Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу жайлы ақпарат

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ Ж ӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
АГРАРЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТ «ВЕТЕРИНАРИЯЛЫ Қ САНИТАРИЯ» КАФЕДРАСЫ

БӨЖ
1.Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу. Вакцина дайындау принциптері. Адъюванттар,
иммуномодуляторлар.

2.Құтырық, Аусыл, Шмалленберг, Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары

Орындаған : Асылмерген Г
ВM – 301
Тексерген :Омарбеков Е.О.
Вирус– тірі организмдердің ішіндегі
жасушасыз тіршілік иесі. Олар рибонуклеин
қышқылынан немесе дезоксирибонуклеин
қышқылынан құралған
нуклеопротеидтерден, сондай-ақ ферментті
нәруызбен қапталған қабықшадан –
кабсидтерден тұрады.
Вирустық аурулар — вирустар
арқылы таралатын жұқпалы аурулар
мен қатерлі ісіктер.
Жануарлардың, өсімдіктер мен
бактериялардың жасушаларына
енген вирустар көптеген қауіпті
аурулар туғызады.
Вирустың инфекциялардың спецификалық алдын
алуда енжан (пассивті)және
белсенді(активті)иммундаудың рөлі

Белсенді иммунитет организмге вакцина ретінде АГ-
еңгізгенде қалыптасады.Мұндай иммунитетвакцина еңгізгеннен
кейін бірнеше аптадан соң пайдаболады да,бір жылдан бірнеше
жылға сақталады.

Енжар иммунитет организмге иммунды антиденелер
еңгізгенде пайда болады.Пасивті иммундау әдісін организмде
жұқпалы аурудың дамуын жедел тоқтату ажет болғанда
қолданады.Оған адамдарға ауру жұғу қаупі төнген және активті
иммундау уақыты өтіп кеткен жайдайлар жатады.Бұл кезде
пайда болатын иммунитет ұзаққа созылмайды .
• Спецификалық дауалау дегеніміз малды
жұқпалы аурулардан вакцина немесе
гиперуммунды қан сарысуы арқылы
сақтандыру. Ауырып жазылған малда
және вакцина егілген соң вирусқа қарсы
пайда болған иммунитет әр түрлі дамиды.
Мұнда гуморальдық және клеткалық
факторлар әр түрлі роль атқарады.
Вирустық ауруларды арнамалы дауалау үшін вакциналар
қолданылады.
• Вакцина (лат. vacca — сиыр,
vaccіnus — Вакцина
сиырдікі) — микроорганизмде
рден (бактерия, вирус, т.б.)
алынып, адам мен жануарлар
организміне жұқпалы
ауруларданалдын ала сақтану
жәнеолардың иммундық қас
иетін арттыру үшін егілетін
препараттар.Азиялық
көшпелілер ежелгі дәуірден-
ақ адам мен малға шешекті,
ешкіге кебенекті, сиырға
алаөкпені егу арқылы
оларды қатерлі аурулардан
сақтандырып
отырған.1796 жылы
ағылшын
дәрігері Э.Дженнер алғаш рет
сиыр шешегін адамға егу
арқылы алды.
Вакцинаның
түрлері

Тірі вакцина Өлтірілген вакцина

Ассоциацияланған
Химиялық вакцина вакцина
Иммунитеттің гуморальдық және клеткалық факторлары
әр түрлі вакциналармен іске асады.

Тірі әлсіретіген (аттенуациаланған) вакциналарды алу үшін әртүрлі физикалық,
биологиялық әсерлермен вирусты әлсіретеді. Биологиялық жолдармен әлсірету үшін вирусты
тірі оъектілерде: клетка өсінділерінде, тауық лебриандарында, зертханалы қ жануарларда
пассождан өткізеді. Осыған байланысты лапинделген (lapinus – қоян) авиеделген (avis – қуе)
културалды (культура- өсінді) вакциналар бар.

Инактивтелген немесе өлтірілген вакциналарды алу үшін вирусты
физикалық (жоғары температура, yk- сәулесі, j - сәулесі), химиялық (формалин, В
– пропилоктон және т.б.) әсерлермен өлтіреді. Бұл вирустық вакциндық
гитаммдер қауіпсіз, ал антигендік, иммуногендік қасиеттерін сақтаған.
Инантивтелген вакциналдардың иммуногендік қасиетін күшейту ушін
адъюванттар қосады

Қазіргі кезде тазартылған вакциналарда бар – гендік инженериялық, суббөлікті,
жасайды иммундеу үшін гипериммунды қан сарысу, реконвамециенттердің қан
сарысуы қолданылады.
Адьюванттар, иммуномодуляторлар
• Адьюванттардың әсер ету механизмі.«A'dyuvant (LAT Adjuvans, adjuvantis
ықпал көмектеседі.) - 1)антигенді иммуногенндігін арттыратын зат; Кейбір
адъюванттарды вакциналарды өндіруде қолданады. (алюминий гидрат соавт.);
2)агент немесе есірткілік заттарды күшін арттырады.

• Иммуномодуляторлар — иммундық жүйеге реттеуші әсер ете алатын таби ғи
немесе синтетикалық заттар. Имундық жүйеге әсер етуі бойынша оларды
иммуностимулдеуші және иммуносупрессивті деп бөледі.
• Иммуностимулдеушілерге тимус препараттары, интерлейкиндер,
интерферондар, интерферондардың индуктоы, биологиялық белсенді
пептидтер, кейбір саңырауқұлақтардың полисахаридтері, емдеуші
вакциналар жатады. Олардың белсенділігі организмнің клеткалары мен
ұлпаларының метаболизміне әсер ету қабілетімен ж әне иммунокомпонентті
клеткаларды белсендіре алатынында болса, оның нәтижесінде организмні ң
инфекционды және инфекционды емес ауруларға қарсы қабілеті артады.
• Иммуносупрессорлар қабынуда, аллергияда, трансплантацияда, аутоиммунды
ауруларды емдеуде лимфоцидті клеткалардың белсенділігін басу үшін
қолданылады
• Құтыру, Жылы канды жануарлардың жүқпалы ауруы. Бұнда
көбінесе орталық нерв жүйесі зақымдалады да ақыр аяғында жануар
өледі. Ауру жануардың сілекейі арқылы сауларына таралады. Бұл
аурумен, әсіресе иттер және барлық үй жануарлары, құстар, жабайы
жануарлар (қасқырлар, түлкілер т. б.) жәңе адамдар ауырады. Міне
құтырудың бүндай қаупі аурудың белгісі болатындығына байланысты
оны зерттеуде ертеде басталған еді. Л. Пастер бұл ауруға қарсы
қорғаныш вакциналарды да жасады. Аурудың қоздырғышы сүзгіленуші
вирус, Вирус саңыраулары ірі Шамберлен сүзгісінен де өтіп кетеді екен.
Құтыру вирусы организмге енгеннен кейін іле-сала аурудың белгілері
байқалмайды. Ол үшін біраз уақыт қажет. Бұны инкубациялық кезең
деп атайды. Мәселен, ауру иттердің сілекейіне енгеннен кейін 13 күннен
соң біліне бастайды, ал вирус жүққан соң үй қояндары 15—20 күннен
кейін ауыра бастайды. Құтыру вирусы да басқа вирустар сияқты
жасанды қоректік ортада өспейді. Ол үшін тауық жұмыртқасы аса
қолайлы орта. Вирустар +50°-та бір сағаттан кейін, ал 60°-та бірнеше
минуттан кейін жойылады. Құтырумен күресу үшін биокомбинаттарда
арнаулы антирабиттік вакциналар жасалып таратылады.
Құтыры • Иттерде құтырма ауруы бірнеше түрде
өтеді. Елірме түріндегі құтырма

қ кезінде иттің көңіл күйі жабырқау, тіл
алмайды немесе өте еркелегіш болып
көрінуі мүмкін.Содан соң біртіндеп
мазасызданып, ашушаңдық ұлғаяды,
әдетте жеуге жарамайтын заттарды жей
бастайды, одан соң жұтынуы қиындап,
сілекейі шұбырады, ит кез келген
жануарға, адамға шабуыл жасайды,
судан қорқады. Аурудың әрі қарай
дамуы тамақтың, төменгі жақтың, аяқ-
қолдың, бүкіл дененің салдануына
(паралич) әкеледі, әдетте 8-10 шы
тәулікте иттің өлімімен аяқталады
(немесе 3-4 тәулікте).Құтырманың
тыныш түрінде нерв жүйесінің ширығу
белгілері (ашушаңдық,мазасыздық
,агрессивтігі) аз білінеді немесе тіптен
білінбейді, жұтынуы қиындайды ,
төменгі жағы салбырайды, сілекейі
шұбырады, салдану (паралич) тез пайда
болып, 2-4 тәулікте өледі.
Құтырманың алдын алу үшін:

•Құтырмның алдын алу үшін адамдарды немесе
жануарларды тістеген ит,мысық және басқа
жануарлар оқшауланып , ветеринариялық
қадағалау үшін жақын маңдағы ветеринариялық
емдеу клиникасына жеткізілуі тиіс. Жоспарлы түрде
жабайы иесіз ит ,мысықтарды аулау құтырманың
алдын алудың бірден бір жолы болып табылады.
•Ветеринариялық-санитариялық талаптарға сай
құтырмамен ауырған жануар міндетті түрде
жойылуға жатады.
•Қазіргі кезде құтырықтың шығу қаупі бар елді
мекендердегі барлық жануарларғавакцина
егіледі.Әсіресе аймақтағы барлық ит пен мысық
құтырыққа қарсы вакцинамен иммундалуға
тиіс.Вакцинамен иммундалған жануардың денесінде
иммунитет бір жылға дейін сақталады.
Аусыл – вирустық ауру.
• Аусыл. Шапшаң таралатын, жүқпалы және ауыр ауру.
Аусылмен мүйізді ірі қара, шошқа, түйе, қой мен ешкі
ауырады. Адамдарда ол өте сирек кездеседі. Ауруды
қоздырғыш — вирус. Жасанды қоректік ортада өспейді. Ол
көбінесе тек тірі клеткада тіршілік етуге бейімделген.
Вирустың А. О. С. деген үш типі анықталған. Сондықтан
мал осы вирустың бірінен соң бірімен — үш типімен де
ауруы мүмкін, +60, -І-70°-та вирус бірнеше минутта, ал
100°-та бірден өліп кетеді. Төменгі температураға ол
төзімді. Табиғатта бүл вирус әр жерде кездеседі және 100
күнге дейін өз тірщілігін жоймай сақталады. 2—3%
күйдіргіш сілті ерітіндісі оған жойқын әсер етеді. Мал
аусылмен ауырғанда оларға вакцина енгізеді және карантин
ережелері қатаң сақталады.
АУСЫЛҒА ҚАРСЫ ВАКЦИНА
Аусыл ауруы
Шмалленберг
ауруы
• Шмалленберг ауруы – бұрын белгісіз болып
келген вирус жұқтыратын ауру. 2011 жылы
Шмалленберг (Германия) қаласында үш сауын
сиырдан бұрын зерттелмеген сыр қат симптомдары
анықталған. Германияның солтүстік батысында
және Нидерландияның солтүстік шығысында
сауын сиырының 20-70% осы ауру аны қтал ған.
Олардың сауылған сүт (50% жоғары) төмендеген,
іштері өткен, жем жеуден бас тартты, ысты ғы
көтерілген (40°С жоғары), түсік таста ған .
Шмалленберг ауруы кезіндегі бұзаудағы
патологиялық өзгерістер
Шмалленберг
Блютанг ауруы
• Блютанг немесе инфекциялы катаральдi қызба
немесе көк тіл-вирусты трансмиссивтi ауру
асқазан жүйесi мен дем алу жүйелерiн
қабындырып кейбір жерлердiң кiлегей
қабаттарын өлi етке айландырады,
пододерматитке, бұлшық еттердi дегенеративтi
өзгерiстерге ұшыратады. Қоздырғышы
рибонуклеинқышқылы (РНК) вирус, көлемi 100
нм аралығында, сыртқы ортада төзiмдi. Вирус
трипсинге, қышқыл РН-қа, 3% күйдiргiш
натриге, 70% этил спиртiне сезiмтал келедi, ал
эфирге, хлороформға, дезоксихолатқа төзiмдi.
БЛЮТАНГ АУРУЫ
Блютанг ауруын алдын
алу
• Басқа аурудан сау мемлекеттерден алынатын қой,
ешкiлердi 30 күндiк карантинге қояды. Осы кезде
қандарын комплемент байлау реакциясына (РСК)
тексередi. Қой мен ешкiлердi қыс кезiнде алады.
Малдарды әкелгеннен кейiн тағы 30 күндiк карантинге
қояды шыбын-шiркейлер жоқ жерге. Қойларды тағы
РСК-ға тексередi. Тексерген қанмен басқа қойларды
егедi, тышқан балаларын және 8 күндiк тауық
эмбриондарын. Биопроболарды апта сайын қайталайды 4
апта бойы. Қанмен еккенде 5 қойдыкiн қосып еккен
сайын 2 қойдан егедi.
Пайдаланылған
әдебиет
• Интернет желісі: google, yandex, studopedia
е т
р а хм
з ға
р ы ңы
рл а
аз а
Н

Ұқсас жұмыстар

Инфекциялық ауруларды эпидемиологиялық қадағалау

Жұқпалы аурулардың жіктелуі

РНҚ вакцинасы репликацияланбайды репликацияланбайтын мРНҚ вакцинасы

Тірі вакциналар

Парамиксовирустардың әсерінен туындайтын аурулардың диагностикасы

Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу. Вакцина дайындау принциптері. Адьюванттар, иммуномодуляторлар. Құтырық, Аусыл, Шмалленберг, Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары

Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу

Аурудың белгілері

Вирустық аурулардың спецификалық алдын алу. Вакцина дайындау принциптері. Адтюванттар, иммуномодуляторлар. 2. Құтырық, Аусыл, Шмалленберг, Блютанг ауруларының диагностикасы және алдын алу шаралары

Инфекциялық аурулардың классификациясы

Пәндер