР 480 в.р.................
MS аспау қажет. Жас өсімдіктер механикалық өндеуге
ГЕЗАГАРД 500 с.к.....................
сезімтал болып келеді.
MS Бороналау, егістікті культивация,
ДИАЛЕН СУПЕР 480 в.р............
MS жер жырту шараларын
ДУАЛ ГОЛД 960 к.э...................
жүргізу керек.
S
ЛАНЦЕЛОТ 450 в.д.г.................
S
ЛИНТУР 70 в.д.г........................
S
РЕГЛОН СУПЕР 150 в.р............
S
ТАЧДАУН 500 в.р......................
S
УРАГАН ФОРТЕ 500 в.р............
S
ЭСТЕРОН 600 к.э......................
MS

Гербицидтің тиімділігі:
S - 90% жоғары тиімділігі ;
MS — 75-90% орташа тиімді
Пайдаланылған әдебиеттер
1. ФлораСССР,Ильин М. М.,Chenopodium album — Марь белая,том 6,61—63бет
2.5.А.Мухидинов «Өсімдіктер систематикасы» Алматы 1980.
3. А.А.Иващенко «Қазақстан өсімдіктер әлемі», «Алматы кітап» 2004 жыл,176 бет
4. С.А.Арыстанғалиев; Е.Р.Рамазанов «Қазақстан–өсімдіктері немесе «Растения
Казахстана», Алматы «Ғылым» баспасы 1977жыл, 77-79 беттер
5. Д.Б.Муханов, Т.Ж.Мұсақұлов, Н.А.Суворов, «Қазақстанның өсімдіктері мен жануарлары»
Алматы «Мектеп» баспасы, 44-45 беттер.
6. Ө.Қ.Ақылбеков Қара сабынның емдік қасиеті. «Денсаулық» журналы 1992ж. №5-6. 5.
Н.Т.Сыбанбеков «Биология ғажаптары» «Алматы кітап» 1973жыл 139-141 беттер

Ұқсас жұмыстар

Алабота тұқымдастары ( ( Chenopodium Chenopodium )

АЛАБОТА туралы

Алабота - біржылдық шөп текті өсімдік

Көкнәр,алабота тұқымдастары

Көкнәр, алабота тұқымдастары. 6-сынып

ҚАРА САБЫНДЫ ҰЛТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯМЕН АЛУ

Тітіркендіргіш дәрілік заттар

Қазақстан Республикасының өзендеріне жалпы шолу

Орталық Жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілік өсімдіктер

Мал азықтық қызылша

Пәндер